Dünyanın en büyük seyahat şirketlerinden, tur operatörü Thomas Cook, şirketi kurtarmak için yapılan son görüşmelerin de olumsuz sonuçlanması sonucunda iflas etti. Şirketin en büyük hissedarı olan Çin şirketinin öncülüğünde, geçen ay 900 milyon pound'luk bir kurtarma paketi üzerinde anlaşma sağlanıyor gibi olmuştu. Ancak daha sonra kredi veren bankaların 200 milyon pound'luk ilave güvence fonu istemesi ve bu paranın bulunamaması üzerine, anlaşma olmadı ve iflas gerçekleşti.

Thomas Cook'un iflas ile tanışması, ilk olarak İkinci Dünya Savaşı'nın ardından gerçekleşmişti. İngiliz hükümeti, bu şirketi 1948'de iflasına izin vermeyerek kamulaştırıyor ve 1972'ye kadar şirketin bu statüsü devam ediyor. Kamulaştırmanın kaldırılmasının ardından şirket, olağan ticari faaliyetini özel sektör şirketi olarak sürdürüyor.

Thomas Cook şirketinde, 9 bini İngiltere'de olmak üzere; toplam 22 bin kişi, 560 ofiste çalışıyordu. İflas eden şirketin bürolarının camında aşağıdaki duyuru yer alıyor: “This shop has been closed with immediate effect.” Türkçesi, ofislerimiz derhal kapatıldı.

Şirketin iflas ettiği gün; nakit açığı 3 milyar pound, borç ise 1.7 milyar pound olarak tespit edildi.

Şirket, iflastan önce İngiliz Hükümeti'nden destek istedi. Bu isteklerine, muhalefetteki İşçi Partisi ve sendikalar olumlu yaklaşırken, hükümet “stratejik bir ulusal çıkar söz konusu olmadığı sürece devreye girmeyeceklerini” ifade ederek konuyu kapattı. Tatilde olanların, hava seyahati güven fonu ve uçuş seyahati organizatörleri belgesi çerçevesinde yapılacak olan yardımlarla zarar görmeyeceklerini de açıklamalarına eklediler.
 

 İFLAS GÖZ GÖRE GÖRE GELDİ

Şirketin batış süreci, 2007 yılında My Travel adlı şirketle birleşmesi ile beraber başladı. Birleşme ile beraber yılda 75 milyon pound tasarruf yapmak planlanmıştı ama 1.5 milyar pound zarar edildi. Zararın finanse edilmesi, nakit akış dengesi için bankalardan alınan krediler şirketi bugünlere getirerek iflasına neden oldu. Şirket, borçlu ve zararda olmasına rağmen, son 5 yılda üst düzey yöneticilerine 20 milyon pound ikramiye dağıttı. Şirketin büyüyen ve hantallaşan yapısı, lüks ofisler ve geleceği göremeyen yöneticiler şirketin bugünkü sonunu hazırladı.
 

YÖNETİCİLER NELERİ GÖREMEDİ?

İngilizlerin tatil tercihlerini deniz yerine şehir turlarından yana kullanmalarını önceden göremediler. İnternet üzerinden tatil planlaması yapmak modasını, internette ortaya çıkan tur operatörlerini ve ucuz bilet satan uçak şirketlerini rakip olarak görüp, önlem almadılar.

Piyasadaki bu gelişmeleri, piyasanın en önemli aktörü olmalarına rağmen önceden görüp iyi analiz edemedikleri için; %60'ı yurtdışında tatil yapan İngilizlerin, içinde seyahat acentasına giderek tatil satın alan ve tatil yapanların %15'ine tekabül eden 65 yaş üstü düşük gelir grubuna mensup müşteri kitlesi ile baş başa kaldılar.

Vizyonsuz yöneticiler, iklim krizi nedeniyle küresel ısınma sonucunda deniz tatiline giden İngilizlerin tatil planlarını aksatabileceklerini görmedikleri gibi, Brexit belirsizliğinin poundun değerini azaltacağını da maalesef ki göremediler.

Sizin anlayacağınız; adamlar, davul zurna eşliğinde battılar.

Görüldüğü üzere; 178 yıllık bir şirkette olsanız, borcunuzu yönetecek ciro, kârlılık ve öz sermayeniz yoksa bir de geleceği göremeyen vizyonsuz yöneticilerle çalışırsanız, eninde sonunda fişiniz çekilir.
 

SORUŞTURMA BAŞLIYOR!

İngiliz Parlamentosu'na mensup bir grup milletvekili, Thomas Cook'un batışını araştırmaya başladı bile. Komisyon, yöneticileri ve muhasebecileri sorgulayacaklarını, muhasebe hilesi olup olmadığını, çalışanlara ne kadar prim verildiğini inceleyeceklerini, ayrıca şirketin bağımsız denetçilerinin düzenledikleri raporların da inceleneceğini açıkladı. Şirkette çalışan üst düzey yöneticilerin prim almak için, şirketi kârlı gösterdikleri, bir defaya mahsus gelir ve maliyetler yarattıklarından şüpheleniliyor.

Ülkemizde, devletin batan şirketleri kurtarması ya da onlara ortak olmasının önünü açan yasal altyapının tamamlandığı bu günlerde, ben İngiliz Hükümeti'nin “stratejik bir ulusal çıkar” lafını çok tuttum.

Nedim TÜRKMEN | Sözcü