Malum olunduğu üzere elektronik defter yani kısaca e- defter kanunen tutulması zorunlu olan defterlerin dijital ortamda tutulduğu ve maliyeye (Gelir İdaresi Başkanlığı) elektronik imza ile bildirildiği sistemdir.
E- defter kullanımına ilişkin yasal mevzuat (19.10.2019 tarih 3 sıra numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği ile değişik) 13.12.2011 tarih 1 sıra numaralı Elektronik Defter Genel Tebliğidir.
E- defter dosyalarının e- defter kapsamında olan mükelleflerce kendi bilgi işlem sistemlerinde saklanılması zorunludur. Ayrıca bunların ikincil örneklerinin de Başkanlıktan izin alan kuruluş ya da Başkanlığın sistemlerinde 01.01.2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile saklanması yasal zorunluluktur.
Peki saklanan bu verilerin bir şekilde zarar görmesi halinde örneğin bu verilerin silinmesi, bozulması halinde ne olacaktır?
Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7 maddesi ” Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” Hükmüne amirdir.
19.10.2019 tarih 3 sıra numaralı Elektronik Defter Genel Tebliğinin 7. 1. Maddesi ise ”e-Defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-Defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.” Hükmüne amirdir.
Yasal düzenlemelerden de görüleceği üzere e- defter kayıtlarının Vergi Usul Kanunu madde 13’te öngörülen mücbir sebep halleri nedeni ile herhangi bir şekilde zarara uğraması, bozulması, silinmesi veya işlem görmemesi ve saklama hizmeti veren kuruluştan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin de temin edilememesi halinde, bu durumun öğrenilmesinden itibaren hak düşürücü süre olarak düzenlenmiş 15 günlük sürede ticari işletmenin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemelerinde e- defter zayiine ilişkin dava açmak gerekmektedir.
Dava sonucu Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun Başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve Başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi halinde, mükelleflerin zayi olan e-Defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-Defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulaması aracılığı ile Başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için de Başkanlık tarafından yazılı izin verilir.
Bu nedenlerle yeniden belirtmek gerekir ki 15 günlük hak düşürücü süreye dikkat etmek telafisi imkansız zararların önüne geçmek açısından oldukça önemlidir.
Av.Özge Özgüroğlu
