Merkez Bankası faiz politikası kararlarıyla birlikte ekonomide yaşanan sıkıntılar ve faiz konusundaki açıklamalar vadeli mevduat faiz gelirlerine uygulanan stopaj konusunu da çarpıcı bir şekilde gündeme getirdi TL mevduatım özendirmek ve teşvik etmek amacıyla alman karar- 1ar uygulanmaya devam edecek mi?
1982 Anayasası’nın 73’üncü maddesinin 4'üncü fikrası uyarınca Cumhurbaşkanına vergi oranlarında alt ve üst sının belirlenmek şartıyla değişiklik yapma yetkisi verilebilmekledir. Gelir Vergisi Kanunu'nda verilen yetki ile Cumhurbaşkanı tarafindan bankalarda işlem gören vadeli mevduatlara uygulanacak stopaj oranlarında değişiklik yapabilmektedir. Bu kapsamda geçtiğimiz yıl gerçekleşen indirim her üç ayda bir yenilenmiş ve son duruma göre de 31 Aralık 2021'e kadar devam edecektir. Sonrasında avantajlı oranlar devam edecek mi etmeyecek mi hep birlikte göreceğiz.
Vadeli mevduatlara vade tarihi dikkate alınarak sağlanan avantajlar çerçevesinde TL mevduat hesaplarına ödenen faizlerden, vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay
dahil) vadeli hesaplarda yüzde 5,1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 3,1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde O, oranında stopaja uygulanmakta.
Görüldüğü üzere, mevduat sahiplerinin dövize yönlenmeleriniengel- lemekve mevduatların TL olarak tutulmasına vergi avantajı sunulmaktadır. Bunun yanı sıra vadeli döviz mevduat hesaplarına ise tam tersine yüksek vergileme gerçekleşmektedir. Buna göre, döviz tevdiat hesaplarına ödenenfaizlerden; 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda yüzde 20,1 yıldan uzun vadeli hesaplarda yüzde 18 oranında stopaj uygulanmaktadır.
Uygulanmakta olan stopaj düzenlemesi büyük avantaj sağlamasına rağmen, döviz hesaplarının çözülerek TL vadeli mevduatına yönelme noktasında başarılı bir sonuç sağlamadı. Ekonomiye olan güvenin zedelenmesi her zaman olduğu gibi avantajlara rağmen yatırım yapacakları ve tasarruf sahiplerini daha güvenli limanlara yönlendirmekte.
TL ve döviz hesapları arasındaki farklılığın nedeni net şekilde anlaşılmaktadır. Ancak TL mevduatlarına sağlanan bu vergi avantajı Gelir Vergisi Sistematiği içindeki diğer gelir türleri bakımından adaletsiz bir uygulama yaratmaktadır. Buna göre, ticari kazançlarda, serbest meslek kazançlannda yüzde 15'ten başlayan ve nihayetinde yüzde 40‘a ulaşan bir artan oranlı vergi tarifesi söz konusu iken, lyıh aşkın örneğin 1 yıl 1 günlük bir mevduat hesabına sahip olan bir mudi, elde ettiği faiz gelirinden bir kuruş vergi ödemeyecektir. Bu durumda yatırımcıların yeni iş sahalar açmak gibi bir güdülenme içinde olmak yerine sermayesini mevduata yatırarak faiz geliri elde ederek vergi ödememesi adaletli bir vergi sisteminin sonucu olmamalıdır.
Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır şeklinde anayasa hükmü, bu şekildeki farklılıkların mükellefler arasında vergiye uyumu da engelleyici bir niteliğinin olmamasına yöneliktir. Vergi avantajlarının sonuçlarının ekonominin genel kuralları ve vergiye uyum bakımından değerlendirilmesi daha faydalı sonuçlar ortaya çıkaracaktır.
TÜRMOB