Hazine ve Maliye Bakanlığı kendi internet sitesinde 2022 yılı Ocak-Temmuz bütçe gerçekleşmelerini az önce yayımladı. Buna göre 2022 yılı Temmuz ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 261 milyar TL, bütçe gelirleri 197 milyar TL ve bütçe açığı 64 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 244,3 milyar TL iken faiz dışı açık ise 47,3 milyar TL olarak açıklandı. 

Temmuz Ayı Bütçe Dengesi

Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı Temmuz ayında 45 milyar 804 milyon TL açık vermiş iken 2022 yılı Temmuz ayında 64 milyar 19 milyon TL açık vermiştir. Faiz dışı açık 2021 yılı Temmuz ayında 22 milyar 166 milyon TL iken 2022 yılı Temmuz ayında 47 milyar 325 milyon TL faiz dışı açık verildiği görülmektedir. 

Aşağıdaki tabloda Temmuz 2021 ile Temmuz 2022 bütçe gerçekleşmeleri karşılaştırılmıştır. 

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere bütçe gideri Temmuz 2021'e nazaran yüzde 85 oranında, bütçe gelirleri yüzde 106,7 oranında, vergi gelirleri ise yüzde 99,2 oranında artmıştır. 

Ocak-Temmuz dönemi bütçe gider gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçe giderleri Temmuz ayı itibarıyla 260 milyar 999 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamaları 16 milyar 694 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 244 milyar 305 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2022 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 2 trilyon 831 milyar 472 milyon TL ödenekten Temmuz ayında 260 milyar 999 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir. Geçen yılın aynı ayında ise 141 milyar 79 milyon TL harcama yapılmıştır. 

Temmuz ayı bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 85 oranında artmıştır. Giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2021 yılında yüzde 10,5 iken 2022 yılında yüzde 9,2 olmuştur. 

Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 108 oranında artarak 244 milyar 305 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2021 yılında yüzde 10,1 iken 2022 yılında yüzde 9,8 olmuştur.

Kur Korumalı Mevduata Temmuz ayında Hazineden 23,6 milyar TL, 5 aylık 60,8 milyar TL ödendi.

Ocak-Temmuz dönemi gelir gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçe gelirleri Temmuz ayı itibarıyla 196 milyar 980 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 168 milyar 848 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 24 milyar 792 milyon TL olmuştur.

Aşağıdaki tabloda 2022 Ocak-Temmuz dönemi vergi gelirleri ve bu vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı gösterilmiştir. 

Ocak-Temmuz dönemi bütçe gerçekleşmeleri içinde KDV ve ÖTV'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 49,83, dolaylı vergilerin payı yüzde 61,36 ve dolaysız vergilerin payı ise yüzde 38,64 olarak gerçekleşmiş. 

Ocak-Temmuz dönemi-2021 ile Ocak-Temmuz dönemi 2022 vergi tahsilatı karşılaştırılması

Merkezi yönetim bütçe gelirleri Ocak-Temmuz dönemi itibarıyla 1 trilyon 462 milyar 390 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 1 trilyon 202 milyar 639 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 226 milyar 368 milyon TL olmuştur. 

2021 yılı Ocak-Temmuz döneminde bütçe gelirleri 726 milyar 96 milyon TL iken 2022 yılının aynı döneminde yüzde 101,4 oranında artarak 1 trilyon 462 milyar 390 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2022 yılı Ocak-Temmuz dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 106,8 oranında artarak 1 trilyon 202 milyar 639 milyon TL olmuştur.

Aşağıdaki tabloya göre 2021 Ocak-Temmuz dönemine göre tahsilat oranı en fazla olan gelir kalemi yüzde 275'lik artışla kurumlar vergisidir. 2021 Ocak-Temmuz döneminde tahsilatı 70 milyar 763 milyon TL olan kurumlar vergisi, 2022 Temmuz ayında yüzde 275 artarak 265 milyar 528 milyon TL'ye yükselmiştir. 

Geçen yıl aynı döneme göre ÖTV'nin tahsilatında yüzde 76,6 artış görülürken özelliklerden son zamlardan enflasyondan kaynaklı petrol ve doğalgazdan, alkolden ve tütünden alınan ÖTV ciddi oranda artış göstermiş. Ayrıca döviz kurundaki artıştan kaynaklı da motorlu araçlardan alınan ÖTV geçen yıl aynı döneme nazaran yüzde 101,4 artış göstermiştir. 

T24 | Murat BATI