Elde ettikleri gelirleri üzerinden yıllık beyanname verecek vatandaşlar, bir yandan beyannameye yazabilecekleri masraflar da yapıyor... Yapılan masrafların gelirden düşülebilmesi için belgelenmesi de gerekiyor. Masraf yapmasına rağmen belgesi elinde olmayan vatandaşların ‘2022 tarihli belge’ edinmek için artık sayılı günleri, 1.5 ayı kaldı. Beyannameye yazılan masraf belgeleri, gelirden düşüldüğünden vatandaşın daha az vergi ödemesini de sağlıyor. Yeni yılla birlikte milyonlarca kişi 2022’de elde ettikleri gelirleri üzerinden beyanname verecek, vergi ödeyecek. İşletmeler zaten yıl içinde aylık, üç aylık beyanname vermekle yükümlüler... Ve yeni yılda 2022 geliri üzerinden verecekleri yıllık beyannameleri için gerekli dokümanlar da; profesyonel ellerde, mali müşavirler ve muhasebe çalışanları aracılığıyla hazırlanıyor.
BELGELERİNİZİ GÖZDEN GEÇİRİN
Yılda bir kez gelir beyanında bulunan vatandaşlar içinse süreç daha kritik. Kira geliri elde eden mülk sahipleri, gayrimenkul-hisse satışından dolayı beyanname verecek kişiler... Beyana tabi ücret, kâr payı, faiz geliri elde edenler... Çoğunlukla profesyonel destek almadan bizzat elden/elektronik beyannameyle Maliye’ye beyanda bulunuyorlar. Vergiye tabi gelir elde eden vatandaşlar için vergi ayı-mart ayı geldiğinde, 2022 tarihli masraf belgelerini beyannamelerine yazarak daha az vergi ödeyebileceklerinden şimdiden yaptıkları masraflarının belgelerinin kendilerinde olup olmadığını gözden geçirmelerinde yarar var.
EĞİTİM VE SAĞLIK MASRAFLARI
Mart ayı geldiğinde; 2022 kazançlarını Maliye’ye bildirecek vatandaşlar aynı zamanda 2022 tarihli eğitim ve sağlık masraflarını gelirlerinden düşüp daha az vergi ödeme imkanına sahipler. Beyannamede (varsa) istisna ve giderler kazançtan düşülüyor öncelikle. Ardından beyannamenin indirimler bölümüne eğitim ve sağlık masrafları yazılıp daha az vergi hesaplanabiliyor. Özel okullara, özel hastanelere ödenen ya da hayat ve sağlık sigortası için ödenen tutarlar yasada yer alan sınırlar dahilinde vergiye tabi gelirden düşülebiliyor. Dolayısıyla bu masraflara ait belgeleri ödeme yapmasına rağmen henüz temin edemeyenler ilgili kurumlardan bu masraflarına ilişkin belgeleri edinerek dosyalamalarında yarar var. Eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilecek gelirin (İstisna ve gider düşülmüş gelir) yüzde 10’uyla, sigorta poliçeleri yüzde 15’iyle sınırlı. Ödemeyi yapanın şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin yüzde 50’si ile, ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin yüzde 100’ü dikkate alınıyor. İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin yüzde 15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını da aşamıyor. (2022 yılı asgari ücretinin yıllık brüt tutan 68 bin 850 TL)
KİRA GELİRİ OLANLAR
Kira gelirlerine özel, gelirden düşülebilecek ‘belgesiz gider’ imkânı da var. Konut veya işyeri kira geliri elde edenler, gelirlerinin yüzde 15’ni gelirlerinden düşebiliyor. Belgesiz (götürü) gider, gelirden düşüldükten sonra ayrıca beyannamenin ‘indirimler’ satırlarına (varsa) bağış, eğitim ve sağlık masrafları da yazılıp, kalan tutar üzerinden (daha az) vergi hesaplanabiliyor.
Belgesiz götürü gider yerine, belgeli gerçek giderlerin kira gelirlerinden düşülmesi de tercih edilebilir. Belgeli gerçek gideri tercih eden mülk sahiplerinin söz konusu belgeleri beş yıl boyunca saklamaları ve olası vergi incelemelerinde yetkililere ibraz etmesi de gerekiyor.
İŞTE BEYANNAMEYE YAZILACAKLAR
Kira geliri elde edenlerin, gerçek gider olarak beyannameye yazabilecekleri giderler:
* Kiraya verilen gayrimenkul için borçlanılan kredinin (2022’de ödenen) faizleri gelirden düşülebilir.
* Kiraya verilen taşınmazla ilgili sigorta giderleri gelirden düşülebilir.
* Emlak vergisi de dâhil olmak üzere taşınmazla ilgili olarak ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle belediyelere ödenen harcamalara katılma payları gider yazılabilir.
* Amortisman giderleri, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, onarım, idare giderleri, sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar da gelirden düşebiliyor. 2022 yılı gelirlerinin Maliye’ye beyan döneminde, beyanname verirken dikkat edilmesi gereken diğer kritik noktaları ayrıntılı olarak ayrıca ele alacağız.
Hürriyet | Ahmet Karabıyık
