<p style="text-align: justify;"><font size="3"><font style="color: rgb(42, 42, 42); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial;">Türkiye’de araştırma ve geliştirme faaliyeti gösteren işletmelere ilişkin istihdam teşviki uygulaması 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir. Ayrıca söz konusu Kanun’un uygulaması ile ilgili olarak Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği yürürlükte bulunmaktadır. Söz konusu teşvik ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu iş ve işlemleri ise 2008/85 ve 2009/21 sayılı genelgeler ile açıklanmıştır.<br /> Araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetlerine ilişkin istihdam teşviki uygulamasının süresi 31 Aralık 2023 tarihinde sona erecekken 3 Şubat 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7263 sayılı Kanunla teşvikten yararlanma süresi 31 Aralık 2023’ten 31 Aralık 2028 tarihine uzatıldı.<br /> <br /> <strong>Teşvikin Kapsamı</strong><br /> Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin istihdam teşvikinde işyerleri açısından kapsam oldukça sınırlı tutulmuş. Burada önemli olan noktalardan birisi araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde istihdam edilen kamu personelinin kapsam dışı tutulmuş olması. Buna göre söz konusu teşvikten faydalanabilecek işyerlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:</font></font></p> <ol style="margin:5px 0px !important; padding-top:0px; padding-right:0px; padding-bottom:0px; padding-left:3em !important; list-style:outside decimal !important; color:#2a2a2a; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif; font-size:12px; font-style:normal; font-variant-ligatures:normal; font-variant-caps:normal; font-weight:400; letter-spacing:normal; orphans:2; text-align:left; text-transform:none; white-space:normal; widows:2; word-spacing:0px; -webkit-text-stroke-width:0px; background-color:#ffffff; text-decoration-thickness:initial; text-decoration-style:initial; text-decoration-color:initial"> <li style="margin:3px 0px 0px !important; padding-top:0px; padding-right:0px; padding-bottom:0px; padding-left:5px !important; list-style:outside decimal !important"><font size="3">Teknoloji merkezi işletmeleri,</font></li> <li style="margin:3px 0px 0px !important; padding-top:0px; padding-right:0px; padding-bottom:0px; padding-left:5px !important; list-style:outside decimal !important"><font size="3">Araştırma ve geliştirme merkezleri,</font></li> <li style="margin:3px 0px 0px !important; padding-top:0px; padding-right:0px; padding-bottom:0px; padding-left:5px !important; list-style:outside decimal !important"><font size="3">Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından araştırma ve geliştirme projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen araştırma-geliştirme ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmeler.</font></li> </ol> <p style="text-align: justify;"><font size="3"><font style="color: rgb(42, 42, 42); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial;">Yukarıda saydığımız işyerlerinde çalışan araştırma ve geliştirme personeli ile destek personeli için istihdam teşvik uygulamasından faydalanılması mümkün. Ancak burada rakamsal bir sınır bulunmaktadır. Teşvikten yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı toplam tam zaman eşdeğer Ar-Ge veya tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşamaması gerekmekte. Bu sınırın aşılması hâlinde, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere prim teşviki uygulanmakta. Şayet sigortalıların brüt ücretleri aynı ise teşvik uygulanacak destek personeli işverence belirlenmekte.<br /> Yukarıda belirtilen projelerde görev alan kamu personelinin yanı sıra, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, yurtdışında çalışanlar, aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile staja tabi tutulan öğrenciler için, araştırma ve geliştirme teşvikinden faydalanılması mümkün değil.<br /> İstihdam teşviki kapsamına giren işverenlerin söz konusu faaliyetleriyle ilgili birden çok işyerinin olması halinde, her bir işyeri için ayrı ayrı başvuru yapılması gerekmekte. Ayrıca işyerlerinin, aynı organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş birden fazla araştırma, geliştirme veya tasarım merkezinin bulunması durumunda, her bir merkez için yeni işyeri dosyası tescil edilmek suretiyle ayrı başvuru yapılmalı.<br /> <br /> <strong>Teşvikin Tutarı</strong><br /> 5746 sayılı Kanun kapsamında saydığımız araştırma ve geliştirme personeli ile destek personelinin gösterdikleri faaliyetleri karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmakta. Ayrıca 4691 sayılı Kanununun geçici ikinci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş personelin gelir vergisi istisnasının uygulandığı sürece gelir vergisinden istisna tutulan ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı da Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanıyor.<br /> Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin istihdam teşvikinden gerekli şartların taşındığına ilişkin ilgili kuruluşlarca düzenlenen belgenin alındığı tarihi takip eden aybaşından itibaren yararlanılmaya başlanmakta.<br /> Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin istihdam teşviki uygulamasında teşvikten yararlanılacak tutar 5 puanlık prim indirimi ve kalan %15,5 işveren payının yarısı (%7,75) üzerinden hesaplanmakta. 2022 yılı itibariyle araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin istihdam teşviki tutarı sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden bildirimi yapılan bir sigortalı için 5 puanlık indirim ile birlikte yaklaşık 638 TL’lik bir destek söz konusu olacaktır. Sigorta primine esas kazanç üst sınırından bildirimi yapılan bir sigortalı için ise teşvik tutarı 5 puanlık indirim ile birlikte 4.785 TL olacaktır.<br /> <br /> <strong>Teşvikten Yararlanma Şartları</strong><br /> Araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan işletmelerin istihdam teşvikinden yararlanabilmeleri için bazı belgeleri temin etmeleri gerekmekte. Buna göre söz konusu belgeleri aşağıdaki gibi sayabiliriz;<br /> - Teknoloji merkezi işletmelerinin Ankara Teknoloji Geliştirme Merkezi Müdürlüğü’nden alınan belge,<br /> - Yukarıda “Teşvikin Kapsamı” başlığında (c) maddesinde belirttiğimiz işletmeler için TÜBİTAK’tan alınan destek karar yazısı veya proje sözleşmesi,<br /> - Ar-Ge merkezleri, tasarım merkezleri ile rekabet öncesi işbirliği projeleri için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan karar yazısı veya proje sözleşmesi,<br /> - Teknogirişim sermaye desteği alan işletmeler için merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden alınan destek karar yazısı veya proje sözleşmesi,<br /> - Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran işverenlerin, sigortalının bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetlemekle yükümlü yönetici şirketten alacakları belge.<br /> Teşvikten yararlanılabilmesi için söz konusu belgelerle birlikte işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine yazılı olarak müracaat edilmesi şart. Şayet teşvikten faydalanan işyerlerinin gerekli şartları taşımadıkları sonradan anlaşılırsa daha önce Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmış olan sigorta primi işveren hissesi tutarları hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte işverenlerden tahsil edilmekte.<br /> Ayrıca yukarıda belirtmiş olduğumuz temin edilmesi gereken belgelerin yanı sıra araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin istihdam teşvikinden faydalanılabilmesi için kapsama giren sigortalıların çalışmalarına ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannameleri yasal süresi içinde verilmiş olmalı. </font></font><br style="color:#2a2a2a; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif; font-size:12px; font-style:normal; font-variant-ligatures:normal; font-variant-caps:normal; font-weight:400; letter-spacing:normal; orphans:2; text-align:left; text-transform:none; white-space:normal; widows:2; word-spacing:0px; -webkit-text-stroke-width:0px; background-color:#ffffff; text-decoration-thickness:initial; text-decoration-style:initial; text-decoration-color:initial" /> <br style="color:#2a2a2a; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif; font-size:12px; font-style:normal; font-variant-ligatures:normal; font-variant-caps:normal; font-weight:400; letter-spacing:normal; orphans:2; text-align:left; text-transform:none; white-space:normal; widows:2; word-spacing:0px; -webkit-text-stroke-width:0px; background-color:#ffffff; text-decoration-thickness:initial; text-decoration-style:initial; text-decoration-color:initial" /> <br style="color:#2a2a2a; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif; font-size:12px; font-style:normal; font-variant-ligatures:normal; font-variant-caps:normal; font-weight:400; letter-spacing:normal; orphans:2; text-align:left; text-transform:none; white-space:normal; widows:2; word-spacing:0px; -webkit-text-stroke-width:0px; background-color:#ffffff; text-decoration-thickness:initial; text-decoration-style:initial; text-decoration-color:initial" /> <strong style="color:#2a2a2a; font-family:Arial, Helvetica, sans-serif; font-size:12px; font-style:normal; font-variant-ligatures:normal; font-variant-caps:normal; letter-spacing:normal; orphans:2; text-align:left; text-transform:none; white-space:normal; widows:2; word-spacing:0px; -webkit-text-stroke-width:0px; background-color:#ffffff; text-decoration-thickness:initial; text-decoration-style:initial; text-decoration-color:initial"><font size="4">09.05.2022<br /> </font></strong><font size="4"><font style="color: rgb(42, 42, 42); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial;"><strong>Dr. Mehmet BULUT</strong><br /> İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı</font></font></p>