Merkez Bankası faiz politikası ka­rarlarıyla birlikte ekonomide yaşa­nan sıkıntılar ve faiz konusundaki açıklamalar vadeli mevduat faiz ge­lirlerine uygulanan stopaj konusunu da çarpıcı bir şekilde gündeme ge­tirdi TL mevduatım özendirmek ve teşvik etmek amacıyla alman karar- 1ar uygulanmaya devam edecek mi?

1982 Anayasası’nın 73’üncü maddesinin 4'üncü fikrası uyarın­ca Cumhurbaşkanına vergi oran­larında alt ve üst sının belirlen­mek şartıyla değişiklik yapma yet­kisi verilebilmekledir. Gelir Vergisi Kanunu'nda verilen yetki ile Cum­hurbaşkanı tarafindan bankalarda işlem gören vadeli mevduatlara uy­gulanacak stopaj oranlarında deği­şiklik yapabilmektedir. Bu kapsam­da geçtiğimiz yıl gerçekleşen indi­rim her üç ayda bir yenilenmiş ve son duruma göre de 31 Aralık 2021'e kadar devam edecektir. Sonrasında avantajlı oranlar devam edecek mi etmeyecek mi hep birlikte göreceğiz.

Vadeli mevduatlara vade tarihi dikkate alınarak sağlanan avantaj­lar çerçevesinde TL mevduat hesap­larına ödenen faizlerden, vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay

dahil) vadeli hesaplarda yüzde 5,1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesap­larda yüzde 3,1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde O, oranında stopa­ja uygulanmakta.

Görüldüğü üzere, mevduat sahip­lerinin dövize yönlenmeleriniengel- lemekve mevduatların TL olarak tu­tulmasına vergi avantajı sunulmak­tadır. Bunun yanı sıra vadeli döviz mevduat hesaplarına ise tam tersine yüksek vergileme gerçekleşmekte­dir. Buna göre, döviz tevdiat hesap­larına ödenenfaizlerden; 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 20,1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde 18 oranında stopaj uygulan­maktadır.

Uygulanmakta olan stopaj düzen­lemesi büyük avantaj sağlamasına rağmen, döviz hesaplarının çözüle­rek TL vadeli mevduatına yönelme noktasında başarılı bir sonuç sağla­madı. Ekonomiye olan güvenin ze­delenmesi her zaman olduğu gibi avantajlara rağmen yatırım yapa­cakları ve tasarruf sahiplerini daha güvenli limanlara yönlendirmekte.

TL ve döviz hesapları arasındaki farklılığın nedeni net şekilde anla­şılmaktadır. Ancak TL mevduatla­rına sağlanan bu vergi avantajı Ge­lir Vergisi Sistematiği içindeki diğer gelir türleri bakımından adaletsiz bir uygulama yaratmaktadır. Bu­na göre, ticari kazançlarda, serbest meslek kazançlannda yüzde 15'ten başlayan ve nihayetinde yüzde 40‘a ulaşan bir artan oranlı vergi tarifesi söz konusu iken, lyıh aşkın örneğin 1 yıl 1 günlük bir mevduat hesabına sahip olan bir mudi, elde ettiği faiz gelirinden bir kuruş vergi ödemeye­cektir. Bu durumda yatırımcıların yeni iş sahalar açmak gibi bir güdü­lenme içinde olmak yerine serma­yesini mevduata yatırarak faiz geliri elde ederek vergi ödememesi adalet­li bir vergi sisteminin sonucu olma­malıdır.

Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır şeklinde anayasa hükmü, bu şekildeki farklılıkların mükellef­ler arasında vergiye uyumu da engel­leyici bir niteliğinin olmamasına yö­neliktir. Vergi avantajlarının sonuç­larının ekonominin genel kuralları ve vergiye uyum bakımından değer­lendirilmesi daha faydalı sonuçlar ortaya çıkaracaktır.

TÜRMOB