<p style="text-align: justify;">Bilindiği üzere kamu hukuku, devlet ile vatandaşlar arasında veya devlet kurumlarının kendi aralarındaki hukuki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125’inci maddesi hükmüne göre; İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.</p> <p style="text-align: justify;">Kamu hukuku alt dallarından olan vergi hukuku ise mali idare ile vatandaşlar arasındaki hukuki ihtilafların çözüm süreçlerini düzenlemektedir. Vergi Usul Kanunu uyarınca mükellefler ve kendilerine vergi cezası kesilenler, tarh edilen vergilere ve kesilen cezalara karşı vergi mahkemesinde dava açabilirler.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Vergi davalarında hukuki süreç</strong></p> <p style="text-align: justify;">Vergi davalarında uyuşmazlık konusu tutara göre aşağıdaki yargı mercilerine başvuru yapılıyor. Uyuşmazlığa konu olan tutara göre vergi davaları tek aşamalı olabileceği gibi, iki ya da üç aşamalı da oluyor. Bu süreçler ihtilaf konusu vergi davalarının tutarına göre farklı başvuru ve kanun yollarına tabidir.</p> <p style="text-align: justify;">- Vergi Mahkemeleri</p> <p style="text-align: justify;">- Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf Yolu)</p> <p style="text-align: justify;">- Danıştay (Temyiz)</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Vergi davalarında başvuru süreleri</strong></p> <p style="text-align: justify;">İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca; dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde 30z gündür.</p> <p style="text-align: justify;">Bu süreler; İdari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirimin yapıldığı vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda; tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın; tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin yapıldığı tarihi izleyen günden başlar.</p> <p style="text-align: justify;">Söz konusu kanunun 45’inci maddesi istinaf başvurusunu düzenlemekte olup buna göre; İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Vergi mahkemesi ve istinaf başvuruları</strong></p> <p style="text-align: justify;">İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yer alan tutarlar Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığı’nca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak güncelleniyor.</p> <p style="text-align: justify;">İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45’inci maddesine göre, 2023 yılında konusu 20 bin TL’yi geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.</p> <p style="text-align: justify;">Vergi mahkemesince karar verilen ve konusu yirmi bin lirayı geçen ihtilaflar için 30 gün içinde İstinaf başvurusu yapılmalıdır. Vergi mahkemesinde dava açmak kendiliğinden işlemin yürütmesini durdurmakla birlikte, istinaf yoluna başvurmak işlemin yürütmesini durdurmaz, işlemin yürütmenin durdurulması için ayrıca talepte bulunmak gereklidir.</p> <p style="text-align: justify;">İstinaf mahkemelerince 2023 yılında konusu 581 bin TL’yi geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında İstinaf Mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı Danıştay’a temyiz başvurusu yapılamaz.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Danıştay başvuruları</strong></p> <p style="text-align: justify;">İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46’ncı maddesine göre, 2023 yılında konusu 581 bin TL’yi geçen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında Bölge İdare Mahkemeleri’nce verilen İstinaf Kararlarına karşı 30 gün içinde Danıştay’a temyiz başvurusu yapılabilir.</p> <p style="text-align: justify;">Yukarıda her bir yargı mercii için belirlenmiş olan sınırlar uygulanırken uyuşmazlık konusu davanın toplam tutarlarına bakılması gerekiyor. Yani davaya konu olan vergi aslı ile cezalar ve varsa fer’ileri ile birlikte (gecikme zammı, gecikme faizi gibi) dikkate alınmalıdır.</p> <p style="text-align: justify;">Dünya | Mahmut Bülent YILDIRIM</p>