Covid-19 sebebiyle 2020 yılı nisan ayından başlayarak 30 Haziran 2021 tarihine kadar, pandemiden etkilenen işyerlerinde kısa çalışma uygulandı. Bu dönemde, koşulları sağlayan işçilere kısa çalışma ödeneği verildi. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ise ücretsiz izne çıkartıldı. Ücretsiz izne çıkartılan işçilere nakdi ücret desteği sağlandı.
Aynı anda yüz binlerce işçi için kısa çalışma başvurusu yapıldığı için gecikmeksizin ödeneğin bağlanmasında işverenlerin beyanı esas alındı. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemelerin yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edileceği belirtildi.
Fiilen çalıştırıldığı halde kısa çalışmada gösterilen veya ücretsiz izne çıkartılan işçiler için yapılan fazla ve yersiz ödemelerin de işverenden tahsil edileceği öngörüldü. Ayrıca, ücretsiz izne çıkartıldığı halde fiilen çalıştırılan işçiler için işçi başına her ay brüt asgari ücret tutarında para cezası getirildi.
EKİM 2020 ÖNCESİ İÇİN DAHA ÖNCE AF ÇIKMIŞTI
Pandemi devam ederken çıkartılan kanun ile 2020 Ekim ayı ve öncesi dönemde işverenlerin kısa çalışma ödeneği ile ilgili hatalı işlemlerinden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler için af getirildi. Bu düzenlemeyle, söz konusu ödemelerden dolayı Çalışma Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumu personeline sorumluluk yüklenemeyeceği belirtildi.
Ancak, 2020 Ekim döneminden 30 Haziran 2021 tarihine kadar olan dönemdeki fazla ve yersiz ödemeler ile ilgili kamu personeli ile işverenlerin sorumluluğu devam ediyor.
YENİ AF DÜZENLEMESİ NELERİ KAPSAYACAK?
Geçen hafta TBMM’ye sunulan torba kanun teklifinde ise tüm pandemi dönemini kapsayan af düzenlemesi yer aldı.
Buna göre, pandemi dönemindeki kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler ile nakdi ücret desteği işlemleri hakkında Çalışma Bakanlığı ve İŞKUR personeline sorumluluk yüklenemeyecek.
Pandemi döneminde verilen kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler nedeniyle işverenlerden yasal faizi ile alınması gereken tutarların tahsilinden vazgeçilecek. Ancak, işverenlerin fazla ve yersiz ödemeler için daha önce yatırmış olduğu paralar iade edilmeyecek. İşverenlerin hatalı işlemleri nedeniyle başlatılmış olan takip ve tahsil işlemleri durdurulacak.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞINA UYMAYAN İŞVERENE AF YOK
İş Kanunu’na eklenen geçici 10. madde ile pandemi döneminde, 25. maddede yer alan “ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler” dışında işverenlerin işçi çıkartması yasaklandı. Yasağa uymayan işverenler hakkında, işçi başına brüt asgari ücret tutarında idari para cezası öngörüldü. Yasağa aykırı işten çıkartan işverenler, oluşan fazla ve yersiz ödemeyi yasal faiziyle İŞKUR’a ödemek zorundalar.
TBMM’ye sunulan kanun teklifinde yer alan af düzenlemesi, “ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler” dışında pandemi döneminde işçisini işten çıkartan işverenleri kapsamayacak. İşten çıkartılan işçilerin açtığı davaların işveren aleyhine sonuçlanması halinde işverenlerin cezaları ödeme yükümlülüğü devam edecek.
Ayrıca, ceza soruşturmasına veya kovuşturmasına konu olmuş kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemeleri de af kapsamı dışında kalacak. Ceza soruşturması veya kovuşturması sonucu kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya beraat kararı verilenler ise af hükümlerinden yararlanacaklar.
