Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Ödenekler Asgari Ücret Artışından Etkilenecek mi ?

Koronavirüsten etkilenen işyerlerinde çalışan işçiler ile normalleşen işverene çeşitli ödenek ve destekler uygulanıyor. Kasım ayı itibarıyla 989 bin işçi kısa çalışmada, 618 bin işçi ücretsiz izinde bulunuyor. Bunlara kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin desteği sağlanıyor. Yaklaşık 225 bin işçi de işsizlik ödeneği alıyor. Bu destek ve ödemeler asgari ücret artışından etkileniyor. Ama herkes bu artıştan yararlanamıyor.

İşsizlik maaşı, işçinin son 4 aylık prime esas kazanç ortalamasının yüzde 40’ı üzerinden hesaplanıyor. Bir işçiye ödenecek işsizlik maaşı, brüt ücreti ne olursa olsun asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor. Buna göre, 2020 yılında damga vergisi düşüldükten sonra aylık net 1.168 TL olan en düşük işsizlik ödeneği 2021 yılında brüt 1.431 TL’ye, net 1.420 TL’ye yükselecek.

İşsizlik ödeneği asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor. 2020 yılında işsizlik ödeneği tavanı brüt 2.354 TL, net olarak da 2.336 TL olarak uygulandı. 2021 yılında ise işsizlik ödeneği tavanı brüt 2.862 TL, net 2.840 TL olacak.

Kısa çalışma ödeneği, işçinin son 12 aylık prime esas kazanç ortalamasının yüzde 60’ı üzerinden bağlanıyor ve asgari ücretin yüzde 150’sini aşamıyor. 2020 yılında brüt 4.414 TL, net 4.381 TL olan kısa çalışma ödeneğinin tavanı 2021 yılında brüt 5.366 TL’ye, net olarak da 5325 TL’ye yükselecek.

Koronavirüs nedeniyle geçici olarak getirilen işten çıkarma yasağına paralel olarak işverence ücretsiz izne çıkartılan işçilere günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği sağlanıyor. Bu tutar günlük asgari ücretin yüzde 40’ına karşılık geliyor.

1 Ocak 2019 – 17 Nisan 2020 tarihleri arasında işten çıkartılan işçisini tekrar işe alan işverene işe dönüş desteği, söz konusu tarihler arasındaki işçi sayısına ilave yeni işçi alan işverene de prim desteği olarak günlük 44.15 TL, aylık 1.324 TL teşvik veriliyor. Bu da günlük asgari ücretin yüzde 45’ine karşılık geliyor.

Eski işverenince işe başlatılmayan ve halen işsiz olan kişilere ise günlük asgari ücretin yüzde 35’i oranında olmak üzere günlük 34.34 TL, aylık 1.030 TL geçici işgücü desteği sağlanıyor.

Cumhurbaşkanı ücretsiz izin desteği, işe dönüş desteği ve geçici işgücü desteğini asgari ücretteki artışa paralel artırma yetkisine sahip bulunuyor. Önümüzdeki günlerde cumhurbaşkanı kararı çıkartılırsa ücretsiz izin desteği günlük 47.70 TL’ye, aylık 1.431 TL’ye çıkacak. Ücretsiz izin desteği net 1.420 TL olacak.

İşe dönüş desteği günlük 53.66 TL’ye, net 1.598 TL’ye yükselecek.
 

HANGİ DESTEK VE ÖDENEKLER ARTACAK?

Asgari ücretteki artış söz konusu ödenek ve destekleri alanların bir kısmına uygulanacak, bir kısmına uygulanmayacak.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ: Kısa çalışma ödeneği, ilk defa ödenek alınan tarihteki ücret üzerinden bağlanıyor. Bunlardan, ilk ödenek almaya başlamadan önceki 12 aylık dönemdeki ortalama brüt ücreti 7.431 TL’nin altında olanların 2021 yılında alacakları ödenek tutarı değişmeyecek. Bu kişilerden brüt ücreti 7.431 TL ile 8.943 TL arasında olanların ödenekleri gelecek yıl artacak.

ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİ: Cumhurbaşkanı yetkisini kullandığında 2020 yılında ücretsiz izinde olanlar ile ilk defa 2021 yılında ücretsiz izne çıkartılacak kişilerin ücretsiz izin desteği aylık net 1.420 TL’ye yükseltilecek.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ: 2020 yılında işsizlik ödeneği almaya başlayanların, işten ayrılmadan önceki 4 aylık ortalama ücretleri 5.886 TL’nin altında ise 2021 yılındaki işsizlik ödenekleri değişmeyecek. İşsiz kalmadan önceki brüt ücretleri 5.886 TL ile 7.155 TL arasında olanların 2021 yılında alacakları işsizlik ödenekleri artacak.

İŞE DÖNÜŞ VE GEÇİCİ İŞGÜCÜ DESTEĞİ: Cumhurbaşkanı yetkisini kullandığı takdirde yeni yıldan itibaren işe dönüş desteği ile eski işverenince işe dönüş başvurusu kabul edilmeyenlere yapılacak geçici işgücü desteği artacak. Ödemeler yeni asgari ücret üzerinden yapılacak.
 

ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİ İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİ GEÇECEK

En düşük işsizlik ödeneği de ücretsiz izin desteği de asgari ücretin yüzde 40’ı oranı üzerinden bağlanıyor. Ancak, asgari ücretle çalışanlar açısından gelecek yıl şöyle bir durum ortaya çıkacak. Zamlı işsizlik ödeneği 2021 yılı ocak-nisan aylarında çalıştıktan sonra işsiz kalanlar asgari ücretlilere uygulanacak. 2020 yılında ödenek almaya başlayanlar ile 2021 nisan ayından önce işsiz kalan asgari ücretli çalışanlar, bu tarihe kadar zamlı ödenekten tam olarak yararlanamayacaklar.

Buna karşılık, ücretsiz izin desteği alanlar, cumhurbaşkanı kararının ardından ocak ayından itibaren zamlı destekten yararlanmaya başlayacaklar.