Geçen yılın son günlerinde yapılan yasa değişikliğiyle gelir vergisi tarifesi 5’e çıkartıldı Daha önce yüzde 15, 20, 27, 35 oranında vergi alınırken, yüzde 40 oranı ilave edildi. 600 bin lira ve üzerinde gelir elde edenler, değişiklik olmasaydı yüzde 35 oranında vergiye tabi olacak iken, yüzde 40 oranında vergi ödeyecekler. Ancak, 2019 yılında elde edilen ücret gelirlerine, eski vergi tarifeleri uygulanacak. Yeni tarifeler, 2019 yılında elde edilen ücret dışındaki gelirler için söz konusu olacak.
 

600 BİN TL’Yİ AŞAN ÜCRETLERE BEYANNAME ZORUNLULUĞU

Daha önce, tek işverenden alınan ücret gelirleri için, tutarı ne olursa olsun beyanname verilmesi gerekmiyordu. İşveren, ödenmesi gereken vergiyi, ücret ödemesi sırasında kesip vergi dairesine yatırıyordu. Yeni düzenlemeyle, tek işverenden ücret geliri elde edenlerin 2020 yılında elde ettikleri ücret gelirleri toplamı 600 bin lirayı aşarsa, gelecek yıl mart ayında beyanname dolduracaklar.

Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden mükellefler ise birinci işverenden aldıkları da dahil olmak üzere ücretleri toplamının 600 bin lirayı aşması halinde beyanname verecekler.
 

YIL İÇİNDE İŞ DEĞİŞTİRENLER DİKKAT

Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, birden sonraki işverenden aldığı ücretleri toplamının 2020 yılı için 49 bin lirayı aşması halinde yıllık beyanname doldurulması gerekecek. Bu durumda toplam ücretin 600 bin lirayı aşıp aşmadığına bakılmayacak. Örneğin birinci işverenden 300 bin lira, ikinci işverenden 50 bin lira ücret alanlar, ikinci ve sonraki işverenlerde aranan 49 bin lira sınırı aşıldığı için beyanname dolduracaklar.

Yıl içinde iş değiştirenler, aynı işverene bağlı olmakla birlikte kadrosu aynı işverenin bir şirketinden diğer şirketine geçirilen kişiler bu gruba giriyor. En yaygın kesimi oluşturuyorlar.

Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işveren eskiden olduğu gibi serbestçe belirlenebilecek. Böylece, diyelim birinci işverenden 560 bin, ikinci işverenden 20 bin, üçüncü işverenden 18 bin lira ücret geliri elde etmiş olan kişi beyanname doldurmayacak. 
 

BİRDEN FAZLA GELİRİ OLANLAR

Örneğin bir avukat 300 bin lira serbest meslek kazancı, birinci işverenden 400 bin lira, ikinci işverenden 40 bin lira ücret gelirinin yanı sıra 30 bin lira işyeri kira geliri elde etmiş ise sadece serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri için beyanname dolduracak. Beyannameye ücret gelirleri dahil edilmeyecek.

Birinci işverenden 450 bin lira, ikinci işverenden 180 bin lira ücret geliri ve 35 bin lira işyeri kira geliri olan bir kişi ücret gelirleri için beyanname dolduracak. İşyeri kira geliri 2020 yılı için belirlenen limit olan 49 bin liranın altında kaldığı için beyannameye dahil edilmeyecek.
 

FARKLI İŞVERENDEN ALINAN ÜCRET MATRAHLARI İLİŞKİLENDİRİLMEYECEK

Özel sektör iş yerlerinde birden fazla işverenden ücret elde edilmesi durumunda, her bir işverenden elde edilen ücret ayrı ayrı vergilendirilecek. Ücret matrahları birbiri ile ilişkilendirilmeyecek. İşveren değişikliği yapılması durumunda, yeni işverenden alınacak ücret, eski işverenden alınan ücret matrahı ile ilişkilendirilmeden sıfır matrah esas alınmak suretiyle vergilendirilecek.

Ancak, yıl içerisinde işveren değiştirenler, ücret gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını yeni işverenine bildirmek suretiyle ücretinin gelir vergisi tarifesine göre kümülatif olarak vergilendirilmesini talep edebilecek.
 

VERGİ MUAFİYETİ UYGULANANLARIN DURUMU

Türk uluslararası gemi sicilinde kayıtlı gemilerde ve yatlarda çalışan personele ödenen ücretler ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu uyarınca AR-GE, tasarım ve destek personeline ödenen ücretler gelir vergisinden istisna tutuluyor. Bu kapsamda çalışanlara yapılan ücret ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmıyor. İstisna kapsamındaki bu ücretler beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınmayacak.

Örneğin, 2020 yılında birinci işverenden 400 bin lira, teknoloji geliştirme bölgesi kapsamındaki ikinci işverenden ise 800 bin lira ücret geliri alan kişi beyanname doldurmayacak. Bu kişinin teknoloji bölgesindeki işverenden aldığı ücret, diğer işverenlerden aldığı ücret için beyanname doldurulması gerekip gerekmediğinin hesabında da dikkate alınmayacak.

Serbest bölgelerde çalışanlar ile AR-GE Teşvikleri Kanunu kapsamında çalışanların ödemeleri gereken vergiler alınmayıp, işverene bırakılıyor. Dolayısıyla, bu ücretler, beyanname doldurulmasının gerekip gerekmediğinin hesabında dikkate alınacak. Örneğin, serbest bölgede faaliyet gösteren birinci işverenden 560 bin lira, dışarıda faaliyet gösteren ikinci işverenden 30 bin, üçüncü işverenden de 15 bin lira ücret elde eden kişi, 600 bin lira sınırını aştığı için beyanname dolduracak.
 

HANGİ HALLERDE TEK İŞVEREN SAYILACAK?

İki ayrı özel sektör firmasının devir, tür değişikliği, bölünme halleri dahil birleşmesi; asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan yerlerde yıl içinde alt işverenin değişmesi; ortaklık halinde faaliyette bulunan işyerlerinde ortaklardan herhangi birinin değişmesi hallerinde, ücretlerin tek işverenden alındığı kabul edilecek.
 

KAMU KURUMLARI TEK İŞVEREN KABUL EDİLECEK

Ücret gelirlerinin vergilendirilmesi yönünden genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tek işveren olarak kabul edilecek. Kamuda çalışanların tüm ücret ve diğer ödeme bilgileri elektronik ortama taşındığından, aynı anda birden fazla kamu kurumundan gelir elde eden veya yıl içinde bir kamu kurumundan başkasına nakil olanların elde ettikleri ücretler, tek işverenden alınan ücret olarak değerlendirilecek. Örneğin, Sağlık Bakanlığı’ndan ücret alan bir doktor, aynı zamanda bir hastanenin döner sermayesinden ücret alıyorsa tek işverenden ücret alan kişi olarak değerlendirilecek.

Ödeme yapan kurumlar, o kişiye başka kamu kurumunca yapılan ücret ödemelerini kontrol ederek, kümülatif vergi matrahı üzerinden vergi kesintisi gerçekleştirecek.
 

PERSONELİN ULAŞIM BEDELİNE İSTİSNA

Tebliğ taslağında, personele verilen toplu ulaşım biletlerinin vergi matrahından indirilmesine ilişkin değişikliğe de açıklık getirildi. İşverenin personelin toplu olarak işyerlerine gelip gitmesini sağlamak için yaptığı servis harcamaları vergi matrahından indirilebiliyordu. Yeni düzenleme uyarınca, işverence taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda personel için yapılan harcamalar da vergi matrahından indirilebilecek. 2020 yılı için günlük 12 liraya kadar olan ulaşım bedeli matrahtan indirilecek. İndirim konusu yapılabilmesi için ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması gerekiyor. Personele nakit ödeme şeklinde yapılan ulaşım harcamaları vergiden indirilemeyecek. Ayda 26 gün üzerinden 312 liraya kadar olan ulaşım giderlerinin matrahtan indirilmesiyle personel başına yıllık en az 562 lira daha az vergi ödenecek.

Bu haktan yararlanırken, personelin ilgili ayda fiilen çalışıp çalışmadığına bakılacak. Örneğin, personel hastalığı dolayısıyla 10 gün rapor kullandı ise o ay 26 gün yerine 16 gün üzerinden istisna uygulanacak.

Habertürk | Ahmet KIVANÇ