Ulusal muhasebe standartları, belirli bir ülke için konulan, bir ülkedeki kurum ve işletmelerinin muhasebe sistemi içerisinde ve mali tablolarında uygulama birliği sağlamak amacıyla, muhasebe evrensel terim, yasa, kural, ilke, yöntem ve kuramlarına uygun bir şekilde düzenlenen, tekdüzen mal oluş ve envanter yönergeleri ile tekdüzen hesap çerçevesinde oluşan yasa hükümleri, kanun maddeleri ve bildirileri ile bütünlenen ve uygulanması gereken bir sistemdir. Uluslararası sermaye akışları kendilerine sunulan raporların aynı yasal düzenleme ve aynı kavram usul ile anlamlanmasının tekliğini seçmektedir. İşletmeler ve kurumlar oluşturulan sisteme göre hesap tutmakta ve bu sistem uyarınca finansal tablolar düzenleyerek hesap vermektedirler. Hesapların şeffaf ölçümleri belirlenen yasal kural düzen içerisinde aynı sistemle raporlandırma birliği sağlanmasıdır. Finansal tabloların doğruluğu ve tamlığı hakkında güvence sağlayabilmek amacıyla oluşturulmuşlardır. Bu standartlarla, mali tablo okuyucularına doğru bilgi verilmekte, mali tablolar karşılaştırılabilir boyutlara ulaştırılmaktadır. Hissedarlar, bankalar, kamu kurumları, diğer finansal kurumlar bu kapsamda yer alabilecek mali tablo okuyucularıdır. Küresel ekonomide karşılıklı bağımlılık ve büyük ölçekli işletmelerin var oluşu, bilgi transferi, mikro ve makro dataların değerlendirmesi gerekliliğinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Muhasebenin uluslararası aşmasından önce var olmayan bu anlayış, uluslararası muhasebeyi hedef almaktadır. Artık herkesin aynı nizam içerisinde muhasebe raporlama sistemine geçiş çabaları göstermektedir. Herkes kendisinin aynadaki gerçek yüzünü görmek ister maskeli yüzler piyasada talep göremeyeceğinde maskeler dökülmek zorundadır.

Herkesin farklı bir dilde değil herkesin her şeyi aynı ölçek ve değerle anlam taşıdığı bir dünyada ekonomi yatırımların küreselleşmesi sağlanabilmektedir. Sermaye hareketine ilişkin iş ve ticari ortaklığın sınır tanımadığı çağımızda kimsenin kimseye aldanmayacak bir dünya olmuş olacak. Bütün değer ve rakamlar herkes için ayni şeyi aynı kuralla ifade ederse piyasa yatırımcılar için riski azalmaktadır. Her ulusal standart farklılığı şüphesiz yatırımcılar için kafa karışıklığına sebep vermekte idi UFRS global standartları tekli haline gelmesi bu karmaşıklığı azalttı . Ancak dünyadaki ekonomik gelişmelerin adaletsizliği de kamçılanmaktadır. Her ulusal para birimleri kendi içinde alım ve yararlanan fayda ve hizmet yine aynı ulusal sınırlar içinde daha doğru anlamlandırılır. Ancak mal ve hizmetlerin ülkeler kendi mili para birimleriyle karlar ve getirisi anlamlıdır. Global sermaye ucuz hizmet ve mallara sahip olmayı sağlayan avantajlar peşine koşmaktalar. Şirket varlıkları farklı para birimleriyle mukayese yapıldığında varlık transferinde ucuza gidilmektedir. Bu durum global sermayenin iştahlarını kabartmaktadır.
 

Modern ekonomiler de Küresel pazarlar için küresel standartlar

Ekonomik küreselleşme kavramı ise bölgesel ölçeklerin ilerisinde ekonomik kuralların küresel ölçekte olması şeklinde ifade edilmektedir. Ekonominin kayıt dillide anlamı ölçeği yasal kuralıda küresel ölçekte yapılmaktadır. Sınır ötesi işlemlere ve uluslararası sermayenin serbest akışına güvenmektedir Milli düzlemden millet üstü düzleme doğru kayan salahiyete değişimi tatbiki meşruiyet boşluk doğurmaktadır. Para ve fonu veren dünya kuruluşları, İMF dünya ticaret örgütü gibi kuruluşlar kendi kural ve sistemleri uyulması dayatılmasını sağlayarak parasal dolaşım risklerini azaltmayı amaçlamaktadır. Tüm finansal işlemlerin üçte birinden fazlası sınırlar ötesinde gerçekleşiyor ve bu sayının artması bekleniyor. Gittikçe artan şekilde küreselleşen pazarlarda bu denge barız bir biçimde devletlerin özerkliği ve iktisat politikasındaki faaliyet alanı aleyhine değişti. Aynı zamanda milli devletlerin karşısına çok milletli ortaklıklar güçlü rakipler olarak çıktılar.[1] Yatırımcılar dünya çapında çeşitlendirme ve yatırım fırsatları aramaktadır, şirketler sermaye artırmakta, işlem gerçekleştirmekte veya birden fazla ülkede uluslararası operasyonlara ve iştiraklere sahiptir. Geçmişte, bu tür sınır ötesi faaliyetler, farklı ülkeler kendi ulusal muhasebe standartları setlerini koruyarak karmaşık hale gelmiştir. Muhasebe gerekliliklerinin bu parçası genellikle finansal tablolar hazırlayan şirketlere ve yatırımcılara ve bu finansal tabloları ekonomik kararlar almak için kullanan diğer kişilere maliyet, karmaşıklık nedeniyle sonuçta risk oluşturmaktadırlar. Ulusal muhasebe standartlarının uygulanması, finansal tablolarda raporlanan tutarların farklı bir temelde hesaplanabileceği anlamına gelmektedir. Bu karmaşıklığı açığa çıkarmak, ulusal muhasebe standartlarının bakanlıklarını incelemeyi içeriyordu, çünkü gereksinimlerdeki küçük bir farkın bile bir şirketin raporlanan finansal performansı ve finansal pozisyonu üzerinde büyük bir etkisi oluşabilmektedir. Sermayenin serbestçe hareket etmesine yönelik bir eğilimin olduğunu varsayımın getirdiği bir diğer sorunsa sağlam ve köklü kurumlara sahip gelişmiş ülkelerin bile farklı finansal düzenleme modellerine yönelmektedir.[2]
 

- Örneğin, bir şirket bir dizi ulusal muhasebe standardı altında karları tanıyabilir ve bu sonuçlarla karlarını gösterir. Bunlar IFRS ile düzenlendiğinden karlılıkları azalmış olabilir. Karlılık oranı aynı kalmayabilir. Küreselleşme bir anlamda milli ekonomik, politik kültürel bir dizi uluslararası gelişme ile koalisyondur. İdeolojik olarak da her ülkenin bir diğerini etkilemesini sağlamaktadır. Bu etkileşim finansal karakterli işlem ve davranışlara da yansıması avantaj ve dezavantajları beraberinde getirmektedir.[3]

IFRS Standartlarının Yararları

*IFRS Standartları, dünya çapındaki finansal piyasalara şeffaflık, hesap verebilirlik ve verimlilik getiren, yüksek kalitede, uluslararası kabul görmüş bir muhasebe standartları seti sağlayarak bu zorluğu gidermektedir.

*UFRS Standartları, finansal bilgilerin uluslararası karşılaştırıla bilirliğini ve kalitesini artırarak şeffaflık getirerek yatırımcıların ve diğer piyasa katılımcılarının bilinçli ekonomik kararlar almalarını sağlar.

*UFRS Standartları, sermaye sağlayıcıları ile paralarını emanet ettikleri kişiler arasındaki bilgi boşluğunu azaltarak hesap verebilirliği güçlendirir. Standartlarımız, yönetimi hesaba katmak için gereken bilgileri sağlar. Küresel olarak karşılaştırılabilir bir bilgi kaynağı olarak, UFRS Standartları da dünyadaki düzenleyiciler için hayati öneme sahiptir.

*UFRS Standartları, yatırımcıların dünyadaki fırsatları ve riskleri belirlemelerine yardımcı olarak ekonomik verimliliğe katkıda bulunur ve böylece sermaye tahsisini geliştirir. İşletmeler için, tek ve güvenilir bir muhasebe dilinin kullanılması sermaye maliyetini düşürür ve uluslararası raporlama maliyetlerini azaltır.
 

Karar verici yetkilerin UFRS benimseme Tecrübeleri

IFRS Standartlarına geçmek maliyet ve çaba gerektirmez. Rapor eden şirketlerin genellikle sistemlerinden ve uygulamalarından en azından bazılarını değiştirmeleri gerekecektir; yatırımcılar ve finansal tabloları kullanan diğer kişiler, aldıkları bilgilerin nasıl değiştiğini analiz etmelidir ve menkul kıymetler düzenleyicilerinin ve muhasebe profesyonellerinin prosedürlerini değiştirmeleri gerekir. Ancak, akademik araştırmalar ve Karar verici yetkilerin benimseyerek, IFRS Standartlarının benimsenmesinin sermaye piyasalarına net faydalar sağladığına dair çok güçlü kanıtlar sunmaktadır.

UFRS, sermaye piyasaları için ortak bir muhasebe dili yaratmada başarılı olmuştur. Muhasebe standartlarına uyum; yatırımcılar, kredi verenler, finansal analistler ve diğer finansal bilgi kullanıcılarına kaliteli ve karşılaştırılabilen bilgi sunmasıdır.
Kanıtlar, IFRS Standartlarının benimsenmesinin borsaya kota şirketler için büyük oranda olumlu olduğunu göstermektedir.
UFRS 'nin benimseyen ülkeler , yerli firmalarda yatırım riskinin azaltılmasını sağladığı gibi, hisse senetlerin reeskont oranları daha düşük olmasını sağlar. Yurtdışına hisse senedi , tahvil ihracı ve şirket birleşmeleri kolaylaştırır. satın alma yoluyla yabancı sermayenin çekilmesinde ve hareketlerine olumlu etki yaratmaktadır.

Diğer yanda belgelenen faydalar, bazı şirketler için daha düşük bir sermaye maliyeti ve IFRS Standartlarını benimseyen kullanıcılar bölgelerine daha fazla yatırım yapılmasını içermektedir. Bazı şirketler ayrıca, iç raporlarında IFRS Standartlarını kullanabilmenin, farklı yetki alanlarındaki işletim birimlerini karşılaştırma yeteneklerini geliştirmenin, farklı raporlama sistemlerinin sayısını azaltmanın ve IFRS deneyimi olan personeli kuruluşlarında taşıma esnekliğine sahip olmanın faydalarını bilinmektedir.

2010 yılından bu yana IFRS Standartlarının kullanımının gönüllü olduğu Japonya'da; Japon Finansal Hizmetler Ajansı'nın bir raporu, birçok Japon şirketinin IFRS Standartlarını benimsemeyi seçmesinin ana nedenleri olarak, iş verimliliğini, gelişmiş karşılaştırıla bilirliği ve uluslararası yatırımcılarla daha iyi iletişimi kolaylığı ve  finansal anlamaları  kolaylığı sağlanmıştır..

Küresel standartlara doğru ilerleme
IOSCO, 2000 yılında, üyelerine IFRS Standartlarının sınır ötesi teklif alışverişlerinde kullanılmasına izin vermelerini önerdiğinde küresel Standartların faydalarında Yararlanması sağlanmıştır.
Bu noktadan bu yana, IFRS Standartları gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak kullanılan fiili küresel finansal raporlama dili haline gelmiştir. Sadece ulusal muhasebe uygulamaları, ekonomik ve sosyal düzendeki değişimler ekseninde gelişmekte ve değişiklik yaşamaktadır. Bu sebepten ötürü standartların ortaya koyulması ve entegre olması safhasında bütün ülkenin kendi özel koşullarının varlığı göz ardı edilmemelidir. Entegre çalışmaları, sadece uluslararası muhasebe standartları tercümesinden oluşması gerekir. Entegre çabası neticesinde dünya genelinde, finansal tablolar tek bir dil ve muhasebe diliyle anlatılması söz konusu olacaktır.[4]Tüm ülkeler sadece standartları muhasebe uygulamalarına çevrilerle entegre edilmesi bunun tekliğini ortaya koymaktadır. Küresel sermaye buna ancak izin verilmektedir. Buradan sapmasına izin verilmemektedir.

Sonuç:
Muhasebenin dili bir olması yatırımcılar için riski azalırken, ne yazık ki ulusal Finansal tabloların kıyas yapılacak diğer para birimine dönüşüm karşılığı farklıdır. Her ulusal parasal birimi karşılığı gelen emek emtia değer ve maliyet aynı anlama gelmemektedir. Muhasebenin tekil olması ulusal vergi ve karların üzerinde olumsuz etkilerde beraberin de getirmektedir. Küreselleşmenin hastalıklarının piyasaların küresel doğası ile onları yöneten kuralların yerel doğası arasındaki dengesizlikten kaynaklandığı artık geniş kesimlerce görünmektedir.[5] Devletler bu dengesizlikleri ancak yönetişimi ulus devlet ötesine geçecek şekilde genişletmekle karışlayabilme imkânı sağalabilmektedirler. Bu durum yerel özerk olmasına zarar verilmektedir. Bu da döviz değeri sadece birkaç ülkenin tekelinde olması diğer ülkelerin emtia ve emek değeri başkalarına zenginlik kaynağımda teşkil edilmektedir. İşte dünyadaki ekonomik gelir dağılımın adaletsizliği, nedenlerin temellerini de beraberinde oluşturmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler borsa da işlem gören şirket varlıklarının değerlerini korunmaları için  borsa da  işlem gören hisselerin en dip noktası altındaki değerlerde satışların yasaklamakla şirket hisselerinin değerlerinin korunmasını  sağlamış olabilmektedir. Borsa yatırımcısının da kayıplarını azaltmış olacaktır.
 

Abdurrahman Filiz
Filiz Bağımsız Denetim
Bağımsız Denetçi


Kaynak:  www.bdturkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

UFRS; Ulusal Finansal Raporlama Standardı

IFRS; Uluslararası Finansal Raporlama Standardı

[1] Habermas Jürgen Küreseleşme ve Milli Devletlerin Geleceği Yarın Yayınlar, İstanbul, 2018 s.101

[2] Rodrik Dani, Daha Adil Daha Makul Bir Küresel Ekonomi mümkün mü?, çev.Pilgin Akın Emre,Domingo yayınları,İstanbul,2019,s.221

[3] Güneş Recep,Durmuş Ahmet Fethi,Solak Bilal, Küreselleşmenin Muhasebe Uygulamalarına Etkisi, Akademik Yaklaşımlar Dergisi,Kiş sayı 2012 cilt 3 sayı 2,s.59

[4] Yardimcioğlu Mahmut,Yörük Ali, Küreselleşme Sürecinde Muhasebe Uygulamaları Konusunda Yapılan Çalışmalara Genel Bakış ,İktisat idari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi,2019,4.çilt sayı 10,s,219

[5] Rodrik Dani, Daha Adil Daha Makul Bir Küresel Ekonomi mümkün mü?, çev.Pilgin Akın Emre,Domingo yayınları,İstanbul,2019,s.30