Daha evvel ana faaliyet konusu taşınmaz ticareti ve kiralaması olmayan şirketlerimizin aktiflerinde belirli bir süre tuttukları taşınmazlarını elden çıkarttıkları zaman Kurumlar Vergisinde ve Katma Değer Vergisinde sağlanan avantajlara değinmiştik.

            Devletimiz şirketlerimize vergisel avantajlar sağlar da gerçek kişileri unutur mu! Tabi ki gerçek kişilere de bazı avantajlar sağlamıştır.(Taşınmaz ticareti ile uğraşmamak şartıyla)

Dilimiz döndüğünce açıklamaya çalışalım.

            Öncelikle Vergi mevzuatımızdaki yerine değinelim. Konu Gelir Vergisi Kanunumuzda Diğer Kazanç ve iratlar başlığı altında bulunmaktadır. Detaylara ise Değer Artış Kazançları başlığında Mükerrer 80/6 Madde de değinmiştir.

“ (4783 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle değişen madde Yürürlük; 01.01.2003 tarihinden geçerli olmak üzere 09.01.2003) Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.

1……….

…………

6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.).

Bu maddede geçen "elden çıkarma" deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.”

            İşte sağlanan avantaj yukarıda ki madde de gizlidir. Madde de kısaca diyor ki sayılan mal ve hakları beş yıl geçtikten sonra satarsanız değer artış kazancı olmaz. Yani vergiye tabi olmaz denilmektedir.

            Öncelikle bu mal ve haklar nelerdir? Bir bakalım Gelir Vergisi Kanunu 70. Maddesi ilgili başlıkları aşağıdadır.

Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır:

1. Arazi, bina (Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir), maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı;

2. Voli mahalleri ve dalyanlar;

4. Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar;

7. (202 sayılı Kanunun 35'inci maddesiyle değişen bent) Gemi ve gemi payları (Motorlu olup olmadıklarına ve tonilatolarına bakılmaz) ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları;

            E tabi ki bir de ticari amaçlı bir organizasyon içerisinde yer almadan mükerrerlik taşımayan (beş yıllık süreye ilişkin şartı sağlasa dahi; aynı yıl içinde veya takip eden yıllarda birden fazla satışın olmaması) sahibi bulundukları taşınmazlarının satışından elde ettikleri gelir değer artış kazancı istisnasına konu olur.

            Bunu anladık alış ile satış arasındaki süre beş yılı geçince değer artış vergisi ödenmiyor tamam da biz beş yıl tamamlanmadan gayrimenkulü satmak zorunda kaldık bizde de değer artışı oldu! Bize bir indirim yok mu? Diyenler için, tabi ki sizlere de mevzuatımızda tanınmış haklar var.

a) Gelir Vergisi Kanunumuzun Mükerrer 81 maddesi der ki " Mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Şu kadar ki, bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır."

            Yani mal ve hakları elden çıkartırken %10 veya üzerinde endeks farkı varsa alış bedelini bu oran kadar güncelle başka bir deyişle Vergi Matrahını azalt denilmektedir.

b) Gelir Vergisi Kanunumuzun Mükerrer 80. maddesinde de " Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına ait ticari plakaların elden çıkarılmasından doğan kazançların tamamı ile bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, 6.000 (***)(305 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2019 tarihinden itibaren 14.800 TL.)Yeni Türk Lirası gelir vergisinden müstesnadır.

            Yani bir alış bedeli ile satış bedeli arasında olumlu fark varsa, (bir gelir elde edildiyse) bu gelirin 2019 yılı için 14.800.- TL' lik kısmı için Gelir Vergisi ödeme.

Özetleyecek olursak;

- Taşınmazın alış tarihi ile satış tarihi arasında 5 yıldan daha uzun bir süre geçtiyse Vergi ödenmiyor. (Taşınmaz ticareti ile uğraşmamak şartıyla)

- Hadi oldu da 5 yıldan daha kısa süre içerisinde taşınmazı satmak durumunda kaldık; O zamanda alış tarihi ile satış tarihi arasında toptan eşya fiyat             endeksine göre %10 veya üzerinde oluşmuş bir fark varsa alış bedelini bu           endeks farkı kadar güncelle Vergi matrahını azalt;

ayrıca birde her yıl için açıklanan istisna tutarını da bu kazançtan düş (azalt)

şayet hala olumlu bir fark kalıyorsa bunun üzerinden Gelir Vergini hesapla ve beyan edip öde denilmektedir.

Ahmet AKÖN | SMMM
 

Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)