Kamuoyuna bir süredir merak edilen enflasyon muhasebesi ve kur korumalı mevduattan yararlanacak tüzel kişi hesaplarına 31 Aralık 2021 tarihli mevduat için kurumlar vergisi muafiyeti getiren kanun teklifi TBMM’ye sunuldu. Aynı teklifte ayrıca enflasyon muhasebesi uygulamasının 2023 yılı sonuna kadar ertelenmesini öngören bir madde de yer alıyor.
Memur maaş artışlarıyla ilgili torba kanun teklifine eklenmesi beklenen, şirketlerin kur korumalı hebasına vergi muafiyeti öngören düzenleme, bunun yerine ayrı bir kanun teklifi olarak TBMM’ye sunuldu.
Kanun teklifi yürütme ve yürürlük maddesi dahil toplam 4 maddeden oluşuyor.
TL mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden TL’ye çevrilen hesaplarla ilgili olarak, kurumların 31 Aralık 2021 itibarıyla bilançolarında yer alan yabancı paraları TL’ye çevirerek en az üç ay vadeli olarak TL mevduat ve katılma hesabına tutanların kazançları belirli şartlarda kurumlar vergisinden muaf olacak.
Buna göre kurum hesaplarındaki dövizin 1 Ekim-2021 ile 31 Aralık 2021 tarihleri arasındaki dönemdeki değer artışı kurumlar vergisinden muaf olacak.
Ayrıca 2021 yılı 4’üncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar TL’ye çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançlarıyla dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar paylarıyla diğer kazançlar da vergiden muaf olacak.
Aynı maddenin bir başka fıkrasına göre, işletmelerin 2022 yılı sonuna kadar TL’ye çevirecekleri dövizleri en az üç ay vadeli TL mevduat ve katılım hesabında değerlendirmeleri sonucu elde edecekleri kazançlar da kurumlar vergisinden istisna edilecek.
Maddenin üçüncü fıkrasıyla da kurumların altın cinsi hesaplarındaki varlıkları ile işlenmiş/hurda altın hesaplarını 2022 yılı sonuna kadar TL’ye çevirmeleri durumunda, en az üç ay vadeli TL mevduat ve katılım hesaplarında değerlendirmeleri sonucu elde edecekleri kazançlara da vergi muafiyeti uygulanacak.
TL mevduat ve katılma hesabından vadesinden önce çekim yapılması halinde, madde kapsamında sağlanan vergi muafiyeti, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle, gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecek.
Enflasyon muhasebesi erteleniyor
Öte yandan son üç yıllık Yİ-ÜFE yüzde 100’ü geçtiği için (yüzde 141) işletmelere bünyelerinde bulunan kıymetleri, enflasyona göre yeniden değerleme imkanı getiren enflasyon muhasebesi uygulaması da kanun teklifi ile erteleniyor.
Erteleme gerekçesinde, erteleme taleplerinin mükelleflerden geldiği belirtilerek, ilgili şartlar oluşsa bile 2023 yılı sonuna kadar enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı kaydedildi.
Enflasyon düzeltmesini erteleyen maddeye göre, 2023 yılı hesap dönemi sonu itibarıyla yapılacak enflasyon düzeltmesi neticesinde belirlenen geçmiş yıl karının vergi tabi tutulmayacağı ve geçmiş yıl zararının da zarar olarak kabul edilmeyeceği hükme bağlandı.
Dünya
Vergi Usul Kanunu İle Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi
MADDE 1- 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 33- Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri itibarıyla) ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesi kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.
Bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası uygulaması açısından, birinci fıkrada enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı belirtilen dönemler enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak değerlendirilir.
31/12/2023 tarihli mali tablolar enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın, enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kar/zarar farkı geçmiş yıllar kar/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez.
Bu maddenin önceki fıkralarında yer alan hükümler, bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında olan mükellefler bakımından geçerli değildir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
MADDE 2- 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 14- (1) 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (I) bendinin (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk Lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk Lirası varlığı bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır:
a) Söz konusu yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
b) 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk Lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar.
(2) Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk Lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk Lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.
(3) Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk Lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk Lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk Lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.
(4) Türk Lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
YMM Abdullah TOLU Katkısıyla....
