Hazine ve Maliye Bakanlığı 2019 yılı Aralık ayı bütçe sonuçlarını açıkladı. Aralık ayı sonuçlarının açıklanması demek; bütün yıl ile ilgili sonuçların ortaya çıkması anlamını taşıyor.

2019 yılı bütçesi, 756 milyar 494 milyon TL vergi toplama hedefi ile başlayan ancak 673 milyar 114 milyon TL ile sonuçlanan, toplamda vergi geliri hedefinin 83 milyar 180 milyon TL saptığı bir yıl oldu.

Yıla başlarken bütçe açığı 80 milyar 600 milyon TL açıklanması rağmen yeni ekonomi programı ile bu tutar 125 milyar TL olarak revize edilmişti. Yıl içinde Merkez Bankası tarafından dağıtılan temettü ve yedek akçe tutarları Hazine'ye devredilmiş olmasına rağmen, geçen yıl 72.8 milyar TL açık veren bütçe bu sene 123.7 milyar TL açık verdi.

Bu açığın en temel nedeni; bütçe giderleri % 20.3 oranında artmış olmasına rağmen, gelirlerin % 15.5 ve gelirler içindeki en önemli payı teşkil eden vergi gelirlerinin % 8.3 oranında artmasıdır.
 

DERS ALMAK LAZIM

Aşağıdaki tabloda 2019 yılında hayal edilen ile gerçekleşen vergi gelirlerini toplu halde dikkatlerinize sunuyorum.

İktidar 2019 yılında vergi gelirleri ile ilgili uğradığı hüsranı hiç dikkate almadan, 2020 yılı için vergi geliri hedefini 785 milyar TL olarak belirledi. Vergi gelirinde 2019 yılında 673 milyar 315 milyon TL'lik bir gerçekleşme olmasına rağmen ekonomik krizin devam ettiği ve etkisini daha da çok arttırdığı 2020 yılında ilave 111 milyar TL vergi nasıl toplanacak hep birlikte göreceğiz.

Bütçe gelirleri içinde vergi gelirlerinin payı ilk kez % 80'in altına düşmüştür. 2020 yılında bir defalık ek gelirler olmadığı sürece, hedeflerin tutması mümkün değildir. Bu durum 2020 Mayıs ayında matrah artırımı, stok affı, ortaklar cari ve kasa hesabı düzeltme, borçlarda yeniden yapılandırma ve vergi ihtilaflarının çözümüne yönelik konuları içeren 6736 sayılı ve 7143 sayılı yasa benzeri yeni bir af yasasının ufukta olduğu görülmektedir.
 

Adaletsiz dolaylı vergiler üzerine kurulu olan sistem, artık yolun sonuna gelmiştir. Yurtiçi mal ve hizmet hareketliliğinden alınan Katma Değer Vergisi tahsilat tutarının 2018 yılında 56 milyar 354 milyon TL iken, 2019 yılında 55 milyar 449 milyon TL olması ülkenin durumunu özetlemektedir.

Motorlu taşıtlardan alınan Özel Tüketim Vergisi'nde 2018 yılında 17 milyar 328 milyon TL tahsilata rağmen, 2019 yılında 13 milyar 807 milyon TL tahsilat yapılmış olmasını, “Kriz yok” diyenlere yorumlatmak gerekir.

Gelir Vergisi reformu yapılmadan dolaylı vergiler üzerine kurulu sistemin daha fazla gitmeyeceğini artık görmek gerekmektedir.


Nedim TÜRKMEN | Sözcü