Özellikle yapay zekâ destekli denetimler ve "bilerek kullandım" yaklaşımı gibi yeni uygulamalar, mükellefleri zorlu bir dönemin eşiğine getirmiştir. Bu makalede, sahte fatura suçunun hukuki tanımını, beraberinde getirdiği cezaları ve bu yeni dönemde mükellefleri bekleyen önemli değişiklikleri ele alacağız.
Sahte Fatura Nedir ve Cezaları Nelerdir?
Sahte fatura, aslında hiçbir ticari işlem veya mal-hizmet akışı olmamasına rağmen, varmış gibi düzenlenen belgedir. Bu fiilin temel amacı, vergi matrahını düşürmek ve haksız vergi avantajı sağlamaktır. Kanunlarımız, bu suçu işleyenler için oldukça ağır cezalar öngörmektedir.
- Hapis Cezası: Sahte fatura düzenleyen veya bu belgeleri kullanan kişiler hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası istenmektedir.
- Vergi Ziyaı Cezası: Eğer sahte fatura kullanımı sonucunda devlette bir vergi kaybı meydana gelirse, kaybedilen verginin üç katı oranında para cezası kesilir. Bu ceza, hapis cezasından bağımsız olarak uygulanır.
- İtibar Kaybı: Sahte fatura kullandığı tespit edilen firmalar, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından "Özel Esaslar" kapsamına alınarak yoğun bir denetime tabi tutulur. Bu durum, ticari itibarı zedeler ve iş ilişkilerine zarar verir.
Sahte Faturayı Bilmeden Kullanma Bir Gerekçe Olarak Gösterilemeyecek
Bazı mükellefler sahte faturayı "bilmeden kullandığını" iddia ederek kendilerini savunabiliyordu. Ancak, 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu konudaki yaklaşımını değiştirmektedir. Yeni uygulamalara göre, sahte belge kullanan mükellefler, bu fiili bilerek işlemiş kabul edilecek ve doğrudan vergi kaçakçılığı kapsamında soruşturulacaktır. Bu değişiklik, hukuki süreçte ispat yükünü mükellefin omuzlarına yüklemektedir.
Bu sebeple, ticari işlemlerinizde karşı tarafın güvenilirliğini sorgulamak, evrak akışını titizlikle takip etmek ve her işlemin gerçek bir ticari ilişkiye dayandığından emin olmak artık hayati önem taşımaktadır.
Yeni Denetim Mekanizmaları ve Yapılacak İşlemler
Vergi denetiminde artık yapay zekâ ve makine öğrenmesi destekli sistemler kullanılmaktadır. KURGAN Sistemi gibi analiz araçları, sahte belge düzenleme ve kullanma riskini önceden tespit ederek vergi denetçilerini yönlendirecektir.
Yeni dönemde uygulanacak diğer önlemler şunlardır:
- Teminat Talebi ve Haciz: Sahte belge kullandığı tespit edilen firmalardan, vergi borcunun güvence altına alınması için teminat talep edilecek. Bu teminatı sağlayamayan mükellefler hakkında ihtiyati haciz gibi önlemler alınabilecektir.
- Hızlı Soruşturma: Yapay zekâ desteğiyle sahte belge düzenleyenlerin daha kısa sürede tespit edilmesi ve adli süreçlerin hızlandırılması amaçlanmaktadır. Bu sayede, sahte fatura zincirindeki tüm kişi ve şirketlere hızla ulaşılacaktır.
İşletmeler Nasıl Hukuki Güvenliklerini Sağlamalı?
Sahte fatura mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla işletmelerin kendilerini korumaları için bazı adımlar atmaları gerekmektedir:
- Belge Düzeninizi Kontrol Edin: Her ticari işlem için irsaliye, sözleşme, teslimat belgesi gibi kanıtlayıcı evrakları eksiksiz bir şekilde dosyalayın.
- Resmi Ödeme Kanallarını Kullanın: Ödemelerinizi elden değil, banka havalesi gibi resmi ve izlenebilir yollarla gerçekleştirin.
- İş Ortaklarınızı Kontrol Edin: İlişki kurduğunuz firmaların vergi levhası, adresi ve ticari faaliyetleri gibi bilgileri teyit edin.
Sahte fatura suçlamasıyla karşı karşıya kalmanız durumunda, haklarınızı korumak ve hukuki süreçte doğru adımları atmak için bir avukattan profesyonel destek almanız büyük önem taşımaktadır. Unutmayın ki, erken ve doğru müdahale, telafisi mümkün olmayan sonuçları engelleyebilir.
Kaynak: Av. Kaan ŞAFAK | Hukuki Haber