Mevcut düzenlemeye göre, personele işyerinde veya eklentilerinde yemek verilmeyen durumlarda yemek çeki, yemek kuponu ve yemek kartı verilmesi suretiyle sağlanan menfaatlerin yıl sonuna kadar çalışılan gün başına KDV hariç 51 TL’si gelir vergisinden istisna edilmiş bulunuyor. Personele nakden ödenen yemek bedelleri (yardımları) üzerinden ise gelir vergisi hesaplanması gerekiyor.

Torba yasa ile yapılması öngörülen değişiklikle, nakit ödenen tutarların da günlük 51 TL’si gelir vergisinden istisna ediliyor. Yani istisna uygulaması için yemek kartı şirketleri zorunluluğu kaldırılıyor.

Peki nakit ödenen yemek yardımlarında sigorta prim uygulaması ne olacak?

Mevcut durumda, yemek kartı yüklemeleri nakit yemek ödemesi olmadığından sigorta prim kesintisine tabi tutulmuyor. Çünkü ayni yardımlar sigorta primine esas kazancın tespitinde dikkate alınmıyor. Bu durum 51 TL’lik günlük sınırın üstünde de böyle.

Buna karşılık nakit ödenen yemek yardımlarının ise sadece Sosyal Sigorta Kurumunca belirlenen tutarları, prime esas kazanca dahil edilmiyor, yani bu tutarlar üzerinden sigorta prim kesintisi yapılmıyor. Bu tutarı aşan kısım ise prime tabi tutuluyor.

Bu tutar Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, gün başına günlük asgari ücretin yüzde 6’sı olarak belirlenmiş bulunuyor. Yıl sonuna kadar bu tutar günlük 12,94 TL.

Torba yasada neden sigorta prim kesintisine ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı merak konusu olmuştu. Nakit ödenen yemek parasında günlük 51 TL üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmazken, sigorta priminde günlük 12,94 TL üzerinden mi sigorta primi kesilmeyecekti?

Bu soru doğal olarak Komisyon görüşmeleri sırasında milletvekilleri tarafından soruldu. Bu vesileyle de konu açıklığa kavuştu. Sosyal Güvenlik Kurumu İşverenler Daire Başkanı İbrahim Özçelik, prim kesintisi yapılmayacak tutarın vergi istisnasına paralel olarak günlük 51 TL’ye çıkarılacağını açıkladı.

Sayın Özçelik, bu değişiklik için yasal düzenlemeye gerek olmadığını, Sosyal Sigorta Kurumunun bu tutarı belirlemeye yetkisi olduğunu ve gerekli hazırlığın yapıldığını aşağıdaki sözlerle açıkladı:

“Sayın Başkanım, yemek bedelleriyle ilgili istisna düzenlemesi 5510 sayılı Kanun’un 80’inci maddesinde düzenlenmiş. Yalnız orada istisna oranı belirlenmemiş, oran belirlemeyi kuruma bırakmış. Kurum yönetim kurulu da yönetmelik düzenlemesiyle bu oranı günlük asgari ücretin yüzde 6’sı olarak belirlemiş. Biz de Kurum olarak Maliye Bakanlığının düzenlemesine benzer şekilde yönetmelik düzenlemesini hazırladık ve yönetim kuruluna sunduk.”

Böylece en çok merak edilen bu konu açıklığa kavuştu!

Yönetmelikte bu yetki işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla kullanıldığı için, umarım yönetim kuruluna sunulan metinde bu husus dikkate alınmıştır.

Gelir vergisinde vergiden müstesna yemek bedeli-KDV ilişkisi

Gelir Vergisi Kanununa göre istisna tutarı KDV hariç belirleniyor. Bu nedenle günlük 51 TL olarak belirlenen istisna tutarı KDV dahil (51 x yüzde 8=) 55,08 TL’ye tekabül ediyor.

Yani işveren çalışanın kartına örneğin 20 günlük fiili çalışması karşılığında (20 gün x 55,08 TL=) 1.101,6 TL yemek yüklemesi yaptığında, bunun yüzde 8 KDV’ye tekabül eden 81,6 TL’sini indirim konusu yapıyor, yani işverenin üzerinde bu KDV yük olarak kalmıyor. Buna karşılık çalışan KDV dahil 1.101,6 TL yemek yiyebiliyor.

Gerçekten de Maliyenin düzenlemesine göre, vergiden müstesna yemek bedeline isabet eden KDV indirim konusu yapılabiliyor. İstisna sınırının (51 TL’nin) üzerinde yüklenen yemek kartı tutarında ise aşan kısma ilişkin KDV indirilemiyor, KDV dahil bu tutar brütleştirilerek gelir vergisi kesintisine tabi tutuluyor.

Komisyonda bu konu Maliye Bakanlığı yetkilisine soruldu. Nakit ödenen yemek bedelleri için bu örnekte ( 20 gün x 51 TL=) 1.020 TL istisna sağlandığı, yemek kartında ise çalışanın 1.101,6 TL yemek yemeye hak kazandığı, nakit istisna tutarının KDV’ye tekabül eden günlük 4 TL (bu örnekte toplam 81,6 TL) artırılarak dengenin sağlanabileceği önerildi. 

Komisyonda açıklama yapan Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı Ayşe Dilbay, bu farkın her durumda olacağını ifade etti. Artan rakamın KDV’sinin de artacağını, dolayısıyla bu önerinin çözüm olmayacağını söyledi.

T24 | Erdoğan SAĞLAM