<p style="text-align: justify;"><strong>Foreks</strong> (kaldıraçlı işlem), işlemlerinden elde edilen kazançlar 7256 sayılı Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu'nun Geçici 67. maddesi kapsamına alınmış ve 01.01.2021 tarihinden itibaren elde edilen foreks gelirlerden %10 stopaj yapılması uygulaması başlamıştı.</p> <p style="text-align: justify;">Foreks işlemlerinden kesinti yapacak olan aracı kurumların bağlı olduğu Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, stopaj uygulamasının nasıl yapılacağına ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan görüş sormuştu. Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan alınan görüş çerçevesinde uygulama; “işlemlerin sonucunda kâr ya da zarar oluştuğu dikkate alınmadan stopaj yapılması” şeklinde oluştu.</p> <p style="text-align: justify;">Foreks, bir ülkenin para birimiyle başka bir ülkenin para biriminin değiştirildiği piyasaların genel adı olmakla birlikte; günümüzde hisse senetleri uluslararası endeksler üzerine yazılmış CFD'ler ve altın, gümüş, petrol, pamuk gibi birçok emtiada işlem görmektedir. Ülkemizde ise foreks, kaldıraçlı alım satım işlemleri olarak da bilinmektedir.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>GERÇEK GELİR VERGİLENDİRİLEBİLİR</strong></p> <p style="text-align: justify;">Menkul değerler şirketleri aracılığıyla yaptıkları foreks işlemleri nedeniyle kendilerinden gelir vergisi kesintisi yapılan binlerce kişi konuyu yargıya taşıdı. Yargıya taşımakta da haklı idiler. Çünkü başlatılan stopaj uygulaması Gelir Vergisi Kanunu'na açıkça aykırılık teşkil ediyor, elde edilmemiş gelirden vergi ödenmesi sonucunu doğuruyordu.</p> <p style="text-align: justify;">Gelir Vergisi Kanunu'na göre gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratların safi tutarı vergilendirilebilir. Dolayısıyla elde edilmemiş bir kazancın vergilendirilmesi söz konusu olamaz. Ayrıca Gelir Vergisi Kanunu'nun 75. maddesinde yer verilen “Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır” hükmü; stopajın elde edilecek kâra uygulanmasını zorunlu kılmakta.</p> <p style="text-align: justify;">Foreks işlemleri diğer sermaye piyasası aracı olarak tanımlandığı için Gelir Vergisi Kanunu Geçici 67. maddesinde belirlenmiş; ilk giren ilk çıkar (FIFO) ve ağırlıklı ortalama yönteminin esas alınması, alım-satım neticesinde pozisyonların kârla kapanmış olması, aynı türden menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı alım satımından doğan zararların takvim yılı aşılmamak kaydıyla izleyen dönemlerin tevkifat matrahından mahsup edilmesi yani foreks işlemlerinin bir kısmında kâr bir kısmında zarar edilmiş olduğu durumda kârdan zarar mahsubu yapılması ve tevkifat matrahının tespitinde kur farkının dikkate alınmaması gerekmektedir.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>YARGI, TOPLAMDA KÂR ELDE EDİLİP EDİLMEDİĞİ DİKKATE ALINARAK KESİNTİ YAPILMALIDIR DİYOR</strong></p> <p style="text-align: justify;">Yargıya giden uyuşmazlıklara ilişkin en son ekim ayında çıkan bir Vergi Mahkemesi kararının hüküm gerekçesinde, “foreks işlemlerinde vergi matrahının Gelir Vergisi Kanunu'nun Geçici 67. maddesinde belirtilen unsurlar dikkate alınarak hesaplanması ve kişilerin foreks kaldıraçlı piyasadaki işlemlerinin kümülatif anlamda kâr ile sonuçlanmasının gerektiği” ifade edilmiştir. Yani, kümülatif anlamda zararla sonuçlanan foreks işlemlerinde vergilendirilecek safi tutar bulunmadığı için %10 stopaj yapılamaz.</p> <p style="text-align: justify;">Vergi Mahkemesi kararları henüz istinaf aşamasında olmakla birlikte; mevzuat ve ortaya konulan gerekçeler 2 yıldır uygulanmakta olan foreks işlemlerine uygulanan stopaj uygulamasının hukuka aykırı olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir. Kâr varsa vergi vardır, böyle olmaya da devam edecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Sözcü | Nedim TÜRKMEN</p>