<p style="text-align: justify;">EYT'liler için başvuru zamanı. Nisanda aylık bağlatabilmek için memur ve kamu işçileri ile SSK ve Bağ-Kur'lular için hem başvuru süresi hem de koşullarda farklılıklar neler? Kıdem tazminatının alınabilmesi ve KGF'nin buna etkisi nedir? İşte bütün merak edilen soruların yanıtları...</p> <p style="text-align: justify;">Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemenin hayata geçmesi sonrası son sigortalılık statüsüne göre farklılaşan emeklilik koşulları, kıdem tazminatının ne zaman ödenmesi gerektiği, aylık bağlatmak için avantajlı tarihin hangisi olacağı ve aylık bağlama süreci uzarsa avans ödenip ödenmeyeceği soruları akıllara takıldı. Bugün okuyucularda en fazla soru gelen bu konularla ilgili ayrıntıları anlatacağım.</p> <p style="text-align: justify;"><b>MEMURLAR İÇİN KRİTİK HAFTA</b></p> <p style="text-align: justify;">Kamuda görev yapan işçiler ve devlet memurları için 14 Mart dahil olmak üzere yapılacak başvurular çerçevesinde 15 Mart'tan itibaren aylık bağlanması söz konusu olacak. Özel sektörde çalışan işçiler için ise 31 Mart dahil olmak üzere yapılacak başvurular çerçevesinde 1 Nisan'dan itibaren aylık hesaplaması yapılacak ve aylıklar bağlanacak. Devlet memurları ve kamuda görev yapan işçiler için ücret ödemeleri ayın 15'inden 15'ine yapıldığı için ay sonu tabiri, ayın 14'ünü ifade ediyor. Özel sektörde ise ay sonu tabiri ayın son gününü ifade ediyor. Bu kapsamda EYT'li memurlar ve kamuda görev yapan işçiler için emeklilik başvurusunda son gün 14 Mart. Bu tarihe kadar başvuru yapılırsa 15 Mart'tan itibaren hesaplanan aylıkların ödenmesi söz konusu olacak. Diğer yandan kamuda sosyal güvenlik destek primine tabi çalışma olmadığı için emekli aylığı bağlatacak memurlar ve kamu işçileri kamuda görev yapmaya devam edemeyecek.</p> <p style="text-align: justify;"><b>KIDEM İÇİN KGF KONUSU</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'liler ile ilgili düzenleme hayata geçmeden önce Kredi Garanti Fonu (KGF) vasıtasıyla işverenlerin kıdem tazminatı ödemelerine kolaylık sağlanacağı ve bu kapsamda kıdem tazminatlarının doğrudan işçilere ödeneceği açıklanmıştı. Ancak bu konuda henüz somut bir adım atılmış değil. Bu nedenle de bazı işverenlerin kıdem tazminatı ödemelerini ertelemeleri söz konusu oluyor. Bu konuda atılacak adımların belirlenmesi ve konunun detaylarının netleştirilerek EYT'lilerin kıdem tazminatlarına erişimlerinin sağlanması önemli.</p> <p style="text-align: justify;"><b>TAZMİNATIN ÖDEME TAKVİMİ</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'li işçilerin istifa etmeleri sonrası kıdem tazminatı hakları doğuyor. İşverenin işçiye kıdem tazminatını kural olarak peşin ödemesi gerekiyor. İşçi ile işveren uzlaşmadan EYT'linin kıdem tazminatının taksitlendirilmesi mümkün değil. Diğer yandan işverenlerin kıdem tazminatlarını istifanın ardından hemen ödemesi gerekiyor. Bu konuda bir süreç söz konusu değil.</p> <p style="text-align: justify;"><b>BAĞ-KUR'LU İÇİN 9000 GÜN ŞART</b></p> <p style="text-align: justify;">SSK'lı EYT'liler kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 ila 5975 prim günü şartını tamamlayarak aylık bağlatabiliyor. Diğer yandan son 1261 gündür BağKur'lu olan bir kişi için 5000 ila 5975 değil, kadınsa 7200, erkekse 9000 gün prim şartının tamamlanması gerekiyor. Bu kapsamda SSK'lı olarak 5000 ila 5975 prim gününü doldurmuş ve daha sonra Bağ-Kur'lu olarak çalışmaya devam etmiş kişiler açısından, 9000 gün prim şartı nedeniyle emekli aylığına erişememe durumu ortaya çıkıyor.</p> <p style="text-align: justify;"><b>İŞÇİ FAİZ İSTEYEBİLİR</b></p> <p style="text-align: justify;">İşçinin istifa dilekçesinde kıdem tazminatı talebini de iletmiş olması nedeniyle işverenin kıdem tazminatını hemen ödememesi durumunda işçi fesih tarihinden itibaren kıdem tazminatına faiz işletilmesini talep edebilir. İşveren aylık bağlatmak için istifa eden işçiye kıdem tazminatını, işçinin aylık bağlatmak için başvuru yaptığını ve aylık bağlandığını belgelemesine rağmen ödememesi halinde işçinin kıdem tazminatını mevduata uygulanan en yüksek faizle talep etme hakkı bulunuyor. Örneğin işçinin 15 Mart'ta istifa edip gerekli koşulları sağladığına dair belgeleri sunması ve 20 Mart'ta da SGK'dan aylık bağlandığına dair SMS ya da bilgilendirmeyi sunması halinde işverenin 20 Mart'ta kıdem tazminatını ödemesi şart. Aksi halde 20 Mart tarihinden itibaren işçi kıdem tazminatına faiz işletilmesini talep edebilir. İşveren kıdem tazminatını ancak şu gerekçe ile kısa vadeye yayabilir: İşçiye istifa sonrası hemen kıdem tazminatının önemli bir bölümünü ödeyip kalan yarısını aylık bağlandığına dair SGK'nın bilgilendirmesinin kendisine sunulmasının ardından yatırabilir. Diğer yandan işverenin kıdem tazminatını nakit olarak ödemesi gerekir.</p> <p style="text-align: justify;"><b>ZAM BEKLENEBİLİR Mİ?</b></p> <p style="text-align: justify;">EYT'lilerden prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını sağlayanların hemen istifa edip emekli olmaları mümkün. Diğer yandan şartları sağlayan ve uzun süredir aynı işyerinde çalışan EYT'lilerin kıdem tazminatını düşünerek aylık taleplerini ertelemeleri bazı durumlarda avantaj sağlayabilir. Örneğin; temmuzda zam yapılan bir işyerinde 18.000 TL brüt ücretle 20 yıldır çalışmakta olan bir işçinin temmuzda yüzde 25 zam alması halinde ücreti 22.500 TL'ye yükselecektir. Temmuz sonunda istifa eden işçiye bu durumda 25 yıllık kıdem tazminatı, temmuz ayında kıdem tazminatı tavanı da yükseleceği için 22.500 TL üzerinden ödenebilecektir. Bu durumda işçinin 90.000 TL'lik bir avantajı söz konusu olacaktır.</p> <p style="text-align: justify;">Akşam | Okan Güray BÜLBÜL</p>