Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama (TFRS 9, TMS 39, TFRS 7, TFRS 4 ve TFRS 16’da Yapılan Değişiklikler) 18 Aralık 2020 tarihli ve 31338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından yayımlanan Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarında (UFRS) yapılan ve 1 Ocak 2021 itibarıyla yürürlüğe girecek olan değişikliklerin TFRS’lere yansıtılması ve bu kapsamda UFRS’lere tam uyumun sağlanması amacıyla, Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama’ya (TFRS 9, TMS 39, TFRS 7, TFRS 4 ve TFRS 16’da Yapılan Değişiklikler) ilişkin Kurul Kararı 18 Aralık 2020 tarihli ve 31338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.;

Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama

IASB tarafından yürütülen gösterge faiz oranlarının değiştirilmesi projesi kapsamında, değişiklik öncesi hususları ele alan ve TFRS 9, TMS 39 ve TFRS 7’de değişiklikler içeren Gösterge Faiz Oranı Reformu – 1. Aşama’nın 14 Aralık 2019 tarihinde mevzuatımıza kazandırılmasının ardından yine IASB tarafından değişiklik sonrası hususları ele alan ve TFRS 9, TMS 39, TFRS 7, TFRS 4 ve TFRS 16’da değişiklikler içeren Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama 18 Aralık 2020 tarihli ve 31338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak mevzuatımıza kazandırılmıştır. 2. Aşama kapsamında ilgili standartlarda yapılan değişikliklere ilişkin bilgiler aşağıda özetlenmektedir:

-TFRS 9’da Yapılan Değişiklikler

TFRS 9’da yapılan değişiklikte önem arz eden husus, bir finansal varlık veya yükümlülüğün sözleşmeye bağlı nakit akışlarının belirlenmesinde kullanılan esasta, gösterge faiz oranı reformu sonucunda değişiklik olup olmadığıdır. Yayımlanan değişiklikte, hangi şartlarda sözleşmeye bağlı nakit akışlarının belirlenmesinde kullanılan esasın değişmiş olacağına ilişkin örnekler sunulmuştur.

Değişiklik kapsamında yer alan hükümlerin, ancak faiz oranı reformu sonucunda sözleşmeye bağlı nakit akışlarının belirlenmesinde kullanılan esasın değiştirildiği durumlara uygulanması öngörülmektedir. Faiz oranı reformu sonucunda söz konusu esas dışında finansal varlık veya yükümlülükte değişiklik yapılması halinde ise bu değişikliğin nasıl muhasebeleştirileceği hususunda TFRS 9’un mevcut hükümlerine atıfta bulunulmaktadır.

TFRS 9’da yapılan değişiklik sonucunda itfa edilmiş maliyeti üzerinden ölçülen finansal araçların sözleşmeye bağlı nakit akışlarının belirlenmesinde kullanılan esasın değişmesi durumunda kolaylaştırıcı bir uygulama getirilerek, gösterge oranındaki değişikliğin finansal tabloların hazırlanması aşamasındaki yaratacağı zorlukların aşılması amaçlanmaktadır. Bu kolaylaştırıcı uygulama kapsamında finansal araçlar için geçerli olan faiz oranlarının, faiz oranı reformu sonucunda değişmesi halinde söz konusu durumun bir finansal tablo dışı bırakma ya da sözleşme değişikliği olarak kabul edilmemesi; bunun yerine nakit akışlarının finansal aracın orijinal faiz oranları kullanılarak belirlenmeye devam edilmesi öngörülmektedir. Dolaysıyla söz konusu kolaylaştırıcı uygulama sonucunda normal şartlarda finansal tablo dışı bırakma ya da sözleşme değişikliği sonucu ortaya çıkması beklenen kazanç veya kayıplar finansal tablolara yansıtılmayacaktır.

Bunun yanı sıra yeni değişikliğe göre, Gösterge Faiz Oranı Reformunun birinci aşamasında getirilen istisnaların (örneğin; bir tahmini işlemin gerçekleşme ihtimalinin yüksek olup olmadığının belirlenmesinde gösterge faiz oranının, reform sonucunda değişmediğinin varsayılması gibi) uygulanmasına son verildiği tarihte korunma ilişkisinin önceden belgelendirilmiş resmi tanımlamasının değiştirilmesi gerekmektedir. Resmi tanımlamanın değiştirilmesi ancak; alternatif bir gösterge faiz oranının korunulan risk olarak tanımlanması ya da korunan kalem veya korunma aracı tanımının değiştirilmesi durumlarında mümkün olacaktır.

Korunma muhasebesi hükümlerine ilişkin olarak Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama uyarınca, bir korunma ilişkisinde tanımlanan finansal varlık veya yükümlülükte veya korunma ilişkisinin tanımlanmasında değişiklikler yapılması durumunda bu ilave değişiklikler neticesinde korunma muhasebesinin sona erdirilmesine gerek olup olmadığının belirlenmesi için TFRS 9’un korunma muhasebesinin sonlandırılmasına ilişkin hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Ayrıca, tanımlandığı tarihte belirlenebilir olmayan alternatif bir gösterge faiz oranının, sözleşme dışında belirlenmiş bir risk bileşeni olarak tanımlanabilmesi için, bu tanımlamayı takip eden 24 ay içerisinde söz konusu alternatif gösterge faizinin belirlenebilir hale geleceğine dair işletmenin makul bir beklentiye sahip olması gerekmektedir. Tanımlamayı takip eden 24 ay içerisinde söz konusu faizin ayrı olarak belirlenebilir hale gelmeyeceğine dair işletmede makul bir beklentinin oluşması halinde ise, bu faiz oranının sözleşme dışında belirlenmiş risk bileşeni olarak tanımlanmış olduğu tüm korunma ilişkileri için korunma muhasebesi ileriye yönelik olarak sonlandırılır. 

-TMS 39’da Yapılan Değişiklikler

Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama kapsamında TMS 39’da yapılan değişiklikler yalnızca korunma muhasebesi hükümleriyle sınırlıdır. Bu kapsamda TFRS 9’da yapılan değişikliğe benzer şekilde, Gösterge Faiz Oranı Reformunun birinci aşamasında getirilen istisnaların uygulanmasına son verildiği tarihte korunma ilişkisinin önceden belgelendirilmiş resmi tanımlamasının değiştirilmesi gerekmektedir. Resmi tanımlamanın değiştirilmesi ancak, alternatif bir gösterge faiz oranının korunulan risk olarak tanımlanması, korunan kalem veya korunma aracı tanımının değiştirilmesi ya da korunma etkinliğinin değerlendirilmesine ilişkin tanımın değiştirilmesi durumlarında mümkün olacaktır. 

Bunun yanı sıra, gösterge faiz oranı reformunun getirdiği değişikliklere ek olarak, bir korunma ilişkisinde tanımlanan finansal varlık veya yükümlülükte veya korunma ilişkisinin tanımlanmasında değişiklikler yapılması durumunda, bu ilave değişiklikler neticesinde korunma muhasebesinin sona erdirilmesine gerek olup olmadığının belirlenmesi için TMS 39’un korunma muhasebesinin sonlandırılmasına ilişkin hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Ayrıca, tanımlandığı tarihte belirlenebilir olmayan alternatif bir gösterge faiz oranının, sözleşme dışında belirlenmiş bir risk bileşeni olarak tanımlanabilmesi için, bu tanımlamayı takip eden 24 ay içerisinde söz konusu alternatif gösterge faizinin belirlenebilir hale geleceğine dair işletmenin makul bir beklentiye sahip olması gerekmektedir. Tanımlamayı takip eden 24 ay içerisinde söz konusu faizin ayrı olarak belirlenebilir hale gelmeyeceğine dair işletmede makul bir beklentinin oluşması halinde ise, bu faiz oranının sözleşme dışında belirlenmiş risk bileşeni olarak tanımlanmış olduğu tüm korunma ilişkileri için korunma muhasebesi ileriye yönelik olarak sonlandırılır. 

-TFRS 7’de Yapılan Değişiklikler

TFRS 7’de yapılan değişiklik uyarınca işletmelerin finansal tablo dipnotlarında gösterge faiz oranı reformu kapsamında aşağıdakilere ilişkin açıklama yapması zorunlu kılınmaktadır:

• Gösterge faiz oranı reformuna tabi olan finansal araçlardan kaynaklanan ve işletmenin maruz kaldığı risklerin niteliği ve kapsamı ile işletmenin bu riskleri nasıl yönettiği.
• İşletmenin alternatif gösterge faiz oranlarına geçişi tamamlamak açısından kaydettiği ilerleme ve işletmenin bu geçiş sürecini nasıl yönettiği.

 -TFRS 4’te Yapılan Değişiklikler

TFRS 4’te yapılan değişiklik uyarınca, TFRS 4’ün 20B paragrafındaki şartları karşılayarak TFRS 9’u uygulamaktan geçici olarak muaf olan ve TMS 39’u uygulayan bir sigortacının, yalnızca gösterge faiz oranı reformu sonucunda bir finansal varlık veya finansal yükümlülüğün sözleşmeye bağlı nakit akışlarının belirlenmesinde kullanılan esasta değişiklik yapıldığında TFRS 9’un ilgili hükümlerini uygulaması zorunlu hale getirilmiştir.

-TFRS 16’da Yapılan Değişiklikler

TFRS 16’da yapılan değişiklik uyarınca, gösterge faiz oranı reformu sonucunda gelecekteki kira ödemelerinin belirlenmesinde kullanılan esasta değişiklik öngören kiralama işlemlerindeki tüm değişiklikler için kolaylaştırıcı uygulama olarak TFRS 16’nın 42’nci paragrafının uygulanması öngörülmektedir. Mezkûr paragrafa göre kira yükümlülüğü, değişiklik sonrasında, revize edilmiş kira ödemeleri indirgenerek yeniden ölçülmektedir.

Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama tarafından yapılan değişiklikler, 1 Ocak 2021’de veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacak olmakla birlikte erken uygulamaya da izin verilmektedir.

            Gösterge Faiz Oranı Reformu – 2. Aşama’ya (TFRS 9, TMS 39, TFRS 7, TFRS 4 ve TFRS 16’da Yapılan Değişiklikler) ulaşmak için tıklayınız.