Türk ekonomisi, düşük sermayeli, küçük işletmelerden oluşan; ciro, kârlılık ve verimlilik değerlendirmesinde sınıfta kalan oldukça güçsüz bir yapıya sahiptir.

Verimsiz ekonomik yapı, kayıt dışı ekonominin beslenme kaynağıdır. Çok az sermaye ile yüksek kâr elde etmek, birkaç istisna dışında mümkün olmadığı için; karnını doyurmakta zorlanan küçük işletmeler sistem içine girmeyerek, ödemedikleri vergi ile ayakta kalmaya çalışmaktadırlar.

Ülkemizde, Haziran 2019 tarihi itibarıyla mevcut işyeri sayısı ve sigortalı sayısı aşağıdaki gibidir.

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun internet sitesinde yer alan bilgilerden oluşturduğum yukarıdaki tablodan çıkan sonuçlar, Türk ekonomisinin yapısını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Buna göre,  Haziran 2019 itibarıyla Türkiye'de toplam işyeri sayısının 1.844.515 olduğu,  işçi sayılarına göre işyeri dağılımına bakıldığında; işyerlerinin %87'sinin 1 ila 9 işçi çalıştırdığı , %10.7 'sinin 10 ila 49 işçi çalıştırdığı , %1.77'sinin 50 ila 249 işçi çalıştırdığı, % 0.18 'inin 250 ila 500 işçi çalıştırdığı, %0.096'sının ise 500 ve üzeri işçi çalıştırdığı görülmektedir.

Türkiye'de 82 milyon nüfusa rağmen 500'den fazla işçi çalıştıran işyeri sayısı 1.774 olup, buralarda çalışan işçi sayısı ise sadece 1.779.271'dir.
 

ÖLÇEK BÜYÜYÜP VERİMLİLİK ARTMAK ZORUNDA!

Üretim sürecine sokulan girdiler ile bu sürecin sonunda elde edilen çıktılar arasındaki ilişkiyi ifade eden verimlilik; savurganlıktan uzak, kaynakları en iyi biçimde değerlendirerek üretmek anlamına gelir. Verimliliği daha geniş anlamda; çeşitli üretim ve çevre faktörleri ile teknolojik, ekonomik ve örgütsel yeteneklerin bir bileşimi olarak da tanımlamak mümkündür.

Verimliliğin artırılması hükümetler, meslek ve araştırma kuruluşları, sendikalar ve işveren örgütleri arasında sıkı bir işbirliğini de zorunlu kılar. Ülkemizde kayıt dışı istihdamın %34.5 ve  kayıt dışı ekonominin kayıtlı ekonominin yarısından fazla olmasının nedeni; yukarıdaki tabloda net bir şekilde yer alan  küçük işletmelerden oluşan ekonomik yapıdır.

Türkiye, büyük ölçeklerin maliyeti düşürmesinden faydalanmak olarak tanımlayabileceğimiz ölçek ekonomisi kavramının gereklerini yapmadığı sürece hem dünyada G20'nin dışında kalacak hem de bu verimsiz ekonomik yapı kayıt dışı ekonominin ana nedeni olmaya devam edecektir.

Nedim TÜRKÜM | Sözcü