Belediyeler istihdam ettikleri personel için Sosyal Güvenlik Kurumu’na diğer işverenler gibi prim ödemek zorundalar. Ancak belediyelerden olan alacakların, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda yer alan kısıtlar göz önünde bulundurularak 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca takip edilmediği ve bunun yanında 5510 sayılı Kanun’un 88’inci maddesi uyarınca geçerli bir sebep bulunmaksızın vadesinde ödenmeyen prim alacaklarına ilişkin müşterek ve müteselsilen sorumlu olan ilgililer hakkında takip işlemleri yapılmadığı Sayıştay denetimlerinde ortaya konuluyor.

Resim

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun belediyelerden olan prim alacaklarına ilişkin tahakkuk ve tahsilat tutarlarına bakıldığında olumsuz bir tablo karşımıza çıkıyor. Nitekim tahsil edilemeyen alacak miktarının yıllar itibariyle sürekli olarak arttığı görülüyor. Bu artışlar 2018 yılı ve sonrasında ciddi boyutlara ulaşmış ve nihayet 2020 yılında 6 milyar TL’ye yaklaşmış. Tabloda yer alan tahsil edilemeyen alacak rakamları kümülatif olmayıp ilgili yıl için geçerli. Sayıştay raporlarına göre 2020 yılsonu itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumu’nun belediyelerden olan toplam alacağı 23,6 Milyar TL’ye ulaşmış bulunmakta.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun belediyelerden olan alacaklarında tahsilat tahakkuk oranları incelendiğinde de 2020 yılı itibariyle tahakkuk eden primlerin sadece %48’lik kısmının tahsil edilebildiği görülüyor.
Belediyelerin sosyal güvenlik ile ilgili yükümlülükleri sadece çalıştırdıkları personeli SGK’ya tescil ettirmeleri, her ay prim belgesi verilmesi ve primlerin ödenmesi ile sınırlı değil. Belediyelerin bunlardan başka özel sosyal güvenlik yükümlülükleri de var ve bunları yerine getirmezlerse ceza ödemeleri gerekiyor.  

Belediye Ruhsat Bildirimini Unutmamalı
Belediyeler ülkemizde istihdamın önemli bir parçası. Bünyelerinde birçok çalışan bulunuyor ve yasal olarak bu kişilerin sigortasını yaptırıp SGK’ya bildirmeleri gerekiyor. Ancak belediyelerin SGK ile olan ilişkileri bununla bitmiyor. Sosyal güvenlik mevzuatı bir kamu kurumu olan belediyelere kayıtdışılıkla mücadele için bazı görevler de yüklemiş. Eğer bu görevler yerine getirilmezse para cezası ödemeleri gerekiyor.
Örneğin, belediyeler, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgileri, kendilerine verildiği tarihten itibaren bir ay içinde SGK’ya bildirmekle yükümlüler.
Eğer söz konusu bildirimde bulunulmazsa yerine getirilmeyen her bir bildirim yükümlülüğü için aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanıyor.

Borcu Yoktur Yazısı İstenmeli
Belediyelerin SGK’ya karşı yükümlülükleri söz konusu bildirimle bitmiyor. Bunun yanında belediyeler tarafından, geçici iskân veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce yapılan inşaat dolayısıyla SGK’ya borçlarının bulunmadığına dair ilgililerden belge istenmesi gerekiyor.
Bu belge alınmadan geçici iskân izin belgesi ve yapı kullanma izin belgesi verilmesi halinde ilgililer hakkında idarî ve cezaî işlemler yapılıyor.

İhalelere Dikkat
Belediyelerin dikkat etmesi gereken bir başka nokta ise ihaleler ile ilgili. Nitekim yapmış oldukları ihalelerle ilgili de SGK’ya bir bildirimde bulunmaları gerekiyor.
Kamu İhale Kanununa tabi tüm kamu kurumları gibi belediyeler de ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini onbeş gün içinde SGK’ya bildirmek zorunda. Aksi halde yine her bir bildirim için aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanıyor.

​Asgari İşçilikte Bilgi Verilmeli
Tüm kamu kurumları gibi belediyeler de 5510 Sayılı Kanun’un 85. maddesinde düzenlenmiş olan asgari işçilik uygulamalarıyla ilgili SGK tarafından istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı olarak en geç bir ay içinde vermeye mecburlar.
Söz konusu yükümlülüğü belirtilen süre içinde yerine getirmezlerse aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanıyor.



16.05.2022

Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı