Faturasız İnşaat Demiri Satışları Darphane Tarafından Nasıl İzlenecek?

Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında inşaat sektöründeki inşaat demirinin takibi ve elde edilen verilerin analiz edilmesi, vergi güvenliği yanında deprem kuşağında yer alan ülkemizde yapı güvenliğinin sağlanmasına katkı sunması bakımından inşaatta kullanılacak demirlerin üretim veya ithalatından yapı müteahhidi dâhil teslimine kadar tüm aşamaları ile laboratuvar test süreçleri de dâhil olmak üzere takip edilmesine yönelik usul ve esaslar bu Tebliğ ile belirlenmiştir.

A- İnşaat Demiri İzleme Sistemi Nasıl İşletilecek?

İnşaat sektöründe faaliyet gösteren mükellefler tarafından kullanılmak üzere inşaat demirinin üretimi veya ithalatından inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri dâhil geçen tüm aşamalarda takip edilmesine imkân verecek bir sistemin (İDİS) kurulması uygun bulunmuştur. Söz konusu sistem Darphane tarafından kurulacaktır.

Sistem kapsamında;

1- İnşaat demiri üreten veya ithal eden mükellefler tarafından inşaat demirine güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret uygulanması, üretim faaliyetleriyle ilgili temel verilerin izlenmesi ve merkezi sisteme veri aktarılması,

2- Veri girişi/paylaşımı yapılabilen yazılım ve/veya el terminal benzeri cihazlar ve/veya mobil uygulamalar aracılığıyla üretici, ihracatçı, ithalatçı, toptancı, bayi, tüccar, inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri dâhil teslim işlemlerinin izlenmesi ve takip edilmesi,

3- Darphane tarafından bu işlemlere ilişkin verilerin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığına aktarılması, zorunluluğu getirilmiştir.

4- Yurt içinde inşaat demiri üretimi yapan firmalar için üretim tesislerinde ve inşaat demiri ithal eden firmalar için Darphane tarafından belirlenen yerlerde İDİS bileşenleri kurulacaktır.

5- İDİS kapsamında, Darphane tarafından belirlenmiş özellikleri içeren güvenlikli etiketler ve/veya güvenlikli işaretler kullanılacaktır.

6- Üretici ve ithalatçı firma dışında inşaat demiri satan veya satın alanlar kendilerine verilecek kullanıcı adı ve şifre ile sisteme teslim, alış ve satış belgelerine ilişkin bilgilerin girişini yapacaktır.

7- Sistem paydaşları, Darphanenin www.darphane.gov.tr internet adresinde yayımlanacak kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Darphane tarafından kurulacak donanım ve yazılım ara yüzleri ile kılavuzda belirlenen ilgili verileri Darphane ile paylaşacaklardır.

8- Söz konusu yazılım ara yüzleri inşaat demirinin üretim ve ithalatından (her bir ara teslim aşaması dâhil) yapı müteahhidince işin bitirilmesine kadar tüm süreçte veri sürekliliğini sağlayacak şekilde hazırlanacaktır.

B- İnşaat Demiri İzleme Sistemi Nasıl Devreye Alınacak?       

1- Sistem paydaşları sistem kılavuzunda tarif edilen yazılım ve donanımları Darphaneden tedarik etme ve sistemlerine entegre etmekle sorumludurlar. Gerekli yazılım, donanım, sarf ve benzeri sistem unsurlarına ait ücretlendirme Darphanenin www.darphane.gov.tr internet adresinde yayımlanacaktır.

2- İDİS dışında inşaat demiri üretimi, ihracatı, ithalatı, alışı, satışı ve kullanımı yapılmayacaktır.

3- İDİS’in işleyiş ve denetiminden Darphane sorumludur.

C- Üretici ve İthalatçı Firmaların Güvenlikli Etiket ve/veya Güvenlikli İşaret Talepleri Nasıl Değerlendirilecek ve Etiketler Nasıl Takip Edilecek?

1- İDİS’e kayıtlı firmalar, bu sistem kapsamındaki güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret taleplerini, sistem portalı üzerinden Darphaneye bildireceklerdir.

2- Üreticilere ve ithalatçılara teslim edilecek güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli  işaret bedelleri, taleplerin onaylanmasının ardından Darphanenin herhangi bir kamu bankası nezdinde açılmış bulunan hesabına yatırılarak veya İDİS üzerinden ödenecektir. Bedelin yatırılmasıyla birlikte üreticiler ve ithalatçıların güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret talepleri 15 gün içinde teslim edilecektir.

D- İnşaat Demiri İzleme Sistemine Uymayan Demir Satıcılarına Ne Kadar Ceza Kesilecek ?

Bu siteme uymayan firmalara 213 sayılı Kanununla ilgili ceza hükümleri uygulanır.

E- İnşaat Demiri İzleme Sistemi İle İlgili Usul ve Esaslar Nelerdir?

1- Güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret birim fiyatları maliyet unsurları dikkate alınarak Darphane tarafından belirlenecektir. Bedellere ilişkin (KDV hariç) birim fiyatlar, Darphane tarafından www.darphane.gov.tr internet adresinde açıklanacaktır.

2- Belirlenen bedeller sistemin devreye girişinden sonraki yıllarda, Türkiye İstatistik Kurumunca bir önceki yıl için belirlenen yıllık Yİ-ÜFE oranında artırılacak ve bir yıl süresince uygulanacaktır. Yıllık fiyat artışı ait olduğu yılın 1 Ocak tarihinden itibaren geçerli olacaktır.

3- Üreticiler ve ithalatçılar tarafından teslim alınan güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretlerin çalınması veya yangın, deprem, su basması gibi çeşitli nedenlerle zayi olması halinde, Darphaneye olayın vuku bulduğu tarihi izleyen 10 gün içinde durumu ispatlayıcı resmî belgelerle birlikte yazılı olarak başvurulması gerekmektedir.

4- Üreticiler ve ithalatçılar, güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretlerin kullanımı aşamasında oluşan fireleri, niteliği Darphane tarafından belirlenecek muhafaza kaplarında saklayacaklardır. Bu firelere ilişkin Darphane tarafından belirlenecek bilgiler ilgililer tarafından takip eden ayın onuncu gününe kadar sisteme girilecektir.

5- Bu şekilde tespit edilerek muhafaza altına alınan fireler Darphanenin uygun    göreceği zamanlarda ve Darphane tarafından belirlenecek komisyon tarafından tutanağa bağlanmak suretiyle tespit ve imha edilecektir.

6- İDİS’e kayıtlı firmalar işi bırakmaları halinde, kullanılmamış güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretleri bir tutanak tanzim etmek suretiyle işin bırakıldığı tarihi takip eden 7 gün içerisinde Darphaneye teslim edeceklerdir.

F- Firmalar İnşaat Demiri İzleme Sistemine Ne Zamana Kadar Geçmelidir?

1- Mevcut inşaat demiri üreten veya ithal edenler ile ihracatçı, toptancı, bayi, tüccar ve yapı müteahhitlerinin 01.01.2024 tarihinden önce İDİS’e geçmeleri zorunludur.
2- Bu Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla stoklarında güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işareti olmayan inşaat demiri bulunduranlardan, üretici ve ithalatçılar 01.01.2024 tarihinden itibaren, diğerleri ise 31.01.2024 tarihinden sonra bu stoklarını satışa konu edemez.

Kaynak:

Zekeriya Aslan
Yeminli Mali Müşavir