Hazine ve Maliye Bakanlığı kendi internet sitesinde 2023 yılı Ocak-Mayıs ayı bütçe gerçekleşmelerini 15 Haziran günü yayımladı. Aşağıda detaylı şekilde göreceğiniz üzere vergi gelirlerinin yüzde 49'unu KDV ve ÖTV tahsilatı oluşturmaktadır.
2023 Mayıs ayında özellikle 7440 sayılı en son af yasasından dolayı ek kurumlar vergisinden 34 milyar 788 milyon TL tahsil edilmiş.
Ayrıca beyana dayalı kurumlar vergisi tahsilatı geçen yıl aynı döneme nazaran 19 kat arttı.
KKM için 2023 Mayıs ayında 1,6 milyar TL ödeme yapılmış. Mayıs ayı dahil KKM'nin Hazineye toplam maliyeti 96 milyar 979 milyon TL oldu.
Diğer kalemlerin akıbetini ise aşağıda izah etmeye çalışayım.
2023 Mayıs ayı Bütçe gerçekleşmeleri
2023 yılı Mayıs ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 430,5 milyar TL, bütçe gelirleri 549,40 milyar TL ve bütçe fazlası 118,90 milyar TL olarak gerçekleşti.
Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 327,80 milyar TL ve faiz dışı fazla ise 221,62 milyar TL olarak gerçekleşti.
Genel görünüm aşağıdaki tabloda bulunmaktadır.
Aşağıdaki tabloda Mayıs 2022 ile Mayıs 2023 bütçe gerçekleşmeleri karşılaştırılmıştır.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere Merkezi yönetim bütçesi 2022 yılı Mayıs ayında 143 milyar 977 milyon TL fazla vermiş iken 2023 yılı Mayıs ayında 118 milyar 906 milyon TL fazla vermiştir. Ayrıca 2022 yılı Mayıs ayında 161 milyar 888 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2023 yılı Mayıs ayında 221 milyar 620 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş.
2023 Mayıs ayı bütçe giderleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri Mayıs ayı itibarıyla 430 milyar 518 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamaları 102 milyar 714 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 327 milyar 804 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 4 trilyon 469 milyar 570 milyon TL ödenekten Mayıs ayında 430 milyar 518 milyon TL gider gerçekleştirilmiştir. Geçen yılın aynı ayında ise 173 milyar 777 milyon TL harcama yapılmıştır.
Faiz hariç bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 110,3 oranında artarak 327 milyar 804 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2022 yılında yüzde 6,2 iken 2023 yılında yüzde 8,4 olmuştur.
2023 yılı Ocak-Mayıs dönemi merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri
2023 yılı Ocak-Mayıs döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 875,7 milyar TL, bütçe gelirleri 1 trilyon 612,1 milyar TL ve bütçe açığı 263,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 1 trilyon 637,8 milyar TL ve faiz dışı açık ise 25,7 milyar TL olarak açıklandı.
Aşağıdaki tabloda 2023 yılı Ocak-Mayıs döneminde merkezi yönetim bütçe kalemleri bulunmaktadır.
2023 Mayıs ayı bütçe gelir gerçekleşmeleri
2023 Mayıs ayı itibarıyla Merkezi yönetim bütçe gelirleri Mayıs ayı itibarıyla 549 milyar 424 milyon TL; vergi gelirleri 507 milyar 414 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 34 milyar 752 milyon TL olarak açıklandı.
2023 Ocak-Mayıs dönemi bütçe gelir gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Ocak-Mayıs dönemi itibarıyla 1 trilyon 612 milyar 124 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 1 trilyon 371 milyar 153 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 195 milyar 120 milyon TL olarak açıklandı.
Aşağıdaki tabloda 2023 Ocak-Mayıs vergi gelirleri ve bu vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı gösterilmiştir.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere 2023 Ocak-Mayıs döneminde KDV ve ÖTV'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 49,09; dolaylı vergilerin payı yüzde 62,65 ve dolaysız vergilerin payı ise yüzde 37,35 olarak gerçekleşti.
Ocak-Mayıs 2023 ile geçen yıl aynı dönem vergi tahsilatı karşılaştırılması
2022 yılı Ocak-Mayıs döneminde bütçe gelirleri 1 trilyon 84 milyar 391 milyon TL iken 2023 yılının aynı döneminde yüzde 48,7 oranında artarak 1 trilyon 612 milyar 124 milyon TL olarak gerçekleşmiştir
2023 yılı Ocak-Mayıs dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55,6 oranında artarak 1 trilyon 371 milyar 153 milyon TL olmuştur.
2023 Mayıs ayında özellikle 7440 sayılı en son af yasasından dolayı ek kurumlar vergisinden 34 milyar 788 milyon TL tahsil edilmiş.
Yukarıdaki tabloya göre 2022 Ocak-Mayıs döneminde geçen yıl aynı döneme nazaran tahsilat oranı en fazla olan gelir kalemi beyana dayanan kurumlar vergisidir. Yüzde 1.910,10 yani 19 kat artmış.
ÖTV ise geçen yıl aynı döneme göre yüzde 98,70 oranında artmış. 2022 Ocak-Mayıs döneminde 126 milyar 469 milyon TL tahsilatı olan özel tüketim vergisi, 2023 Ocak-Mayıs dönemine göre yüzde 98,70 oranında artarak 251 milyar 324 milyon TL'ye yükselmiştir.
Dayanıklı tüketim mallarında ÖTV yüzde 139,50, alkollü içeceklerde yüzde 69, motorlu araçlarda ise geçen yıl aynı döneme nazaran yüzde 176,70 oranında artmış.
Diğer taraftan gümrük vergisi tahsilatı da geçen yıl aynı döneme göre yüzde 68,60; ithalde alınan KDV yüzde 46,60; damga vergisi ise yüzde 100 oranında artış göstermiş. Şans oyunları vergisi de yüzde 108,60 oranında artmış.
T24 | Murat BATI
