Teklif TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundan geçti

21 Kasım 2019 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından bir maddesinin yeniden görüşülmesi için Meclis’e geri gönderilmişti. Teklifin iadeye konu 50. maddesi 4 Aralık günü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşüldü ve madde Teklif metninden çıkartıldı. Teklifin kısa sürede Genel Kurulda da kabul edilerek hızla yasalaşması bekleniyor.

Meclise geri gönderme nedeni olan 50. madde, vergi düzenlemesi yapan bir madde değil. Elektrik üretim şirketlerine çevre mevzuatına uyuma yönelik ek süre veriyordu. Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan açıklamada;

  • Elektrik üretim tesislerinin varlığının korunmasının ve desteklenmesinin Devletin temel politikalarından biri olması gerektiğine şüphe olmadığı,
  • Ancak, insan sağlığı ve çevrenin korunmasının da Devletin başta gelen Anayasal ödevi ve herkesin insani görevi olduğu

belirtilerek, 2013 yılından 2019 yılı sonuna kadar çevre mevzuatının gerektirdiği yükümlülükleri yerine getirmeyen şirketlere yaklaşık 7 yıl süre tanındığının, verilen sürenin, yatırımcı şirketler bakımından hem finansal, hem teknik gereklilikleri karşılama konusunda yeterli olduğu vurgulanıyor. 
 

Anayasa ne diyor?

Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanmasına ilişkin düzenleme Anayasa’nın 89. maddesinde yer alıyor. Bu maddede;

  • Cumhurbaşkanının, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları on beş gün içinde yayımlayacağı, 
  • Yayımlanmasını kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisine geri göndereceği,
  • Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulunmama durumunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebileceği,
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu üye tamsayısının salt çoğunluğuyla aynen kabul ederse, kanunun Cumhurbaşkanınca yayımlanacağı • Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı’nın değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebileceği,

hükmü yer alıyor.
 

Genel Kurul’da ne olacak?

Cumhurbaşkanı 7193 sayılı Kanunu kısmen uygun bulmadı. 7193 sayılı Kanun’un sadece 50. maddesi bir kez daha görüşülmek üzere Meclise geri gönderildi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu da Teklifi 4 Aralık günü görüştü ve ilgili maddeyi tekliften çıkarttı.

Kamuoyuna yansıyan haberlerden, Teklifin kısa sürede TBMM Genel Kurulunda da görüşülerek yasama sürecinin tamamlanacağı anlaşılıyor. Teklifin Genel Kurul’da öncelikle sadece ilgili maddesinin görüşülmesinin oylanacağını ve sonra görüşmelere başlanacağını zannediyorum, geçmiş uygulamalara bakarak. Bu arada artık Kanun 7193 sayılı Kanun olmayacak, yeni bir numarayla bahsediyor olacağız.
 

Geçmişte benzer durumlar oldu mu?

Geçmişte vergi kanunlarının yeniden görüşülmek üzere TBMM’ye iade edildiği durumlar var. Hem Meclisin geçmiş uygulamaları hem de iade nedenleri açısından bir fikir vermesi için hatırladığım ve ilginç bulduğum iki örnekten kısaca bahsedeyim.

Birincisi 16.01.2013 tarihli ve 4792 sayılı Vergi Barışı Kanunu. Bu Kanun 23 maddeden oluşuyordu. Zamanın Cumhurbaşkanı;

  • Kanun’un af kanunu olduğu ve nitelikli çoğunlukla kabul edilmesi gerektiği, oysa normal karar yeter sayısıyla kabul edildiği ve
  •  Ortalama iki yılda bir vergi affına başvurulmasının bu kurumu gelenekselleştirdiği, bu durumun, bir yandan vergi suçlarının işlenmesini özendirdiği ve vergi cezalarının caydırıcı etkisini azalttığı, öte yandan da vergisini zamanında ödeyen yurttaşların adalet duygusunu incitmekte ve güvenini sarsmakta olduğu 

gerekçeleriyle Kanun’un 10 maddesini yeniden görüşülmek üzere Meclise iade etti.

TBMM 4792 sayılı Kanun’un yeniden görüşülmesi istenen 10 maddesini yeniden görüştü ve aynen kabul etti. Kanun 4811 sayılı Kanun olarak yasama sürecini tamamladı ve uygulandı.

İkinci uygulama örneği, 7 Mart 2002 tarihli ve 4746 sayılı “Vergi Usul Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu ve Harçlar Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun.” Bu Kanun 9 maddeden oluşuyordu. Kanun’un 6. maddesiyle Emlak Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde değişiklik yapılması öngörülmüştü. Tasarının TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi sırasında verilen bir önergenin kabulü sonunda açık bir hata yapıldı ve zamanın Cumhurbaşkanı, söz konusu maddeyi teknik hata olduğu gerekçesiyle ve yeniden görüşülmek üzere Meclise geri gönderdi.

TBMM Kanun’un iadesine neden olan maddeyi yeniden görüştü ve kabul etti. Kanun 4751 sayıyla yasalaştı.

Recep BIYIK | PWC | Dünya