SGK yaptı, Maliye niye yapmıyor?

Son bir haftadır en çok sorulan soru bu! Mail atanlar, telefonla ulaşanlar, sosyal medyadan mesaj gönderenler hep bu soruyu sordu ve sormaya da devam ediyor: SGK yaptı, Maliye niye yapmıyor? Çok haklı bir soru, bir o kadar da düşündürücü!

Konu, borç yapılandırma ilk taksitini ödeyemeyenlerle ilgili

Evet, tam da tahmin ettiğiniz gibi, konu, 7326 sayılı Kanun kapsamında yapılan vergi ve SGK borç yapılandırmasının ilk taksitini ödeyemeyenlerle ilgili.

Sahada olan birisi olarak şunu söyleyebilirim, gerçekten bu durumda olan çok sayıda mükellef var ve çeşitli nedenlerle ilk taksitlerini ödeyemediler.

Taksiti ödeyemeyenlerin haklı mazereti var

Maliye ve SGK haklı olarak, ”Borçlulara böyle avantajlı bir yapılandırma imkan sağladık, üstelik ilk taksit ödeme süresini de bir ay uzattık, buna rağmen ilk taksiti ödeyemeyen varsa yapacak bir şey yok, yapılandırmaları bozulacak!” diyebilir. Bu konuda her iki kuruma da yasal olarak diyecek bir şey yok, haklılar.

Ancak, ekonomik hayatta hiçbir şey doğru gitmiyor, pandeminin etkisi azalmış olsa da, bazı sektörler hariç hala devam ediyor, insanlarımız, mükelleflerimiz hala tam olarak kendilerini toparlayamadılar. Düşen satış ve cirolar, kışa hazırlık, okulların açılması, yapılan satışların bedellerinin tahsil edilememesi, hakedişlerin ilgili idarelerce ödenmemesi vb. nedenlerle banka kredileri, kredi kartları ve bu kapsamda yapılandırma taksitleri başta olmak üzere çok sayıda borç ödenmedi, ödenemedi. Ayrıca, başvuru ve 1. taksit ödeme sürelerinin uzatılması da, ödeme süreleri konusunda mükelleflerin kafasını iyice karıştırdı. Bir kısım mükellef ise, ödeme süresinin yeniden uzatılacağına inanıyor ve bekliyordu. Bunu piyasayı, sahayı, reel sektörü, iş dünyasını yakından bilen ve izleyen herkes bilir, bilmek de zorundadır.

Maliye ve SGK, yapılandırma taksitlerini tahsil etmek, borç yapılandırması yapanlar da ödemek istiyor. Buraya kadar bir sorun yok, hemen herkes hemfikir.

Kanun açık, ilk 2 taksiti süresinde ödeyemeyenlerin yapılandırması bozulur

7326 sayılı Kanuna göre hesaplanan vergi (matrah ve vergi artırımları dahil) ve SGK borç tutarları peşin veya taksitler hâlinde ödenebiliyor.

Peşin ödemeyi tercih eden mükelleflerin ödemelerini Maliye’ye 1 Kasım’a, SGK’ya ise 30 Kasım’a kadar yapmaları gerekiyordu. Yine aynı şekilde, taksitle ödemeyi seçenlerin de, 1. taksitlerini Maliye’ye 1 Kasım’a, SGK’ya ise 30 Kasım’a kadar ödemeleri gerekiyordu.

Ancak, peşin veya ilk taksit ödemelerinin bu sürelerde yapılamadığı durumlarda, peşin ödemeyi seçenlerle taksitle ödemeyi seçenler arasında ciddi bir farklılık söz konusu. İlgili düzenlemeye göre, taksitle ödemeyi seçenlerin 1. Taksit ödemelerini süresinde yapamamaları halinde, yapılandırmaları bozuluyor. Peşin ödemeyi seçip yukarıda belirtilen sürelerde ödeyemeyenlerin ise yapılandırmaları hemen bozulmuyor, onların bir şansı daha bulunuyor. Peşin ödemeyi seçen bu mükellefler 1. Taksit ödeme süresinde ödeyemedikleri tutarları, 2. taksit ödeme süresi olan vergide 30 Kasım’a (bugün dahil), SGK’da ise 31 Aralık 2021 tarihine kadar (bugün dahil) geç ödeme zammıyla birlikte ödemeleri halinde, vergi ve SGK yapılandırmaları bozulmadı/bozulmuyor (7326 sayılı Kanun, Mad. 9).

7326 sayılı Kanunda yer alan düzenleme bu şekilde!

SGK taksitle ödemeyi seçip ilk taksiti süresinde ödeyemeyenlere bir şans daha verdi

SGK, yayınladığı Genelge ile, 7326 sayılı Kanunda yer alan söz konusu düzenlemeyi biraz geniş yorumlayarak, 7326 sayılı Kanun kapsamındaki yapılandırmaya yasal süresi içerisinde başvurmak kaydıyla, taksitle ödeme yolunu seçenlerin, ilk taksiti ödeyip ödemedikleri gözönünde bulundurulmaksızın 31 Aralık 2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) peşin ödeme talebinde bulunmaları ve peşin olarak hesaplanan tutarı 6183 sayılı Kanunun 51. Maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranı üzerinden hesaplanacak geç ödeme zammıyla birlikte 31 Aralık 2021 tarihine (bu tarih dahil) kadar ödemeleri halinde peşin ödeme hükümlerinden yararlandırılarak yapılandırmalarının geçerli sayılacağını açıkladı (SGK’nın 09.06.2021 tarihli ve 2021/20 sayılı Genelgesi)

Maliye, ilk taksiti süresinde ödeyemeyenlerin yapılandırmasını iptal etti

Maliye ise, taksitle ödemeyi seçip, ilk taksit ödemesini 1 Kasım 2021 tarihine kadar yapamayan/yapmayan mükelleflerin yapılandırma, matrah ve vergi artırımlarını iptal etti, borçlarını yapılandırma öncesine döndürdü, matrah ve vergi artırımlarından kaynaklanan borçları ise takibe almaya başladı. Özellikle vergi borcu olmadığına dair yazı almak isteyenler, bu nedenle oldukça zor duruma düştüler.

Sahadan yüksek sesle gelen soru: SGK yaptı, Maliye neden yapmıyor?

Evet, sahadan gelen bu soru oldukça doğru ve yerinde!

SGK, ilk taksit ödemelerini süresinde yapamayanlara tercih değişikliği hakkı vererek, peşin ödeme talep etmeleri ve peşin olarak hesaplanan tutarı geç ödeme zammıyla birlikte 31 Aralık 2021 tarihine kadar ödemeleri halinde yapılandırma haklarını bozmadı, korudu.

Maliye ise, ilk taksiti süresinde ödeyemeyenlerin yapılandırma, matrah ve vergi artırımlarını bozdu, gerekçe olarak da, “Kanuna göre taksitle ödemede ilk 2 taksitin süresinde ödenme zorunluluğunu” gösterdi.

Peki, SGK mı doğrusunu yapıyor, Maliye mi?

Kanun aynı Kanun, madde aynı madde, peki o zaman bu iki kurum nasıl oluyor da söz konusu düzenlemeyi farklı anlayabiliyor ve farklı uygulayabiliyor? Hangisinin yaptığı uygulama doğru?

7326 sayılı Kanun son derece açık, ilk 2 taksitin süresinde ödenmesi şart, ilk 2 taksitin süresinde ödenmemesi halinde ise, gerek Maliye gerekse SGK borç yapılandırması ile matrah ve vergi artırımlarının bozulması gerekiyor. Olması gereken bu!

Konuya kanun hükümleri çerçevesinde bakıldığında, maalesef Maliye’nin uygulaması doğru. Çünkü, 7326 sayılı Kanunda, SGK’ya bu şekilde bir uygulama yapabileceğine dair verilmiş özel bir yetki düzenlemesi bulunmuyor.

Ancak, SGK’nın bulduğu bu çözüm yolu oldukça mantıklı ve yapılandırma düzenlemesinin ruhuna da son derece uygun.

Bu konuda ne yapılmalı?

Sahadan gelen talep; 7326 sayılı Kanun kapsamındaki yapılandırmaya yasal süresi içerisinde başvurmak kaydıyla, taksitle ödeme yolunu seçenlerin, ilk 2 taksiti ödeyip ödemediklerine bakılmaksızın 31 Aralık 2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) peşin ödeme talebinde bulunmaları ve peşin olarak hesaplanan tutarı 6183 sayılı Kanunun 51. Maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranı üzerinden hesaplanacak geç ödeme zammıyla birlikte 31 Aralık 2021 tarihine (bu tarih dahil) kadar ödemeleri halinde, borç yapılandırması ile matrah ve vergi artırımlarının geçerli sayılması şeklinde.

Peşin ödeme SGK ve Maliye’nin de işine gelir, haklarını kaybeden/kaybetme tehlikesi olan mükelleflerin de! Özellikle matrah ve vergi artırım haklarının kaybedilmesi mükellefler açısından çok önemli sonuçlar doğuruyor. Matrah ve vergi artırımı yaparak buna ilişkin vergiyi ödeyen mükellefler, matrah ve vergi artırımı yaptıkları yıl veya yıllar için, artırım konusu vergi türleri yönünden “vergi incelemesi yapılmama garantisi” elde ediyorlar. Matrah ve vergi artırımı aslında vergi incelemesine karşı bir sigorta niteliğinde! Mükellefler artırım yaptıkları yıllarla ilgili düşük tutarda bir “sigorta parası” ödeyerek incelenmekten kurtuluyor, herhangi bir vergi ve vergi cezası ile karşı karşıya kalmıyorlar! Böyle bir avantaj kim kaybetmek ister?

Aslında ortada çözülmeyecek bir durum söz konusu değil: Maliye ve SGK, yapılandırma borçları ile matrah ve vergi artırım vergilerini tahsil etmek, mükellefler de ödemek istiyor. Ancak, bunun için, yeni bir yasal düzenleme yapılması gerekiyor.

Bize göre, 2022 yılı bütçe görüşmeleri tamamlandıktan sonra çıkması muhtemel Torba Yasa’da, sahadan gelen bu talebe uygun bir düzenlemeye yer verilmesi şart. Bu konuda çok sayıda mükellef mağdur durumda, yapılandırma ve matrah/vergi artırımlarının bozulmamasını istiyor.

İş dünyasının içinden gelen, reel sektörü ve yaşanan sorunları çok iyi bilen birisi olan Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Dr. Nureddin NEBATİ’nin sahadan gelen bu talepleri karşılıksız bırakmayacağını düşünüyorum.

Dünya | Abdullah TOLU