Döviz gelirlerine destek devam ediyor ama yeterli değil

İhracat seviyesi sadece kur değerlerine değil, enflas­yon, üretim maliyetleri, ticaret anlaşmaları ve küresel piyasa koşulları gibi diğer faktörle­re de bağlıdır.

İhracatçıların döviz kurlarının düşüklüğünden şikâyet etmeleri ve ihracatçı firmaların uluslararası ticarette rekabet gü­cünü kaybetmeleri nedeniyle firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerini Türk Lirasına çevir­meleri karşılığında Merkez Bankası tarafın­dan desteklenmesi gündeme gelmiş ve döviz dönüşüm desteği uygulamaya konulmuştur.

Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenme­si Hakkında Tebliğ uyarınca, firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerinin banka aracılığıyla Merkez Bankasına satışı sırasında, Merkez Bankasınca belirlenecek süre boyunca dö­viz alımı yapmama taahhüdünde bulunul­ması şartıyla, Türk Lirasına çevrilen tuta­rın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm deste­ği ödenmektedir. % 2 Olarak uygulanmakta olan “Döviz Dönüşüm Destek Oranı” Tebliğ değişikliği ile önce 31.07.2025 daha sonra 31.10.2025 ve son olarak 30.04.2026 tarihine kadar % 3 olarak uygulanacaktır.

Hangi dövizler destek kapsamında

Tüm kıymetli madenlerin ihracından kay­naklananlar hariç olmak üzere firmaların dö­viz cinsi ihracat gelirleri, yabancılara yurt içinde sunulan hizmetler karşılığında kazanı­lan döviz tutarları da dâhil olmak üzere yurt dışında yerleşiklerden elde ettikleri döviz ka­zandırıcı hizmet gelirlerinden yurda getirdik­leri döviz ile serbest bölgede faaliyet gösteren firmaların yurt dışına yaptıkları satışlara iliş­kin döviz gelirleri destek kapsamındadır. Ban­kalarca Merkez Bankasına satışı yapılacak dö­viz cinsleri ABD Doları, Euro ve İngiliz Ster­linidir. Diğer döviz cinsleri üzerinden yapılan işlemlerde söz konusu döviz tutarları banka ta­rafından ABD Doları, Euro veya İngiliz Sterli­nine dönüştürülerek Merkez Bankasına satılır.

Döviz desteğinin şartları

Yurt dışı kaynaklı döviz tanımına dâhil ol­mak ve döviz dönüşüm desteğinden faydalan­mak isteyen firmaların yurt dışına yaptıkları satışlara ilişkin dövizlerinin banka aracılığıyla Merkez Bankasına satışı sırasında 1 ay boyun­ca döviz alımı yapmamayı taahhüt etmesi kay­dıyla; taahhüt sahibi firmalara dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen tutarın yüz­de 2’si (Geçici maddeyle 30.04.2026 tarihine kadar %3) kadar döviz dönüşüm desteği ödenir.

Banka aracılığıyla Merkez Bankasına yapı­lan satış esnasında belirlenen şartlarda alı­nan taahhütler için hesaplanan döviz dönü­şüm desteği tutarı Merkez Bankasınca firma­ya ödenmek üzere ilgili bankaya aktarılır.

Merkez Bankasına satışı yapılacak döviz­lerin yurt dışı kaynaklı olduğunun tespiti bankaca yapılır.

Döviz dönüşüm desteğinden usulsüz olarak yararlanan veya Merkez Bankasına ya da ban­kalara gerçeğe aykırı beyanda bulunan firma­lar döviz dönüşüm desteğinden yararlandırıl­maz ve Merkez Bankası kaynaklı kredi kulla­nım talepleri 3 yıl süre ile kabul edilmez.

Döviz desteği artırılmalı

İhracatçı firmalar ve sektör temsilcileri yapmış oldukları açıklamalarda enerji, istih­dam, finansman maliyetleri ve üretim mali­yetleri konusunda uluslararası rekabette de­zavantajlı hale geldiklerini belirtiyorlar. Bu nedenle de döviz dönüşüm desteğinin yüzde 3 değil yüzde 5 ve hatta yüzde 10 olarak uygu­lanması ihracatın desteklenmesi açısından önemli bir adım olacaktır.