<p style="text-align: justify;">02/11/1984 tarih ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisini Kanunun 1. maddesi 2. fıkrası ile<strong><em> “Her türlü mal ve hizmet ithalatı”</em></strong> kdv’ye tabidir denilmektedir. Ayrıca yine aynı kanunun son bendinde ithalatın kamu veya özel teşebbüsler tarafından yapılması bir ayrım doğurmamaktadır. Hatta daha geniş bir ifade ile; “<strong><em>İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez</em></strong>” denilmektedir. Bu makale ile ithalat kdv konusunu hesaplanma şekli ve muhasebe kayıt/beyan açısından ele almaya çalışacağız.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>İthal</strong> kelimesi dilimize Arapçadan girmiş olup, TDK(Türk Dil Kurumu) göre tanımı: İçine alma, bir ülkeye başka ülkelerden mal getirme veya satın alma , başka ülkelerden alınan mal, olarak tanımlanmıştır. Vergi kanunlarımıza göre tanımını yapacak olursak; yurt dışında üretilmiş bir mal veya hizmetin ithalatçıları tarafından satın alınarak, ithalatı yapılan ülkeye getirilmesine <strong>“ithalat”</strong> denilmektedir. İthalat KDV’de vergiyi doğuran olay ise, talep edilen mal veya hizmetin gümrük sahasına gelmesiyle başlar. İthalat KDV’de matrahı belirleyen unsurlar (3065/KDVK21.Md) şunlardır:</p> <p style="text-align: justify;"><em>a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,</em></p> <p style="text-align: justify;"><em>b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,</em></p> <p style="text-align: justify;"><em>c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler, </em>denilmektedir.</p> <p style="text-align: justify;">3065 sayılı KDV Kanunun 46. Maddesi 2. Fıkrasında, <em>İthalat KDV, Gümrük Vergisi ile birlikte ödenir, </em>denilmektedir. Yukarıda matraha etki eden kalemleri açıklamıştık. Bunlar CIF bedel (Mal bedeli + Sigorta + Navlun), Diğer Giderler, Gümrük Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi toplamlarıdır. Formülüze edersek,</p> <p style="text-align: justify;">İthalat KDV Matrahı= CIF + Diğer Gid. + Gümrük V + Özel Tüketim V.</p> <p style="text-align: justify;">İthalat KDV Tutarı= Bulunan İthalat KDV Matrahı x İthal mala ilişkin KDV oranı(%1 / %8 / %18 vb. gibi)</p> <p style="text-align: justify;">Hesaplamaya geçmeden önce İthalat KDV İstisnası konusuna giren özellikli durumlardan da çok kısaca bahsedelim. Bunlar 3065 sayılı KDV Kanunun 16/1. Maddesinde açıklanmış olup, aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:</p> <p style="text-align: justify;"><em>a) Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali,</em></p> <p style="text-align: justify;"><em>b) (4503 sayılı Kanunun 1’inci maddesiyle değişen bent. Yürürlük; 5.2.2000).4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5) numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç], geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali, (Bu Kanunun 11 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.)</em></p> <p style="text-align: justify;"><em>c) (5035 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle değişen bent. Yürürlük; 02.01.2004) Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar, 2. (4503 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle değişen fıkra. Yürürlük; 5.2.2000) Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi tutulması veya asli kısmına bir ilave yapılması halinde eşyanın kazandığı değer farkı istisnaya dahil değildir,</em> denilmektedir.</p> <p style="text-align: justify;">Şimdi İthalat KDV Hesaplama detaylarına geçebiliriz. Bir örnek ile İthalat KDV’yi hesaplayacak olursak, XYZ Kozmetik A.Ş. ‘nin 2022 yılında ABD ülkesinden ithal etmiş olduğu kozmetik malzemelerine ilişkin veriler aşağıdaki gibidir:</p> <p style="text-align: justify;">İthal edilen kozmetik ürünlerine ilişkin mal bedeli (CIF): 10.000,00-Usd</p> <p style="text-align: justify;">Mala ilişkin yapılan diğer giderler toplamı: 11.250,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">Mala ilişkin Gümrük Vergisi oranı: %5</p> <p style="text-align: justify;">Mala ilişkin Özel Tüketim Vergisi oranı: %20</p> <p style="text-align: justify;">Mala ilişkin KDV oranı: %18</p> <p style="text-align: justify;">TCMB Dolar Satış Kuru: 17,50-TL</p> <p style="text-align: justify;">Öncelikle Gümrük Vergisini hesaplamak ile başlıyoruz. Sonra ÖTV ve akabinde İthalat KDV’yi hesaplıyacağız. Burada bir kez daha hatırlatmalıyım ki öncelikle gümrük vergisi ve ötv hesaplamamızın nedeni CIF bedeli ile bunların(GV+ÖTV) ithalat kdv matrahını oluşturmasıdır.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Gümrük Vergisi</strong></p> <p style="text-align: justify;">CIF TL Karşılığı= 10.000-Usd x 17,50-TL = 175.000,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">GV. Matrahı: 175.000,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">GV= 175.000,00-TL x %5 = <strong>8.750,00-TL</strong></p> <p style="text-align: justify;"><strong>Özel Tüketim Vergisi</strong></p> <p style="text-align: justify;">Formülümüz: ÖTV Matrahı= CIF + Diğer Giderler + GV</p> <p style="text-align: justify;">175.000,00-TL + 11.250,00-TL + 8.750,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">ÖTV Matrahı= 195.000,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">ÖTV= 195.000,00-TL x %20 = <strong>39.000,00-TL</strong></p> <p style="text-align: justify;"><strong>İthalat Katma Değer Vergisi</strong></p> <p style="text-align: justify;">Formülümüz: İthalat KDV Matrahı= CIF + Diğer Giderler + GV + ÖTV</p> <p style="text-align: justify;">175.000,00-TL + 11.250,00-TL + 8.750,00-TL + 39.000,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">İthalat KDV Matrahı= 234.000,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">İTH. KDV= 234.000,00-TL x %18 = <strong>42.120,00-TL</strong></p> <p style="text-align: justify;">Burada dikkat edilmesi gereken bir konu CIF bedelinin içinde mal bedeli+sigorta+navlun olduğudur. Bu hesaplamada kur farkı ve/veya fiyat farkı eklenmemiştir.</p> <p style="text-align: justify;">İthalat KDV hesaplamamızı tamamladık, şimdi ödeme ve beyan konularına gelelim. İthal edilen ürünler gümrük sahasında işlemleri tamamlanıp millileştirildikten sonra vergi ödeme aşamasına gelinir. Gümrük Beyanname tarihi ile Gümrük beyannamesinin kapanış tarihi(intaç tarihi) farklı olabilir. Hatta Gümrük Beyanname tarihi ile vergi tahsilat tarihi de farklı olabilir. Bu konuya değinmemin asıl nedeni KDV Beyannamesini düzenlerken karşılaşılan durumdur. Yine bir örnek ile açıklayacak olursak;</p> <p style="text-align: justify;">XYZ Kozmetik A.Ş.’nin 30.11.2022 tarihli IM999999’nolu Gümrük Beyannamesine ait ürünler antrepoya alınarak 01.12.2022 tarihinde intaç işlemi tamamlanarak tüm vergileri(GV+ÖTV+KDV) 01.12.2022’de ödenmiştir. Burada ödenen İthalat KDV’si Kasım döneminde mi yoksa Aralık döneminde mi beyan edecektir. Maliye Bakanlığının görüşü bu ödenen İthalat KDV’nin beyannamenin kapanış tarihi(intaç tarihi) ve fiili olarak verginin ödendiği tarih olan 01.12.2022, yani Aralık döneminde beyan edilmesi doğrultusundadır. </p> <p style="text-align: justify;">İthalat KDV ödemeleri TKHP(Tek Düzen Hesap Planı)’da ayrı bir hesapta izlenmesi gerekmektedir. Bu konuda Maliye Bakanlığı 2019 yılında tebliğ yayımlayarak aşağıdaki duruma getirmiştir.</p> <p style="text-align: justify;"><strong><em>01.02.2019 - 1 No.lu KDV Beyannamesinde İndirimler Tablosunda Değişiklik</em></strong></p> <p style="text-align: justify;"><strong><em>110 - İthalde Ödenen KDV</em></strong></p> <p style="text-align: justify;"><em>İthalat sırasında gümrük idaresine ödenen ve gümrük makbuzu üzerinde gösterilen KDV bu satırda indirim konusu yapılacaktır</em>, denilmektedir.</p> <p style="text-align: justify;">Tüm bu makale de anlattıklarımız ışında muhasebe İthalat KDV kaydı aşağıdaki gibi olmalıdır. Vergi ödemesi banka kanalı ile firma tarafından yapıldığı varsayılmıştır.</p> <p style="text-align: justify;">--------------------------------------------01.12.2022-----------------------------------------</p> <p style="text-align: justify;">191 İNDİRİLECEK KDV 42.120,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">191.00.110 İthalat KDV 42.120,00-TL</p> <p style="text-align: justify;"></p> <p style="text-align: justify;"> 102 BANKALAR 42.120,00-TL</p> <p style="text-align: justify;"> 102.00.001 X Bankası 42.120,00-TL</p> <p style="text-align: justify;">İthalat ödenen KDV kaydı.</p> <p style="text-align: justify;">---------------------------------------------------------------------------------------------------<br /> <br /> Makaleme burada son verirken KDV kanunu konusunda bir duayen bir üstat olan ve yakın zamanda kaybettiğimiz Sn. Mehmet MAÇ üstadımızı da rahmet ve anıyor, bize bıraktığı değerli çalışmalarıyla ufkumuzu genişlettiği için bir kez daha teşekkür ediyorum.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Can Doyranlı</strong><br /> Serbest Muhasebeci Mali Müşavir<br /> Bilim Uzmanı</p>