“KDV İadesi Ön Kontrol Raporu” İle % 50 Nakit İade Uygulaması

1.    Giriş

            Başta ihracat ve ihraç kayıtlı satışlardan kaynaklananlar olmak üzere KDV iade hakkı olan mükellefler için, Kanun ve Tebliğ’de belirlenen esaslar çerçevesinde, nakden yada mahsuben iade alınması mümkündür. Bu iade; YMM Tasdik Raporu, vergi incelemesi yada teminat uygulamaları ile alınabilir.

            Teminat mektubu ile KDV iadesini daha erken almak mümkün olmakla birlikte teminat mektubu almak her zaman mümkün olmayabilir yada teminat mektubu masrafları yüksek tutarlara ulaşabilir. Bu durumda, YMM raporunun ilgili vergi dairesindeki işlemleri tamamlanana dek iade alacaklısı olan mükellef iadesini alamamakta ve iade süreci uzadıkça bu tutara faiz işletilmediği için alacağı iade tutarı enflasyon karşısında erimektedir.

Bu sorunun çözümüne dönük olarak; 2019 yılında yapılan mevzuat değişikliği[1] ile nakden iadesi istenen KDV tutarının %50’si “KDV İadesi Ön Kontrol Raporu”na istinaden teminat mektubu aranmaksızın mükellefe iade edilecektir.

Bu çalışmadaki amacımız bu avantajlı iade sistemine ilişkin izlenmesi gereken aşamaları detaylandırmaktır.

2.    Ön Kontrol Raporu İle KDV İadesinin Uygulama Esasları

Öncelikle belirtmemiz gerekir ki; iade alınabilecek %50’lik kısım, KDVİRA sistemi tarafından üretilen “KDV İadesi Ön Kontrol Raporu “nün olumsuzluk tespit edilmeyen kısmına ilişkindir.

            Ön Kontrol Raporu ile KDV iadesi imkanından yararlanabilmek için mükelleflerin aşağıdaki şartları birlikte yerine getirmesi gerekmektedir.

             i.        En az 24 dönem (vergilendirme dönemi 3 aylık olanlar için en az 8 dönem) KDV beyannamesi vermiş olması

Bu şart uyarınca kuruluşundan bu yana 24 ay geçmeyen mükelleflerin bu imkandan yararlanması mümkün değildir.

            ii.        Daha önce en az üç vergilendirme dönemine ilişkin iade talebinin sonuçlanmış olması

Tebliğ’de yer alan bu düzenleme çerçevesinde olumlu sonuçlandırılması gereken iadenin KDV ye ilişkin olması şarttır. ÖTV ve kurum stopaj vergisi gibi diğer vergi türlerinden olan iadelerin olumlu sonuçlanması  bu sayıya dahil edilmez.

Ayrıca, olumlu sonuçlanması gereken KDV iadesinin nakden ya da mahsuben veya aylık yada yıllık iadeye konu olmasının bir önemi bulunmamaktadır. İadenin olumlu sonuçlanması vergi dairesindeki işlemleri kapsadığı gibi vergi incelemesi ile olumlu sonuçlandırılan iadeler de buna dahildir.

          iii.        Kendisi, ortakları, ortaklıkları ve kanuni temsilcilerinin;

- Özel esaslara tabi olmaması, 

- Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince yapılan değerlendirme ve analizler sonucunda bireysel olarak veya organize bir şekilde sahte belge düzenleme tespiti nedeniyle incelemeye sevk edilmemiş olması,

- Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince iade taleplerinin riskli iade kapsamında incelemeye sevk edilmemiş olması,

Bu kapsamada olan mükelleflerin 7326 sayılı Kanundan yararlanarak özel esaslardan çıkması durumunda bu iade sisteminden yararlanmaları mümkündür.

          iv.        Teminat veya YMM raporu karşılığı iade talep edilmesine karşın vergi dairelerinin yapacakları kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların mevzuata uygun şekilde düzeltilmemesi nedeniyle (Tebliğin IV/A-6-iv) incelemeye sevk edilmemiş olması. 

            Ön Kontrol Raporunda yer alan hata segmentleri; ön koşul segmentleri, tutarlılık analizi segmentleri ve iade alınacak tutar analizi segmentleri olup bunlara ilişkin hata ve eksikliklerin giderildiği tarihten itibaren KDV iadesi 10 iş günü içerisinde gerçekleştirilecektir. Bahsi geçen segmentleri aşağıdaki  şekilde sıralayabiliriz:

a-   Ön Koşul Segmentleri

-         YMM sözleşmesinin yapılması,

-         YMM KDV iadesi tasdik raporunun vergi dairesine teslimi,

-         Bu iade uygulamasından faydalanmak isteyenlerin daha önce HİS, İTUS, ATU ve teminat karşılığı iade talebinde bulunulmamış olmaması,

-         Nakit iade talep dilekçesinin verilmiş olması (ön kontrol raporu ile iade talebi seçeneği işaretlenmiş olması gerekir)

-         İade dönemi de dahil olmak üzere öncesindeki dönemler için en az 24 dönem  1 No.lu KDV beyannamesinin verilmiş olması,

-         En az üç vergilendirme dönemine ilişkin iade (nakit veya mahsup) talebinin tamamlanmış olması ve

-         Kendisi, ortakları ve kanuni temsilcilerinin; özel esaslara tabi olmaması, Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince yapılan değerlendirme ve analizler sonucunda bireysel olarak veya organize bir şekilde sahte belge düzenleme tespiti nedeniyle incelemeye sevk edilmemiş olması, Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince iade taleplerinin riskli iade kapsamında incelemeye sevk edilmemiş olması gerekmektedir.

b-   Tutarlılık Analizi Segmentleri

-         GİB sistemine yer alan listelerin (indirilecek KDV, yüklenilen KDV, satış vb.) 1 nolu KDV  beyannamesi ile uyumlu olması,

-         İade alacak mükellefin herhangi bir incelemeye sevk olup olmadığının kontrolü

c-   İade Alınacak Tutar Analizi Segmentleri

-         Bu uygulamaya ilişkin iade edilebilecek tutarın hesaplanması ve GİB sistemine girilen listeler üzerindeki kontrollerden oluşmaktadır.

Bu iade sisteminden yararlanabilmek için KDV iade tasdik raporunun ve diğer belgelerin vergi dairesine ibraz edilmesi şarttır. Ayrıca, nakden ve mahsuben iadenin birlikte istenmesi durumunda %50’lik kısım yalnızca nakit iade talep edilen kısma ilişkin gerçekleştirilecektir.

Konuyu aşağıdaki örnek üzerinde açıklayabiliriz.

Örneğin; X firması 2021/01 döneminde gerçekleştirdiği ihracat sebebiyle 500.000,00 TL yüklenilen KDV hesaplamış ve ilgili dönem KDV beyannamesinde beyan etmiştir. Firma KDV iadesi ile ilgili olması gereken tüm işlemleri KDVGUT’ne göre tamamlamış, bu tutarın yarısını mahsuben yarısını nakden talep etmiş ve tüm belgelerini YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ile vergi dairesine teslim ettikten sonra ön kontrol raporu üretilmiştir. Bu kontrol raporu sonucunda, 20.000,00 TL’lik yüklenime isabet eden tutar kadar alt alımlardan  olumsuzluk tespit edildiği durumda mükellefin alabileceği KDV iade tutarları aşağıdaki gibidir:

            Yukarıda örneklendirdiğimiz KDV iade alacağının ön kontrol raporunda olumsuzluk tespit edilen 20.000,00 TL’lik kısım ve mahsup talep edilen bölüm düşüldükten sonra kalan 230.000,00 TL’nin % 50’si olan 115.000,00 TL 10 iş günü içinde mükellefe (teminat mektubu aranmaksızın) iade edilir.

3.    Sonuç

İhracat ve ihraç kayıtlı satış yapan mükellefler ile diğer işlemlerden kaynaklı iade hakkı olan mükelleflerin iade alabilecekleri KDV iade tutarlarının yarısını teminat mektubu aranmaksızın 10 iş günü içinde almaları mümkündür. Bu imkan, teminat mektubu maliyetlerini azaltmak isteyen ya da teminat mektubu alamayan mükelleflere önemli bir imkan sağlamaktadır. Ayrıca, uzun süren vergi dairesi ve vergi inceleme süreçleri ile oluşacak zaman kaybının da kısmen önüne geçilecektir.

Ön kontrol raporuna dayalı KDV iadesi; HİS, İTUS, ATU ve teminat uygulamalarına alternatif bir KDV iade uygulamasıdır. Bu sebeple ön kontrol raporuna dayanarak talep edilen KDV iadesinin gerçekleştirilebilmesi için  HİS, İTUS, ATU gibi teminat uygulamalardan aynı anda yararlanılamaz. Ayrıca yalnızca vergi inceleme raporu ile yerine getirebilecek KDV iadelerinde bu uygulamadan yararlanılamaz.

İade tutarının %50’si YMM KDV iadesi tasdik raporunun teslimi sonrasında oluşturulacak “Ön Kontrol Raporunda” yer alan hata ve eksikliklerin giderilmesiyle gerçekleştirilecektir.

Bu uygulamadan yararlanmak için;

-         24 ay boyunca KDV beyannamesi vermiş olması,

-         En az 3 defa KDV iade talebinin olumlu sonuçlanması,

-         Kendisi, ortakları, ortaklıkları ve kanuni temsilcilerinin özel esaslara tabi olmaması, sahte belge düzenleme sebebiyle incelemeye sevk edilmemiş olması ve iade talebinin riskli görülmesi sebebiyle incelemeye sevk edilmemesi,

şartlarının birlikte sağlanması gerekmektedir.

KPMG | Nadir Gülhan