GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı)’nın 62030549-120[94-2020/140]-434540 sayılı, İş kazası geçiren işçiye yapılan para yardımının vergilendirilmesi hk. konulu, 03.06.2021 tarihli özelge’si ile işyerinde 07/01/2020 tarihinde meydana gelen kazada yaralanan işçinin hastaneden iş göremezlik raporu aldığı, söz konusu rapora istinaden uzun süre çalışamayacağı, çalışamadığı süre boyunca yasal olarak iş göremezlik ödeneği alacağı, ilgili kurum tarafından ödenen iş göremezlik ödeneğinin işçinin almış olduğu ücretten daha az olması nedeniyle, işverence de ayrıca para yardımında bulunulduğu belirtilerek, yapılmış olunan bu ödemenin vergi kanunları açısından nasıl değerlendirileceği hususunda Başkanlığın görüşü aşağıdadır.
I- GELİR VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun;
25 inci maddesinde; “Aşağıda yazılı tazminat ve yardımlar Gelir Vergisi’nden müstesnadır:
- Ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlar ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ve 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’na göre ödenen işe başlatmama tazminatı;
- Sosyal sigorta kurumları tarafından sigortalılara yapılan ödemeler;”
40 ncı maddesinde; “Safi kazancın tespit edilmesi için, aşağıdaki giderlerin indirilmesi kabul edilir:
- Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler;…”
61 inci maddesinde; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez….” hükümleri yer almaktadır.
Öte yandan, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar” başlıklı 16 ncı maddesinde, sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verileceği hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümlere göre, iş kazası geçiren işçinize,
-Tarafınızca ödenen yardımın Gelir Vergisi Kanunu’nun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında,
– 5510 sayılı Kanun kapsamında ödenen iş göremezlik ödeneğinin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında,
gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, iş kazası geçiren işçinize tarafınızca yapılan ödemenin Gelir Vergisi Kanunu’nun 40 ncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi gereğince ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabileceği tabiidir.
II- VERGİ USUL KANUNU AÇISINDAN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrası ile 229 ve müteakip maddeleri kapsamında;
İşveren olarak iş kazası geçiren işçinize, 5510 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca ilgili kurum tarafından ödenen iş göremezlik ödeneğinin işçinizin almış olduğu ücretten daha az alması nedeniyle, yardım amaçlı yaptığınız para ödemesi için Vergi Usul Kanununun 238 inci maddesi gereğince ücret bordrosu düzenlenmesi icap etmektedir.
III- DAMGA VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN
İş kazası geçiren işçinize yaptığınız para yardımına ilişkin düzenlenen kağıtların damga vergisinden müstesna tutulacağına dair Damga Vergisi Kanununda bir hüküm bulunmayıp, işçinize yapılan bu ödemelere ilişkin düzenlenen kağıtların Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Özelgeye https://www.gib.gov.tr/kazasi-geciren-isciye-yapilan-para-yardiminin-vergilendirilmesi-hk linkten ulaşabilirsiniz.
Özelge’deki hükümler kapsamında iş kazası geçiren işçilerine para yardımı yapacak işverenlerin sırası ile yapması gereken hususlar aşağıdadır.
1-) Yapılacak para yardım tutarı işçinin maaş hesabına yatırılmalı, (Ödeme açıklamasında “İş kazası nedeniyle para yardım bedeli” ibaresi yer almalı.)
2-) Banka hesabına ……………. TL yatan para yardım tutarı “net ücret” olarak kabul edilerek bordroda SGK ve Damga Vergisine tabi olacak şekilde brütleştirilerek gider yazılmalı, (Söz konusu tutar GVK 25/1 maddesi kapsamında gelir vergisinden istisnadır.)
3-) Ödeme dekontu tevsik edici belge olarak işçi özlük dosyasında saklanmalı.
İş kazası nedeniyle işçilerine para yardımı yapacak işveren veya yetkililerinin yukarıdaki hususlara uymalarını önemle hatırlatırız.
Bilgilerinize sunarız.
Ş.A. Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
