İçinde eğitimli insan olmadıktan sonra,kurumların ve binalarının bir önemi yoktur.
Eğitimden kasıt olarak o kurumlara nitelikli insanları yetiştirerek,yerleştirmek fikriyatının geliştirilmesi kastedilmektedir.Bu haliyle teknoljideki gelişimleride göz önüne alırsak muhasebe ve sonrasında denetim interlandında da bilişim sistemlerinin etkisi kendini göstermiştir.
Bilişim sistemlerinin tarihsel varoluş biçemine baktığımız vakit katma değer olarak zaman kavramının dahilinde terminolojiye kattığı yeni kavram ve uygulamalar muhasebenin eski bilinen varsayımlarınıda değiştirmiş ve tanımlardan da anlaşılacağı üzere kayıtlamadan müşavir ve denetim uygulamaları ile yer değiştirmesine,meslek olarak ise sadece kayıt girmekle mükellef olan muhasebe mesleğini ise ,daha bir dirençli ve geleceği öngörebilen duru görü sağlam müşavir danışmanlık ve denetçi konumuna serfiraz etmiştir.Şimdi işbu durum aynı zamanda kendini geliştiremeyen meslek mensupları için bir gelecek kaygısı oluşturmala beraber teknolojiye ayak uydurarak teknolojiyi bir araç olarak kullananlar için ise bir ön açıcı, zamandan tasarruf edilen yeni iş olanaklarını veya sosyal hayata daha fazla zaman ayırabilen nimetleri de beraberinde getirmektedir.
Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları Kurulu (International Accounting Education Standards Board) tarafından oluşturulan Uluslararası Eğitim Standartları (International Education Standards for Professional Accountants-IESs), Uluslararası Eğitim Uygulamaları Açıklamaları (International Education Practice Statements-IEPSs) ve Uluslararası Eğitim Tebliğ’leri (International Education Papers for Professional Accountants-IEPs) ile bilişim sistemlerinin muhasebe ve denetim mesleği üzerine fayda ve zararları açısından incelemişlerdir.
Bu vesile mesleği daha ileri kademelere getirecek uygulayıcı durumundaki meslektaşların yeniliği kimden öğrendikleri değil, neticenin “genel yararına” bakmaları gerektiğine inanmaları şarttır.
Bir tek kişinin başlattığı bir eylem, zamanla diğer kişilerin de katkısıyla tüm insanları etkileyen bir değişime sebep olurmuş. Biliyorsunuz, değişimler bu yüzden çok zordur.
Bilgisayar donanımları (hardware) ve Bilgisayar Destekli Denetim Araçları-BDDA (Computer Assisted Audit Tools - CAAT) veya Veri Süzme ve Analiz Sistemleri - VSAS (Data Extracting and Analysis Systems - DEAS) olarak tanımlanan denetim programları (software), denetçilere finansal tabloları etkileyen hata ve düzensizlikleri ortaya çıkarmada ve denetim sürecinin diğer alanlarında büyük ölçüde yardımcı olabilmekte ve muhasebe denetiminde otomasyon fikrini çok büyük boyutlarda gerçeğe dönüştürebilmektedir.
Bu bilgilerin bir çoğunun toplanmasında, sınıflandırılmasında ve saklanmasında e-mail ve Word Processor’ün sağladığı elektronik iletişim ve bilgi depolama imkanlarından faydalanılabilir.
Ayrıca, birçok BDDA programında bulunan doclinks (belgeler arasında bir tür hızlı geçiş sağlayan ve istenilen belgelerin hızlı bir şekilde bulunabilmesini sağlayan bir özellik) ve benzeri belge referans sistemleri sayesinde denetçiler bir çalışma kağıdından diğerine son derece kolayca geçebilmektedir.
İnovasyon ile muhasebe mesleği kayıtlamadan müşavirliğe geçiş yaparak yani danışmanlık ve denetime önem verilir, geleceğin bir ticari hizmet sektörü olarak evrilmiştir.
Muhasebeyi meslek olarak seçecek adaylar, eğitim sürecinde bilgi teknolojilerinin kullanımını öğrenmek zorundadırlar.Dolayısı ile bu süreç meslek adaylarını öncelikle koordinasyon, standardizasyon, rahatlık ve kolaylık,gözetim ve kontrol ile iletişim imkanları gibi bir çok ön açıcı ufuklara yolculuğu beraberinde getirmektedir.
Disipline edilmiş bir meslek mensubu zamandan kazanmak sureti ile asosyal durumdan sosyal birey olmaya doğru barışık bir ruhta faydalar sağlayacaktır.
Kayıtlamalarda hatalı işlem olasılığı azaltan bu durum; tersine, tekniğe dayalı hilelerde artışlara sebep olarak teknolojinin gerektiğinde kötü yüzü de var gerçeğini ortaya koymuştur.
Denetimde inovasyon konusunda genellikle denetim ve yanında gözetim konusunda çok çalışma olmakla birlikte en önemlisi Sarbanes Oxley ACT uygulamalarıdır.
Bu çerçevede; kontrol çevresi ve yapısının oluşturulması, risk değerlemesi, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ve gözetim zorunludur.
Öyle ki, denetimde veri analizine yönelik olarak ACL, IDEA, Access ve SQL gibi araçlar kullanılmaya başlanmış ve ülkemizde de aslında BDDK tarafından bilgi sistemleri denetimi zorunlu hale getirilmiştir.
Mesleğe yeni adımını atacakların ve meslektaşların tüm bu sistematik algoritma yapısı çerçevesinde asimetrik düşünce ile donatılması için teknolojiyi bilerek kullanması sağlanmalıdır.
Teknolojinin yakın takibe alınması ile, mesleki eğitim ve gelişim çerçevesinde, bilgi teknolojilerindeki değişimleri yakından takip etmeli, bu sürecin getirdiği fırsat ve tehditler algılanmalıdır.
Dışardan bakıldığı vakit çok kolay bir yazı konusu olarak görünen mevzuu, içinden çıkılamayacak kadar geniş bir yelpaze ile derinlikli yapıda olup; bilişim sektörüne ise ilham kaynağıdır.
Hile ve şüphe varsayımları bilişimde olasılık hesaplamalarını bir santranç tahtasında gibi düşünülmesine neden oluşturur.
Sınırsız ihtiyaçların sınırlı imkanlar ile karşılanabilmesi adına ekonomik verilerin tümünün ne kadar önem arzettiği keza su götürmez bir gerçekliktir.
O halde kayıtlamanın ne kadar önem arz ettiğini bilmeyenimiz yok.
Böylesine önemli bir konuda da bağımsız denetimi gerçekleştiren denetçinin teknik alt yapı olarak donanımlı olması o denetimin daha hızlı ve güvenilir olmasınada etkendir.
Bilgiye hızlı ulaşım ve çalışanlar arasındaki koordinasyon aynı zamanda denetim maliyetini azaltmakla beraber denetim esnasında tutulabilecek çalışma not kağıtlarının sıkıntılı ve zahmetli yapısını ortadan kaldırarak daha bir anında not tutma kabiliyetini veya becerisini kuvvetlendirip doğru denetime etken olur.
Verimlilik ve kalite artmış olacağından firmalar tarafından kabül görülme sebebi olacaktır.
Kaynak:-Yrd.Doç.Dr. Arkan Tarık SAYGILI-Bilgisayar Teknolojisi ve Muhasebe Denetimi
-Mustafa Ay-Bilişim Tek.Muh.Den.Kullanılması ve Türkiye’de faaliyet gösteren Bağımsız Denetim Firmalarında Bilişim Tek.Kul.Düzeyi Üzerine Bir araştırma
