17 Şubat 2020 tarihinde TBMM’ye sunulan “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin 27 inci maddesi ile asgari ücret desteğinin 2020 yılında da devam ettirilmesi öngörülmektedir.
Söz konusu Kanun teklifi Plan Bütçe Komisyonunda kabul edilmiş olup, kısa bir süre sonra da Genel Kurul’da görüşülerek yasalaşmış olacaktır.
Yetkililer tarafından paylaşılan bilgilere göre, 2019 Ocak-Kasım döneminde işverenlere toplam 9 milyar 324 milyon 358 bin lira destek sağlanmış olup, 2020 yılının Ocak-Aralık döneminde de işverenlere yaklaşık 6.7 milyar destek sağlanacağı öngörülmektedir.
Yazımız da 2020 yılı asgari ücret desteği ile ilgili merak edilen hususlara açıklık getirilecektir.
Soru-1: İşverenlere günlük ve aylık ne kadar destek verilecektir?
2019 yılı asgari ücret desteği uygulamasında yararlanılacak olan günlük ve aylık asgari ücret desteği çalışan sayısının 1-499 arasında olan işyerleri ile 500 ve üzerinde olan işyerleri bakımından farklı belirlenmişti.
Teklifte öngörülen düzenlemeye göre, 2020 yılı asgari ücret desteğinde çalışan sayısı ve sektör ayırımı yapılmaksızın tüm işyerlerine aşağıda belirtilen tutarda destek sağlanacaktır.
| İşyerinin Çalışan Sayısı | Günlük Destek Tutarı (TL) |
Aylık Destek Tutarı (TL) |
| Tüm İşyerleri | 2,5 | 75 |
Soru-2: Asgari ücret desteğine esas prim gün sayısı nasıl hesaplanacaktır?
Asgari ücret desteğine esas prim gün sayısı SGK işyeri tescil tarihi 01.01.2020 tarihinden önce veya sonra olmasına veya işyerinde toplu iş sözleşmesi olup olmadığına göre aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| SGK İşyeri Tescil Tarihi | Asgari Ücret Desteğine Esas Prim Gün Sayısı Hesabında Dikkate Alınacak Günlük Sigorta Primine Esas Kazanç (SPEK) Tutarı | Açıklama |
| 01.01.2020 tarihinden önce olan işyerleri | 2019 yılının aynı ayında günlük SPEK tutarı 128 TL (aylık 3840 TL) ve altında olan uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalıların toplam prim gün sayısı | 2020 yılının ilgili ayında, en fazla 2019 yılının aynı ayında destek hesabına esas olan toplam prim gün sayısı kadar destekten yararlanılabilir. |
| 01.01.2020 tarihi ve sonrası olan işyerleri | Günlük SPEK tutarı 98,10 TL735,75 TL arasında olan uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalıların toplam prim gün sayısı | |
| Toplu iş sözleşmesi olan işyerleri | 2019 yılının aynı ayında günlük SPEK tutarı 256 TL (aylık 7.680 TL) ve altında olan uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalıların toplam prim gün sayısı | 2020 yılının ilgili ayında, en fazla 2019 yılının aynı ayında destek hesabına esas olan toplam prim gün sayısı kadar destekten yararlanılabilir. |
Soru-3: 2020 yılında sigortalı sayısı azalmış olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi?
2020 yılında destekten yararlanılacak ayda, 2019/Ocak-Kasım döneminde 4/a kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısından daha az sigortalı çalıştırılması halinde asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.
Örnek-1: A işyerinin 2019/Ocak-Kasım döneminde uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimini 2019/Ekim ayında 100 kişi olarak yaptığını varsayalım. Söz konusu işyerinin 2020/Ocak ayında sigortalı sayısı 95 ise bu işyeri 2020/Ocak ayında asgari ücret desteğinden yararlanamayacaktır.
Örnek-2: Yukarıda belirtilen işyerinin 2020/Mart ayında sigortalı sayısının yeni sigortalı girişleri ile birlikte 105’e çıktığını varsayalım. Bu durumda, işyerinin 2020/Mart ayındaki sigortalı sayısı 2019/Ocak-Kasım dönemindeki ortalama sigortalı sayısının (100’ün) üzerine çıktığından, 2020/Mart ayında asgari ücret desteğinden yararlanabilecektir.
Soru-4: 2020 yılında asgari ücret desteğinden kaç ay yararlanılabilecek?
2020 yılında işverenlere Ocak-Aralık döneminde 12 ay olarak asgari ücret desteği sağlanacaktır.
Soru-5: Prime esas kazanç tutarının eksik bildirilmesi durumunda nasıl bir yaptırım uygulanacak?
Sigortalıların prime esas kazançlarının herhangi bir nedenle 2020/ Ocak- Aralık döneminde eksik bildirdiğinin SGK tarafından tespit edilmesi halinde, yararlanılan asgari ücret desteği gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak ve bu işyerleri asgari ücret desteğinden kalan süreler için de yararlanamayacaktır.
Soru-6: Aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi dışında verilmesi durumunda destekten yararlanılabilecek mi?
SGK’da gerek 2020 yılından önce, gerekse sonrasında tescil edilmiş işyerlerinde asgari ücret desteğinden yararlanılabilmesi için 2020 yılının ilgili ayına ait aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde SGK’ya verilmesi gerekmekte olup, bildirgenin yasal süresi dışında verilmesi halinde o aya ilişkin asgari ücret desteğinden yararlanılamayacaktır.
Soru-7: SGK’ya borcu olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanılabilecek mi?
2020 yılı öncesinde SGK’da tescil edilmiş olan işyerleri, gerek cari aya için prim borcu, gerekse ödeme vadesi geçmiş borcu olsa dahi asgari ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.
Ancak, ilk defa 2020 yılında SGK’da tescil edilmiş olan işyerleri asgari ücret desteğinden yararlanabilmeleri için hem 2020 yılının ilgili ayı için tahakkuk eden cari ay prim borcunu yasal süresi içinde ödemesi, hem de geçmiş dönemlere ilişkin ödeme vadesi geçmiş prim, idari para cezası ve gecikme cezası/gecikme zammı şeklinde bir borcunun bulunmaması veya borç varsa taksitlendirilmiş/yapılandırılmış olması gerekmektedir.
Soru-8: Muvazaalı işlem durumunda nasıl bir işlem yapılacak?
Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad ve unvan altında ya da yeni bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi yöntemlere başvurularak asgari ücret desteğinden yararlanıldığının tespit edilmesi halinde, yararlanılan destek tutarı gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınacak ve bu işyerleri kalan süreler için de destekten yararlandırılmayacaktır.
Soru-9: Ev hizmetlisi çalıştıran işverenler de asgari ücret desteğinden yararlanabilecek mi?
5510 sayılı Kanunu’nun ek 9’uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler de, yukarıda diğer işverenler açısından belirtilen şartları taşımaları şartıyla 2020 yılında asgari ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.
Soru-10: Destekten yararlanmak için başvuru yapılması gerekiyor mu?
Asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerin herhangi bir başvuru yapmasına gerek yoktur.
Yararlanılacak olan asgari ücret desteği tutarı, SGK tarafından otomatik olarak hesaplanıp, işverenlerin takip eden ay veya aylardan doğan sigorta prim borçlarına, yine SGK tarafından otomatik olarak mahsup edilmek suretiyle yararlanmaları sağlanacaktır.
PWC | Dünya | Celal ÖZCAN
