Teklifin yasalaşıp Resmî Gazete’de yayımlanmasıyla işverenlerin çalışanlarına yapacağı bu yardımlar üzerinden artık ilave vergi ve sigorta primi ödenmeyecek. Nakit yemek yardımının vergi istisnası çerçevesinde çalışana ödenmesinde günlük sınır 51 lira. İşverenlerin; çalışanlarına yapacağı elektrik, doğalgaz ve ısınma yardımlarına uygulanacak (30 Haziran 2023 tarihine kadar) istisnada aylık sınır ise 1.000 lira.
Çalışanlara yapılan başka yardımlar da vergisiz olarak çalışana ödenebiliyor. Yardımı yapan işverenler olsun, yardımdan yararlanacak çalışanlar olsun, okuyucularımız özellikle ‘çocuk yardımının’ ve ‘kreş yardımının’ vergisel yönüne ilişkin tereddütlerini bize iletiyorlar...
ÇOCUK YARDIMI
Çocuk yardımı için dikkate alınacak vergi istisnası güncelde (0-6 yaş grubu çocuklar için) her bir çocuk için 166,80 lira. 6 yaş üstü çocuklarda bu tutar 83,40 lira. Yani bu tutarda çocuk yardımları çalışanlara ödendiği zaman vergi hesaplanmıyor, daha yüksek tutarda yardım yapılıyorsa da aşan kısım için (net yardım brüte çevrilerek üzerinden) ilave gelir vergisi hesaplanıyor. (Gelir Vergisi Kanunu- GVK- Md. 25/4)
SGK primi hesabında ise asgari ücretin (6.471) yüzde 2’ si (129,42 lira) kadar tutar için prim hesaplanmıyor, aşan kısım için SGK primi hesaplanıyor. 2022 yılı ikinci altı ayı için geçerli olan istisna tutarları, 2023 yılında tekrar güncellenip-artırılıp ayrıca açıklanacaktır.
ÖRNEK HESAPLAMA
2022’de her ay aylık 500’er lira (brüt) yardım yapılan iki çalışandan birisine bu yardımın ‘çocuk yardımı’ olarak yapıldığını varsaydık.Örneğimizdeki her iki çalışanın 2022 bordrolarında da; aynı toplam brüt ücret yer almakta. (500 lira çocuk yardımı alan-istisnadan yararlanan ve 500 lira başkaca -vergi istisnası olmayan bir yardım alan- istisnadan yararlanamayan her iki çalışanın da yılın tüm aylarında toplam brütleri aynı tutarda) İlk altı ay için geçerli toplam brüt hak edişleri; 5.500 TL brüt ücret + 500 TL brüt yardım (Toplam aylık brüt 6.000 TL.) İkinci altı ay için geçerli toplam brüt hak edişleri; 7.000 TL brüt ücret+ 500 TL brüt yardım. (Toplam aylık brüt 7.500 TL.)
Örnekteki çocuk yardımı alan çalışan, 3 çocuğu (2’si 6 yaş altı, birisi 6 yaş üstü) için işvereninden yardım almakta. Vergi istisnası hesaplanırken çocuk sayısında bir sınır olmadığını, SGK prim hesabında ise en fazla iki çocuk için istisna hakkı tanındığını da belirtelim.
Brüt ücretlerine ilaveten aylık 500’er liralık yardım alan iki çalışandan; (diğer vergili yardımlara göre) çocuk yardımı alan çalışanın, ne kadar vergi ve SGK primi avantajı sağladığı tablodan da görülebilir. Vergi ve prim istisnasından dolayı çalışanın eline yıllık olarak net 1.169,33 lira daha fazla maaş elde etmiş oluyor. Net maaştaki artışın nedeni; çalışandan (çocuk yardımı istisnasından dolayı) daha az vergi ve sigorta primi kesiliyor olması. Ödenecek sigorta primi işveren payı da yardım/istisna sonrası yıllık 481,95 lira daha azalacak. Netice de çocuk yardımı istisnasından dolayı; toplamda yıllık olarak 1.651,28 lira daha az vergi ve sigorta primleri hesaplanmış oluyor.
İşletmelerde; çocuk yardımı yapılan çalışan sayısındaki artışla birlikte; vergi ve sigorta prim istisnasının işverene sağlayacağı avantajlar da kendiliğinden artacaktır.
KREŞ YARDIMI
Çocuklarını kreşe gönderen kadın çalışanlarının eğitim-bakım faturasını yüklenen işverenler de bu yardım için gelir vergisi ödemiyor, vergi istisnası hakkından yararlanabiliyor. İstisnadan yararlanmak için; işverenlerin bu yardımları çalışanlara direkt ödemeden, doğrudan kreş ve gündüz bakımevi hizmeti sağlayan işletmelere (gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine) ödeme yapmaları gerekiyor. (GVK- Md. 23/16) Asgari ücretin yüzde 50’si (3.235,50 lira) ile sınırlı bu istisna. Asgari ücretin yarısını aşan kreş yardımı varsa; aşan kısım için bordo üzerinden (net yardımın brütü hesaplanarak üzerinden) gelir vergisi ödenmek zorunda. İşverenler, kadın çalışanlarına kreş ve gündüz bakımevi hizmetini işyerinde verdiğinde de istisnadan yine yararlanabiliyor.
Kreş ve gündüz bakımevi hizmeti kapsamında ilgili işletmelere yapılan ödemeler, sigortalıya doğrudan nakdi olarak yapılan bir ödeme olmadığından, ayni yardım olduğundan sigorta primine esas kazanç kapsamında da değerlendirilmiyor. Dolayısıyla işverenlerin; kreş yardımını direkt hizmet alınan işletmeye ödediklerinde ilaveten sigorta primi ödemeleri de gerekmiyor.
Hürriyet | Ahmet Karabıyık
