<p style="text-align: justify;">EYT'li olma koşullarını sağlayan ancak çalışmaya devam etmek isteyen kişiler için emeklilik dilekçesini hemen vermek mi yoksa temmuzu beklemek mi daha avantajlı İşte temmuz döneminin kıdem tazminatına etkisi konusunda bilmeniz gereken her şey...</p> <p style="text-align: justify;">Emeklilikte yaşa takılanları kapsayan EYT düzenlemesi 3 Mart 2023'te yasalaştı ve koşulları sağlayan EYT'liler emeklilik başvurularını yaptı. 31 Mart'a kadar emeklilik dilekçesini verenler 1 Nisan'dan itibaren emeklilik maaşı almaya hak kazandı. Ancak EYT'lilerin bazıları emekli aylığındaki artış dışında kıdem tazminatı veya temmuzda bir zam alacak olmaları nedeniyle bugünler yerine temmuzda dilekçe vermeyi düşünüyor. Şimdi mi yoksa temmuzda mı aylık bağlatmanın kârlı olacağı, kişi bazında yapılacak bir hesaba göre karar verilmesi gereken bir konu. Bugün itibarıyla 19.982,83 TL olan kıdem tazminatı tavanının üzerinde brüt ücreti bulunan kişilerin temmuz ayını beklemeleri halinde kıdem tazminatı açısından avantajı söz konusu olabilir. Örneğin brüt ücreti 28.000 TL olan ve 10 yıldır aynı işyerinde çalışan SSK'lı bir işçi bugün emekli olursa 280.000 TL kıdem tazminatına hak kazanmasına rağmen tavan nedeniyle 199.828 TL kıdem tazminatı alabilecektir. Temmuz ayında kıdem tazminatı tavanı yüzde 30 artar ve 26.000 TL olur ve de bu kişi temmuzda aylık bağlatmak için istifa ederse, bu durumda kıdem tazminatı 260.000 TL olarak ödenecektir. Dolayısıyla kıdem tazminatı açısından bu kişinin 60.000 TL kârı olacaktır.<br /> <br /> <strong>KAYIP-KAZANCA BAKIN</strong></p> <p style="text-align: justify;">Bu süreçte kişi nisan, mayıs, haziran ve temmuzda emekli aylığı, Ramazan ve Kurban bayramında ise bayram ikramiyesi alamayacağı için 34.000 TL kaybı yaşayacak ve kişinin net kârı 26.000 TL olacaktır. Aynı şekilde temmuz ayında yüzde 25 zam yapılacak bir işyerinde çalışan işçi şu an itibarıyla 19.000 TL ücret alıyorsa temmuzda maaşı 23.750 TL olacaktır. Bu çerçevede halihazırda 190.000 TL kıdem tazminatı alabilecekken temmuz sonunda istifa ederse 237.500 TL kıdem tazminatı alabilecektir. 34.000 TL mahrum kalınan aylık ve ikramiye düşünüldüğünde 13.500 TL gibi bir fark söz konusu olacaktır. Bu çerçevede kişilerin kendi koşullarına göre hesaplarını yapıp karar vermeleri yerinde olacaktır.<br /> <br /> <strong>KIDEMİNİZİ TALEP EDİN</strong></p> <p style="text-align: justify;"><b>EYT için istifa ederken tazminatı almak avantajlı?</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'li işçiye işveren kıdem tazminatını istifa anında ödemişse işçinin kıdemi sıfırlanıyor. İşveren bu tarihte kıdem tazminatını ödemez işçi de talep etmezse kıdem işlemeye devam ediyor. Ancak işçi aylık bağlatmış olduğu için ilerleyen bir tarihte aylık bağlatmak nedeniyle istifa ederek kıdem tazminatı talep etme hakkını kaybediyor. Bu nedenle EYT'li işçilerin durumlarını riske atmamak için kıdem tazminatlarını talep etmeleri avantajlarına olacaktır.<br /> <br /> <strong>YILLIK İZİN HAKKI YANMAZ</strong></p> <p style="text-align: justify;"><b>EYT'liyim istifa ettim, aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorum. Yıllık izin hakkım sıfırlandı mı?</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'li işçinin istifa etmesi sonrası işveren işçiye bütün izinlerini kullandırmış, kullandırmasa da yıllık izin ücreti ödemiş ise Yargıtay'ın önceki sürelerin tasfiye edilmiş sayılacağına dair kararları bulunuyor. Ancak bu kararların değişme eğiliminde olduğunu söylemek gerekiyor.<br /> <br /> <strong>SORULARLA EYT VE SONRASI</strong></p> <p style="text-align: justify;">Kıdem tazminatını artırabilmek için emeklilik dilekçesini temmuzda verip vermeme konusunda kafaları karışık olan emekli adaylarının yanı sıra EYT'li çalışanlarla ilgili en çok gelen sorulardan bazıları da şöyle:</p> <p style="text-align: justify;"><b>Emekli olmak için prim günüm tamam, emekli olmazsam hakkımı kaybeder miyim?</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'liler için yürürlüğe giren kanun geçici bir kanun değil. Düzenlemeden yararlanmak için bir son tarih de söz konusu değil. Bu nedenle halihazırda prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını sağlayan kişiler isterlerse emekli olurlar ve aylık bağlatabilirler, istemez çalışmaya devam ederlerse aylık bağlatmazlar. Bu kişiler ilerleyen bir tarihte aylık bağlatabilirler haklarını kaybetmezler. Bu durumdaki kişilerin prim gün sayıları artacağı için emekli aylıkları da artacaktır. Ancak prime esas kazançlarının asgari ücret veya biraz üzerinde olması halinde aylıkları artmayabilir. Bu kişiler https://uyg.sgk.gov.tr/AylikHesap/ linki üzerinden aylıklarındaki değişimi takip edebilirler.</p> <p style="text-align: justify;"><b>Şimdi değil ileride emekli olmak, aylık açısından avantaj sağlar mı?</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'lilerden bazıları halihazırdaki brüt ücretleri de yüksekse emekli aylığı talebini erteleyerek emekli aylıklarının artıp artmayacağını merak ediyorlar. Bu hesabın kişinin prim gün sayısı ve ortalama kazancı üzerinden yapılması gerekiyor. Halihazırda https://uyg.sgk.gov.tr/AylikHesap/ linki üzerinden erişilen ekranda yapılan hesap doğrultusunda, 2008 yılı Ekim ayı sonrasındaki prim gün sayısına ilave olacak gün sayısı buna göre değişecek ortalama aylık kazancın artırılması ile bu hesap kabaca yapılabilir. Buna göre bağlanan aylıktaki değişim ile mahrum kalınacak aylık miktarı karşılaştırılarak durumun avantajına göre karar verilebilir.</p> <p style="text-align: justify;"><b>İşyerimden aylık bağlatmak için istifa ettim. Ancak prim borcu ya da hizmet silinmesi nedeniyle emekli olamazsam, kıdem tazminatını iade etmek durumunda kalır mıyım?</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'li işçinin istifa edip kıdem tazminatına hak kazanmasının koşulu, aylık bağlanması amacıyla istifa etmiş olmaktır. İşçi bu durumu hizmet dökümü ve SGK'dan aylık talebini gösterir yazıyla ortaya koymuşsa kıdem tazminatının ödenmesi gerekir. Ancak işveren ileride işçinin aylık bağlatmaya hak kazanmadığını ve aylığa hak kazanmamasına ilişkin gerekçenin işçi tarafından bilinebilecek, öngörülebilecek bir durum olduğunu düşünürse hakkın kötüye kullanımı iddiasıyla kıdem tazminatını geri istemek için yasal yollara başvurabilir. İşçinin geçmiş döneme ait prim borcunun bulunması halinde bu borç ödenerek aylık bağlatılabileceği için işçinin kıdem tazminatını iade etmesi gerekmez. Ancak geçmişte sahte sigortalılık ya da sigortalılık sürelerinin iptali gibi bir nedenle aylık bağlatılamazsa işvereni kıdem tazminatını iade hakkı doğabilir.</p> <p style="text-align: justify;">Akşam | Okan Güray BÜLBÜL</p>