Sosyal Güvenlik Kurumu 01.04.2021 tarihli 2013/11 Sayılı Genelgede değişiklik yaparak çıkış kodlarına 9 farklı çıkış kodu ekledi. Peki geçmişteki çıkış kodları yetersiz miydi? Sosyal Güvenlik Kurumu bu değişikliğe neden ihtiyaç duydu. Şimdi detaylarıyla bu hususu değerlendirelim.
4857 Sayılı İş Kanunumuzun 25. Maddesi, İşverenin Haklı nedenle derhal fesih hakkı kapsamında, II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri maddesinde bulunan 9 farklı fiilden dolayı işçinin işveren tarafından haklı nedenle derhal feshini düzenlemektedir.
Yeni çıkış kodları belirlenmeden önce işverenler aşağıdaki tablodaki 25-II maddesi kapsamında bir fesih yapması halinde çıkış kodu 29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih olarak seçiliyordu. Yani 9 farklı fiili işleyen işçinin feshi gibi bir durumda tek bir kod kullanılıyordu.
Örnek: İşçi devamsızlıkta yapsa, hırsızlıkta yapsa, işveren tarafından çıkış kodu 29- olarak seçilmek zorundaydı.
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri | Fesih Kanun maddesi |
İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a |
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b |
İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c |
İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d |
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e |
İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f |
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g |
İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h |
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı |
- Yeni çıkış kodları gerekli miydi?
İşçilerin 29- koduyla çıkışının olması gibi bir durumda ise, işçinin yeni gireceği işyerinde işçinin önceki işyerinden hangi nedenle işten çıktığına dair hizmet listesi istenmekte ve burada 29- koduyla bir fesih yapılmışsa bu kodun detayı ancak işten çıktığı işyerinden alınacak fesih bildirimi ile netliğe kavuşmaktaydı. İşçi ise eski işyerine hangi nedenle işten çıktığına dair bu çıkış kodu bilgisinin 6698 sayılı Kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında başka kişilerle paylaşılmamasını talep etmesi halinde de bu veriler yeni işverenler ile paylaşılmamaktaydı. Dolayısıyla işçiler 9 farklı fiile ilişkin tek bir çıkış kodundan dolayı mağduriyet yaşamaktaydı.
- Genelge değişikliği ile ne amaçlandı!
Sosyal Güvenlik Kurumunun 2021/09 sayılı Genelge ile (2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik) 2/2/2013 tarihli ve 2013/11 sayılı Genelgenin birinci kısım altıncı bölümde yer alan “2.1- İşten ayrılış nedeni” alt başlığındaki işten ayrılış nedenleri tablosundaki “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu çıkarılmış ve “41-” nolu koddan sonra gelmek üzere 9 farklı çıkış kodu belirlenmiştir. Bu değişiklik ile birlikte İşverenin Haklı nedenle fesihlerindeki işçinin işlediği fiillere göre çıkış kodları ayrışmış oldu.
Bu değişiklikle birlikte SGK sisteminde de 29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih kodu maddesi kaldırılmıştır.
Nisan 2021 döneminden itibaren aşağıdaki fesih kodlarında belirtilen çıkış kodları İşçinin işveren tarafından Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri nedenleriyle işten çıkarılması halinde bu tablodaki kodlar kullanılacaktır.
SGK Çıkış Kodu | Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri | Fesih Kanun maddesi |
42 | İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a |
43 | İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b |
44 | İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c |
45 | İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d |
46 | İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e |
47 | İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f |
48 | İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g |
49 | İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h |
50 | İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı |
- Yeni çıkış kodları İşsizlik ödeneği kapsamında mıdır?
Yeni belirlenen bu çıkış kodları İşsizlik ödeneği kapsamında değildir.
- Yeni eklenen çıkış kodları ile birlikte çıkış kodları sıralaması aşağıdaki tablodaki gibi olmuştur.
Çıkış Kodu | Çıkış kodu Açıklaması |
1 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi |
2 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi |
3 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) |
4 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi |
5 | Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi |
8 | Emeklilik (yaşlılık) veye toptan ödeme nedeniyle |
9 | Malulen emeklilik nedeniyle |
10 | Ölüm |
11 | İş kazası sonucu ölüm |
12 | Askerlik |
13 | Kadın işçinin evlenmesi . |
14 | Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması |
15 | Toplu işçi çıkarma |
16 | Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli |
17 | İşyerinin kapanması |
18 | İşin sona ermesi |
19 | Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır.Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
20 | Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)21- Statü değişikliği |
21 | Statü değişikliği |
22 | Diğer nedenler |
23 | İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih |
24 | İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih |
25 | İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davra nedeni ile fesih |
26 | Disiplin kurulu kararı ile fesih |
27 | İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih |
28 | İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih |
30 | Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
31 | Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih |
32 | 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi |
33 | Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi |
34 | İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih |
37 | KHK ile kamu görevinden çıkarma |
38 | Doğum nedeniyle işten ayrılma |
39 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş |
40 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış |
42 | 4857/25-II-A-İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması |
43 | 4857/25-II-B-İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması |
44 | 4857/25-II-C-İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması |
45 | 4857/25-II-D-İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması |
46 | 4857/25-II-E-İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması |
47 | 4857/25-II-F-İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi |
48 | 4857/25-II-G-İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi |
49 | 4857/25-II-H-İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi |
50 | 4857/25-II-I-İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması |