Asgari; Arapça bir kelime olup en az, minimum, en düşük anlamlarına gelmektedir. Asgari ücret de işçilere ödenen en düşük ücreti ifade etmektedir. Bu ücretin uygulaması, iş sözleşmesi ile çalışan ve 4857 sayılı İş Kanununun kapsamında olan veya olmayan, her türlü işçinin çalıştığı bütün iş kollarını kapsamaktadır.
Yasa gereği asgari ücretin işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda olması gerekmektedir. Ancak son zamanlarda enflasyon oranları ile döviz kurlarındaki yüksek artışlar asgari ücretin satın alma gücünü maalesef gittikçe düşürerek belirtilen amacından uzaklaştırmaktadır.
Yüksek enflasyonda, 6 ayda bir belirlenmeli
Asgari ücret, her sene bünyesinde en çok işçi ve işvereni bulunduran en üst derecedeki işçi ve işveren kuruluşlarından oluşan temsilciler, hükûmet yetkilileri ile diğer kişilerden oluşan asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirlenmektedir.
Komisyonun, ücretin belirlenmesinde; ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını göz önünde bulundurarak bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirlemesi gerekmektedir. 2021 yılı asgari ücretinin yüksek enflasyon rakamları altında erimesi ile birlikte tüm gözler 2022 yılı için aralık ayının sonlarına doğru ilan edilecek asgari ücrete çevrildi.
Enflasyonun yüksek olduğu geçmiş yıllarda 6 ayda bir belirlenen asgari ücret, 2016 yılından beri yıllık olarak belirlenmektedir. Yüksek enflasyon sürecine girilmesi ile birlikte çalışanlara ödenen asgari ücretin enflasyon karşısında korunması için 2015 yılı ve öncesinde olduğu gibi yine 6 ayda bir belirlenmesi elzemdir.
Daha düşük ücret ödenmesi yasak
Asgari ücretin bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılmaktadır.
İşçilere, anılan Komisyonca belirlenen ve Resmî Gazete’de yayımlanan asgari ücretlerden daha düşük ücret ödenmesi kanunen yasaklanmış durumdadır. Bu konuda işçinin iradesi ile iş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulsa bile geçerli olmayacaktır.
Asgari ücretliden 4 kalemde %30’dan fazlası kesinti…
İşçi kesimi haklı olarak 2022 yılında geçerli olacak asgari ücret belirlenirken özellikle aile faktörünün ve çarşıda-pazarda işçinin hissettiği yüksek enflasyonun dikkate alınmasını talep etmektedir. Ayrıca asgari ücretten yapılan kesintilerin daha adil hâle getirilmesini dile getirmektedir.
Hâlen geçerli olan bekâr ve çocuksuz bir işçinin eline geçen asgari ücretten yapılan kesintilere aşağıda yer verdik. Asgari ücretten %15 oranında SGK ve işsizlik sigortası, %15 oranında gelir vergisi kesilmektedir. Bu kesintilere damga vergisi de ilave edildiğinde toplamda 4 kalemde yaklaşık 751,60 TL kesinti yapılmaktadır.
En düşük gelir grubunda yer alan asgari ücretlilerden %30’dan fazla kesinti yapılması gerçekten çok fazladır!..
Aralıkta yapılacak toplantıda asgari ücretin bu yönden de gözden geçirilmesi milyonlarca kişi ve ailesine rahat bir nefes aldırılması açısından daha isabetli ve hakkaniyete uygun olacaktır…
Türkiye | İsa KARAKAŞ
