13.09.2018 tarih ve 30534 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 85 No.lu Cumhurbaşkanı kararı ile “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” ın 4. maddesine “g” bendi eklenmiştir. Bu bentle, Türkiye’de yerleşik kişilerin bazı sözleşmelere ait “menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmeleri” sözleşme bedellerini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramayacaklarına karar verilmiştir.

Yine 85 No.lu Cumhurbaşkanı kararında yukarıdaki bende ek olarak, 32 sayılı Karar’a “Geçici Madde 8” eklenmiş olup, bu maddeyle de “Bu Kararın 4’üncü maddesinin (g) bendinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren (13.09.2018 den itibaren) 30 gün içinde (12 Ekim 2018 e kadar), söz konusu bentte belirtilen ve daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedeller, Bakanlıkça belirlenen haller dışında; Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenir.” hükmü eklenmiştir.

İlgili karar, tereddüt ve belirsizlikleride bereberinde getirdi. Belirsizliklerin giderilmesi adına Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 17/09/2018 tarihinde, Bakanlığın resmi web sitesinde basın açıklaması yapılmış olup, bu açıklamalar dahi ticari yaşamın içindeki durumları netleştirmeye yetmemiştir.

6 Ekim 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2018-32/51) ile de, Kararda Hazine ve Maliye Bakanlığına verilmiş olunan istisna halleri belirleme yetkisi kullanılarak, bir yandan düzenlemenin belirsiz noktaları hakkında açıklamalar yapılmış diğer yandan ise sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenebilmesindeki istisna haller düzenlendi.

Konumuz gereği bu Tebliğin 8. Maddesinin ;

“(6) Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.

(7) Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri dışında kalan, menkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.”

bentlerinde menkul kıymet ve buna bağlı istisna işlemler açıklanmıştır.

Peki Tebliğde yer alan Menkul lafzı nedir? Tebliğde ne için kullanılmıştır?

Menkul sözcüğünün Türk Dil Kurumuna ait resmi internet sitesinde yer alan Güncel Türkçe Sözlük ve Büyük Türkçe Sözlük’deki anlamı; “bir yerden bir yere taşınabilen (mal), eş anlamlısı ise taşınabilir -nakledilebilen” dir.

Sonuç  olarak ;

Türkiyede yerleşik kişilerin iş makineleri dahil taşıt satış ve kiralama sözleşmeleri dışındaki, menkul satış ve menkul kiralama sözleşmelerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları tebliğ ile serbest bırakılmıştır.  

Yani Menkul sözcüğünün Türk Dil Kurumundaki sözlük anlamlarıda dikkate alındığında; taşıtlar haricindeki diğer tüm menkullere ait, örneğin beyaz eşya, telefon, televizyon, mobilya, inşaat malzemeleri, hammadde, mamül ve ticari mallar satış ve kiralama sözleşmelerindeki bedellerin döviz ya da dövize endeksli olarak belirlenebilmesinde sakınca bulunmamakla birlikte, olası davaların oluşmaması adına Hazine ve Maliye Bakanlığınca Menkul tanımının detaylıca ve de acilen yapılması gerekmektedir.

DENETİM KÜTÜPHANESİ  | 5N1V