Özellikle hazır giyim sektöründe satış mağazaları aracılığıyla faaliyetlerini sürdüren şirketler satışlarını artırabilmek amacıyla farklı satış yöntemlerini uygulamaya alabiliyorlar. Bu yöntemler içerisinde en sık kullanılanlardan birisi de alışveriş kartı düzenleyen şirketler tarafından nihai tüketicilere satılan ve hazır giyim mağazalarında da ödeme aracı olarak kullanılabilen alışveriş kartlarıdır.
Satışların artırılması amacını da taşıyan bu yöntemin vergi uygulamalarına etkisi ile ilgili değerlendirmemize yer vermek istiyoruz.
Öncelikle alışveriş kartları, üzerinde yer alan tutar kadar ibraz edene alışveriş yapma imkanı sağlayan bir ödeme aracı olarak kullanılıyor. Bu alışveriş kartları perakende satış yapan hazır giyim mağazaları tarafından nihai tüketicilere satılabildiği gibi alışveriş kartı satışı yapan şirketler tarafından da nihai tüketicilere satılabilmekte ve tüketiciler bu alışveriş kartlarını anlaşmalı mağazalarda ödeme aracı olarak kullanabiliyor.
Peki, hazır giyim sektöründe mağaza işletme faaliyetinde bulunmayan ancak alışveriş kartlarını üreten şirketler tarafından nihai tüketicilere satılan alışveriş kartlarının tüketiciler tarafından anlaşmalı olunan mağazalarda kullanılması ile birlikte belge düzeni nasıl olmalıdır?
Hazır giyim satışı yapan şirketlerin kendi bünyelerinde üreterek teslim ettikleri alışveriş kartlarında belge düzenine ilişkin verilen özelgeler sayesinde Mali İdare görüş ve yaklaşımı belirlenmiştir. Bu nitelikteki alışveriş kartlarının nihai kullanıcıya teslimi avans niteliğinde olduğundan, alışveriş kartı bedel karşılığında teslim edildiğinde bir mal teslimi veya hizmet ifası söz konusu olmadığından alınan bedel Katma Değer Vergisine tabi olmayacak ve fatura düzenlenmeyecektir. Alışveriş kartlarının nihai tüketiciler tarafından mağazalarda kullanılması ile birlikte bu kartları kullanarak alışveriş yapan kişiler adına genel esaslar çerçevesinde fatura düzenlenmesi gerektiği belirtiliyor.
Ancak hazır giyim sektöründe faaliyette bulunmayan, ürettikleri alışveriş kartları ile nihai tüketiciler ve perakende mağazaları arasında aracılık hizmeti sunan şirketler tarafından yine nihai tüketicilere satılan alışveriş kartlarının kullanımında uyulacak belge düzeni ile ilgili mevzuatımızda belirsizlik sürüyor. Mağazalarda bireysel müşteriye alışveriş kartı kullanarak yapılan teslim için KDV'li fatura düzenlenmesi halinde teslimi gerçekleştiren şirket için Katma Değer Vergisi ve hasılat kaydı ortaya çıkıyor. Ancak bu satış karşılığında alışveriş kartı kullanıldığından, bu bedelin alışveriş kartını üreten aracı şirketten tahsil edilmesi sırasında da bu şirkete fatura düzenleniyor. Bu durumda da tek bir satış için iki fatura düzenlenmesi, mükerrer Katma Değer Vergisi hesaplanmasını ve hasılat kaydedilmesi sonucunu doğuruyor.
İdare'nin son dönemde bu konu özelinde yayımladığı bir özelgede, alışveriş kartları kullanılarak yapılan satışlarda bu kartları kullanarak alışveriş yapan kişiler adına genel esaslar çerçevesinde fatura düzenleneceği, bunun yanında alışveriş kartları ile yapılan alışveriş bedelini mağazacılık faaliyetinde bulunan şirketlere ödeyen aracı kurumlara da taleplerine bağlı olarak fatura düzenlenebileceği, bu faturanın daha önceden mağazada düzenlenen fatura ile ilişkilendirilmesi gerektiği ve bu kurumlara düzenlenecek fatura bedelinin beyan edilmeyeceği belirtilmiştir.
Dolayısıyla Mali İdare, tek bir satış için iki ayrı fatura düzenlemesinin mümkün olduğu yönünde görüş vermiş ve alışveriş kartını üreten aracı kurum adına düzenlenecek ikinci faturanın beyan edilmeyeceğini belirterek mükerrer Katma Değer Vergisi hesaplamasının ve hasılat kaydının engellenmesini sağlamayı amaçlamıştır. Ancak bize göre bu yönde bir uygulama beraberinde bazı sorunları getirecektir. Tek bir satış için iki fatura düzenlenmesi nedeniyle nihai tüketicinin bu faturayı herhangi bir işletmede kullanarak bu faturada yer alan KDV'nin haksız indirim konusu yapılmasının önü açılmış olacaktır. Bir diğer doğabilecek sorun ise aracı kurum unvanına düzenlenecek satış faturasının beyan edilmemesi ve kaydedilmemesi nedeniyle hem beyannamelerin hem de Ba-Bs form uyumsuzluklarının ortaya çıkabilecek olmasıdır.
Mali İdare'nin alışveriş çeki uygulaması ile ilgili vermiş olduğu özelgelerindeki genel yaklaşımının, alışveriş kartı bedelinin avans niteliğinde olduğu dikkate alındığında, perakende mağazaları işleten şirketin nihai tüketicilere satış faturası düzenlemesi, alışveriş kartını üreten aracı şirketlerin ise bu bedelleri avans hesapları aracılığıyla muhasebeleştirmesi ve sadece komisyon gelirleri için fatura düzenlemesinin uygun olacağını düşünüyoruz.
Sorumlu Vergicilik Bakışıyla…
Gelişen yeni pazarlama yöntemleri ve bu yöntemlerin yoğun olarak kullanıldığı perakende sektöründe yapılan işlemlerin de sayıca fazla oluşu dikkate alındığında, vergi uygulamalarının da mevzuat ile tereddüte mahal bırakmayacak şekilde düzenlenmesinin önemi göz ardı edilmemelidir. Bu açıdan bakıldığında Mali İdare tarafından, perakende sektöründe sıklıkla kullanılan alışveriş kartlarında uygulanacak belge düzeni hakkında bir Tebliğ ile düzenleme yapılmasının yerinde olacağı kanaatindeyiz.
KPMG | Koray AĞCE
