<p style="text-align: justify;">Çalışanlara verilen ücret ve ücret niteliğindeki her türlü ödemenin asgari ücreti aşan kısmından yüzde 15’ten başlayarak gelir vergisi ve binde 7.59 oranında damga vergisi alınıyor. Gelir vergisi oranı, ücret düzeyine göre yüzde 40’a kadar çıkıyor. İşçiye ödenen brüt ücretin tamamından ise yüzde 15 oranında sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi işçi payı kesiliyor. Ayrıca yüzde 17.5 oranında da sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi işveren payı alınıyor. Örneğin, işçiye net 50 bin lira ödeme yapıldığında, işçi yüzde 20 gelir vergisi diliminde olsa bile işverenin cebinden yaklaşık 90 bin lira çıkıyor.</p> <p style="text-align: justify;">Yapılandırma kanununa konulan düzenleme ile deprem dolayısıyla mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki depremden etkilenen çalışanlara yapılan ayni yardımlar ile 50 bin liraya kadar nakdi yardımlar için prim kesintisi yapılmayacak, gelir vergisi ve damga vergisi ödenmeyecek. Düzenlemenin nasıl uygulanacağına dair ayrıntılar Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan tebliğ ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yayımlanan genelge ile belirlendi.</p> <p style="text-align: justify;">Söz konusu düzenlemelere göre, depremden etkilenmiş sayılan çalışanlar şöyle:</p> <p style="text-align: justify;">- Çalışanın kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babasının yerleşim yeri 6 Şubat 2023 tarihi itibarıyla Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas’ın Gürün ilçesinde bulunanlar,</p> <p style="text-align: justify;">- Yerleşim yeri söz konusu illerde olmamakla birlikte geçici olarak herhangi bir sebeple buralarda bulunanlar,</p> <p style="text-align: justify;">- Deprem nedeniyle hayatını kaybedenler, yaralananlar ve tedavi görenler,</p> <p style="text-align: justify;">- Deprem nedeniyle mal varlığı zarar görenler,</p> <p style="text-align: justify;">- Deprem nedeniyle söz konusu illerden diğer yerlere taşınanlar.</p> <p style="text-align: justify;">Bu kişiler, depremden etkilenmiş sayılacak. Çalışanın kendisinin, eşinin, çocuğunun, anne veya babasının yerleşim yerinin deprem bölgesinde olmamasına karşın söz konusu kişilerin depremden etkilenmesi halinde de bu kişilere işverence yapılan yardımlar istisna kapsamında değerlendirilecek. Ancak, bu durumdaki kişilerin deprem sırasında geçici olarak herhangi bir sebeple deprem bölgesinde olduklarını ulaşım kayıtları, hastane kayıtları, hasar tespit raporları ve benzeri belgelerle kanıtlamaları ve bu belgelerin ücret bordrosunun eki olarak saklanması gerekecek.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>NAKDİ YARDIMIN 50 BİN TL’YE KADAR KISMI VERGİ VE PRİMDEN MUAF</strong></p> <p style="text-align: justify;">İşverenlerince depremden etkilenen çalışanlarına 6 Şubat 2023 ile 31 Temmuz 2023 tarihleri arasında yapılan nakdi ödemelerin 50 bin liraya kadar olan kısmı gelir vergisi, damga vergisi, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi işçi/işveren payı kesintisinden muaf olacak. Elli bin lirayı aşan kısımdan ise çalışanın tabi olduğu gelir vergisi tarifesi üzerinden gelir vergisi ile prim kesintisi yapılacak. Örneğin, babası vefat eden bir işçiye işverence şubat – mayıs arasındaki dört ay boyunca her ay 20 bin lira nakdi ödeme yapıldıysa şubat ve mart aylarındaki ödemelerin tamamı ile nisan ayındaki ödemenin yarısı vergi ve prim kesintisinden muaf tutulacak, kalan tutardan ise vergi ve prim alınacak.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>MEVCUT KAZANÇLARA İLAVE OLMASI GEREKİYOR</strong></p> <p style="text-align: justify;">Depremzede çalışanlara yapılan ödemelerin vergi ve prim kesintisinden muaf tutulabilmesi için yapılan ödemenin mevcut kazançlarına ilave olması gerekiyor. Mevcut kazancında bir artış olmaksızın yapılan yardımlar için muafiyetten yararlanılamayacak.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>AYNİ YARDIMDA SINIR YOK</strong></p> <p style="text-align: justify;">Vergi ve primden muaf nakdi yardımlarda 50 bin lira sınırı bulunurken, ayni yardımlarda, yardımın mahiyetine ve tutarına ilişkin bir sınırlama bulunmuyor. Dolayısıyla, mal veya eşya olarak yapılan her türlü ayni yardımların tamamı vergi ve primden muaf olacak.</p> <p style="text-align: justify;">Örneğin, işveren depremzede çalışanına 60 bin liralık ev eşyası alması durumunda hiç vergi ve prim ödemeyecek. Buna karşılık ev eşyası alınması için 60 bin lira öderse bunun 10 bin liralık kısmına karşılık hesaplanan vergi ve primi ödemesi gerekecek.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>İSTANBUL’DAKİ ŞİRKET İSTANBUL’DAKİ ÇALIŞANINA YARDIM YAPABİLECEK</strong></p> <p style="text-align: justify;">Depremzede işçiye yapılan yardımda muafiyet uygulanabilmesi için şirketin deprem bölgesinde olması gerekmiyor. Örneğin, İstanbul’da faaliyet gösteren işverenin bir personelinin Malatya’da ikâmet eden anne ve babası depremden etkilenmiş olsun. İşverence çalışana 45 bin TL nakdi yardım yapılmış ayrıca İstanbul’a taşınan anne baba için de 100 bin TL değerinde ev eşyası alınmışsa bu yardımların hiçbiri vergi ve prim kesintisine tabi olmayacak. Ancak, bu yardımlar çalışanın ücret bordrosunda gösterilecek.</p> <p style="text-align: justify;">İşverenin depremzede işçi veya ailesi için alacağı konutlara da vergi istisnası uygulanacak. Örneğin, Konya’da faaliyet gösteren işverenin yanında çalışan işçinin Osmaniye’deki anne babasının oturdukları ev hasar görmüş olsun. İşverenin depremzede aile için Konya’da satın alıp teslim ettiği evin bedelinin tamamı vergi ve primden istisna olacak.</p> <p style="text-align: justify;">Haber Türk | Ahmet Kıvanç </p>