YENİ yılda uygulanacak asgari ücret, Motorlu Taşıtlar Vergisi gibi birçok kalemde güncelleme yapılırken Veraset ve İntikal Vergisi’ne (VİV) konu değerlerde de güncellemeler yapıldı. Hem ne kadar vergi istisnası uygulanacağı hem hangi değer üzerinden hangi oranda vergi uygulanacağı konusunda… VİV’de iki ana mükellef türü var. Birisi mirasçılar, diğeri bağış-hediye alanlar… Her iki mükellefiyet türü açısından 2022’de ne kadar değer için vergi istenmeyeceği (istisna uygulanacağı) ve hangi tutarlar üzerinden hangi oranda vergi uygulanacağını sırasıyla açıklayalım…
YENİ DEĞERLER
2022’de mirasçılara isabet eden hisselerin 455.635 lirası istisna. (2021 için 334.534 liraydı.) Füruğ (altsoy) bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde istisna tutarı ise 911.830 lira (2021 için 669.479 liraydı.) Yeni yılda uygulanacak vergisel hadler 21 Aralık 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. (VİV Kanunu Genel Tebliği, Seri No: 53) Ölüm halinde, mirasçıların dört ay içinde “veraset ve intikal vergisi” beyannamesi vermeleri gerekiyor. Ölüm Türkiye’de meydana gelmemişse ve/veya mirasçıların Türkiye’de bulunmaması durumlarında, beyanname verme süreleri farklılık gösterebileceğinden kişilerin kendi durumlarını ayrıca değerlendirilmesi gerekiyor. Veraset yoluyla intikal eden varlıkların değeri, istisna haddinin altında kalsa dahi yine beyanname verilmesi gerekiyor. Muristen mirasçılara veraset yoluyla hiçbir mal intikal etmemişse, bu durumun da bir dilekçe ile (beyanname verilmeksizin) vergi dairesine bildirilmesi gerekir.
Aşağıdaki tabloda mirasçıların intikal eden varlıklar için hangi oranda (Yüzde 1’de, yüzde 10’a kadar) vergi ödeyeceği görülebilir. Ödemeler, üç yılda ve altı taksitte (her yıl Mayıs ve Kasım aylarında) yapılabiliyor.
BAĞIŞ VE HEDİYELER
2022 için güncel istisna tutarı olan 10.491 lirayı aşan değerdeki bağışlar için vergi hesaplanması gerekiyor. (2021’de istisna tutarı 7.703 liraydı.) Bağış ve hediyenin kimden geldiğine göre VİV oranları değişiyor. Anne, baba, eş ve çocuklardan bu hediyeleri alanlar için, verginin oranı yarı yarıya düşüyor. (Yüzde 5’den başlayıp intikal eden varlığın değerine göre yüzde 15’e kadar artıyor.) Hediyenin taşınır (menkul)-taşınmaz (gayrimenkul) olması da fark etmiyor. Mücevherat, otomobil, konut vb. tüm karşılıksız olarak edinilen varlıklar için aynı zamanda vergi yükümlülüğü de söz konusu. Bahsettiğimiz karşılıksız intikaller için beyanname verme süresi bir ay. Sonrasında ödeme, üç yılda ve altı taksitte (her yıl Mayıs ve Kasım aylarında) yapılabiliyor.
GECİKME FAİZİNE DANIŞTAY’DAN ‘HAYIR’
VERASET İntikal Vergisi’nde; mirasçıların ilk beyanında yer alan hesaplama ile Maliye’nin bu beyanı ‘değerleme ölçütleri’ açısından kontrol edip yeni bir hesaplama yapması sonrasında fark çıkabiliyor. Özellikle borsada işlem görmeyen hisse senetlerinin beyana esas değerleri arasında fark bulunabiliyor… Maliye, bu iki hesaplama arasındaki fark için gecikme faizi hesaplayabiliyor. Vergi Müfettişi Yiğit Yıldız, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi’nin son sayısında (2022 Ocak, Sayı: 217) konuyu incelemiş. Ve Danıştay’ın yeni tarihli bir kararına da yer vererek “vergi idaresi tarafından yapılan ikinci tarhiyat nedeniyle gecikme faizi işletilmesinin hukuka aykırı bulunduğunu’ belirtmiş. Danıştay 7. Dairesi bu kararı (01/02/2021 tarih, 2021/631 Karar No) oybirliği ile verilmiş.
Hürriyet | Ahmet KARABIYIK
