9 Ağustos 2016 tarihli, 29796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ilgili maddelerinde düzenleme yapılarak, vergi kanunlarına göre verilmesi gereken “muhtasar beyanname” ile sosyal güvenlik mevzuatına göre verilmesi gereken “aylık prim ve hizmet belgesi”, “muhtasar ve prim hizmet beyannamesi” adı altında birleştirilmişti.

Daha sonraki süreçte de 18.02.2017 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 1 seri NO'lu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği’yle, muhtasar beyanname ile aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilmesine ilişkin usul ve esaslar açıklanmıştı.

Tebliğde yapılan düzenlemeyle;

a) Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, bir ay içinde yaptıkları ödemeleri veya tahakkuk ettirdikleri kârlar ve iratlar ile bunlardan kestikleri vergileri,

b) 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini bildirmekle yükümlü olanlar/işverenler, sigortalıların cari aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini, içeren Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ni elektronik ortamda göndermeleri hükme bağlanmıştır.

Yapılan düzenlemeler çerçevesinde, muhtasar beyanname ile aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek alınması uygulamasında yürürlük tarihi aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

  • Kırşehir ili merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler için 1 Haziran 2017
  • Amasya, Bartın ve Çankırı illeri merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler için 1 Ocak 2018
  • Diğer mükellefler için 1 Ocak 2020

Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi uygulaması; vergiye uyum maliyetlerinin azaltılması, gönüllü uyumun teşvik edilmesi, kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkinliğin artırılması ve bürokratik işlemlerin azaltılması yönünden olumlu bir düzenleme olmakla birlikte, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi uygulaması ile çalışanların kişi bazında T.C kimlik no, adı-soyadı, prime esas kazancı, prim gün sayısı, gelir vergisi matrahı, vergiden muaf olup olup olmadığı, engellilik oranı, AGİ, kesilen gelir vergisi tutarı, meslek kodu bilgilerini içerecek şekilde bildirecek olması ve mevcut Muhtasar Beyanname şifresi ile aynı zamanda KDV Beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi gibi vergi dairesine verilen diğer beyannameler de gönderilebildiğinden ücret gizliliği politikası uygulayan kurumsal şirketlerde çalışma barışını bozacak olması ve uygulamanın aynı zamanda 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu açısından da sorunlara yol açabileceğinden işverenlerin haklı eleştirileri olmuştu.

Gelir İdaresi Başkanlığı işverenlerin bu yöndeki eleştirilerini dikkate alarak ayrı şifre verilmesi yöntemi ile sorunun çözümü yönünde uygulamasında değişikliğe gitmiştir.

Buna göre, Gelir İdaresi Başkanlığı yayımladığı 13.01.2020 tarih ve 122 sayılı Vergi Usul Kanunu sirküleriyle, isteyen mükelleflere/işverenlere, hizmet erbabına ödenen ücretlerden yapılan vergi kesintileri ve sigorta primlerinin, ayrı bir Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile mevcut e-beyanname şifresinden ayrı olarak kullanıcı kodu, parola ve şifre alınması suretiyle elektronik ortamda gönderilmesine olanak sağlamıştır.

Bu çerçevede, sağlanan olanaktan yararlanmak isteyen mükellefler/işverenler;

  • Ücret ödemelerine ilişkin vergi kesintilerini ve sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamı, meslek adları ve kodları ve prim ödeme gün sayılarını yeni oluşturulan 1003B Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile beyan edecekler,
  • Ücret ödemelerine ilişkin vergi kesintileri haricinde ilgili dönem içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri kârlar ve iratlar ile buna ilişkin tevkif ettikleri vergileri ise 1003A Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile beyan etmeye devam edeceklerdir.

Söz konusu uygulamadan yararlanmak isteyen ve beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükelleflerin/işverenlerin Sirküler ekinde yer alan “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Elektronik Ortamda Gönderilmesine İlişkin Talep Formu (Ücret ile sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamı, meslek adları ve kodları ile prim ödeme gün sayılarının bildirilmesine yönelik)”nu doldurarak bağlı oldukları vergi dairesine müracaat etmeleri gerekmektedir. Başvuru yapanlara vergi dairesince 1003B Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda gönderebilmeleri için kendilerine ayrı bir kullanıcı kodu, parola ve şifre verilecektir.

Merkez iş yeri haricinde şubesi/şubeleri (mükellefiyetli şube) bulunanlara, şubelerine ait 1003B Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda göndermek üzere ayrı bir kullanıcı kodu, parola ve şifre talep etmeleri halinde şube/şubeler için ayrı bir kullanıcı kodu, parola ve şifre verilecektir.

Sirküler ile yapılan bu düzenleme sonrasında, yeni alınan kullanıcı kodu, parola ve şifre ile gönderilen beyannameler, bu kullanıcı kodu, parola ve şifre ile görüntülenebilecektir. Mevcut kullanıcı kodu, parola ve şifreler ile 1003B kodlu beyanname elektronik ortamda görüntülenemeyecektir. Böylelikle ücret bilgilerinin gizliliği sağlanabilecektir.

Celal ÖZCAN | Dünya | PWC