<p style="text-align: justify;">19 Ağustos 2021 tarihli DÜNYA gazetesinde yayımlanan yazımızda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere; 529 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile kurumlar vergisi mükellefleri ve tebliğde belirtilen diğer kişilere, “gerçek faydalanıcıya ait bilgileri bildirme yükümlülüğü” getirilmişti. Bu kez, 5 Eylül 2022 tarihli 145 Nolu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile konuya ilişkin ilave açıklamalar yapılmış olup, bu açıklamalar da dikkate alındığında uygulama şöyle olacaktır:<br /> <br /> <strong>A- Zorunlu bildirim yükümlülüğü</strong></p> <p style="text-align: justify;">Anılan Tebliğ düzenlemelerine göre, gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimini, bildirim verme süresinin başladığı 1/8/2021 tarihi itibarıyla faal olan (tasfiye işlemi devam edenler dâhil);</p> <p style="text-align: justify;">- Kurumlar vergisi mükellefleri,</p> <p style="text-align: justify;">- Kollektif şirketlerde şirketi temsile yetkili kimse veya ortak,</p> <p style="text-align: justify;">- eshamsız komandit şirketlerde komandite ortaklardan biri ve</p> <p style="text-align: justify;">- adi ortaklıklar adına en yüksek ortaklık payına sahip kişi,</p> <p style="text-align: justify;">- Türkiye’de yönetim merkezi olan veya Türkiye’de mukim yöneticisi olan yabancı </p> <p style="text-align: justify;"> ülkede kurulmuş trust ve benzeri teşekküllerin yöneticileri, mütevellileri veya</p> <p style="text-align: justify;"> temsilcileri,</p> <p style="text-align: justify;">vermek zorundadırlar.</p> <p style="text-align: justify;">Bildirim yapma yükümlülüğü getirilen kurumlar vergisi mükellefleri, gerçek faydalanıcı bilgisini geçici vergi beyannameleri ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirmek zorundadır.</p> <p style="text-align: justify;">Kurumlar vergisi mükellefleri dışında kalan diğer mükellefler ile diğer kişiler gerçek faydalanıcı bilgisini her yılın Ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığına bir form ile elektronik ortamda bildirmek zorundadır.</p> <p style="text-align: justify;">Yukarıda belirtilenlerin yeni mükellefiyet tesis ettirmesi veya daha önce bildirime ekledikleri bilgilerde değişiklik olması halinde, yeni mükellefiyet tesisini veya bilgi değişikliğini, bunların gerçekleştiği tarihi takip eden bir ay içerisinde bildirmeleri gerekmektedir.</p> <p style="text-align: justify;">“Gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formu”, mükellef tarafından bizzat gönderilebileceği gibi, ilgili dönemde, aracılık ve sorumluluk sözleşmesi bulunan serbest muhasebeci mali müşavir veya gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi tasdik sözleşmesi (tam tasdik sözleşmesi) bulunan yeminli mali müşavirler aracılığıyla da gönderilebilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Anılan bildirimlerde; gerçek faydalanıcıların adı, soyadı, vatandaşlıkları, kimlik numaraları ve adresleri, varsa telefon, faks ve elektronik posta bilgileri ile gerçek faydalanıcılığın sebebi bildirilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Gerçek faydalanıcının belirlenmesi<br /> “Gerçek faydalanıcı”; tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan gerçek kişi veya kişileri ifade etmektedir. Başka bir deyişle; gerçek faydalanıcı mutlaka gerçek kişi olmak zorundadır.</p> <p style="text-align: justify;">i - Tüzel kişilerde;</p> <p style="text-align: justify;">a) Tüzel kişiliğin yüzde yirmi beşi aşan hissesine sahip gerçek kişi ortakları,<br /> b) Tüzel kişiliğin yüzde yirmi beşi aşan hissesine sahip gerçek kişi ortağının gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda hisseye sahip gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler,<br /> c) (a) ve (b) bentleri kapsamında gerçek faydalanıcının tespit edilemediği durumlarda, en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler,<br /> gerçek faydalanıcı olarak kabul edilerek bildirime konu edilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Tüzel kişiliğin yüzde yirmi beşi aşan hissesine sahip gerçek kişiler, her halükarda bildirilmelidir. Bununla birlikte, yukarıdaki (b) ve (c) bentleri kapsamında da gerçek faydalanıcının belirlenmesi halinde bu kişi veya kişilerin isimleri gerçek faydalanıcı bildirim formunda bildirilecektir. Söz konusu formun ilgili bölümlerinde gerçek faydalanıcı ile ilgili gerekli açıklamalar yapılacaktır.</p> <p style="text-align: justify;">ii- 10/12/2007 tarihli ve 2007/13012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğ’in 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen tüzel kişiliği olmayan iş ortaklıkları gibi teşekküllerde;</p> <p style="text-align: justify;">a) Tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler,<br /> b) (a) bendi kapsamında gerçek faydalanıcının tespit edilememesi halinde tüzel kişiliği olmayan teşekkül nezdinde en üst düzeyde icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler,<br /> üst düzey yönetici sıfatıyla gerçek faydalanıcı olarak kabul edilecek ve bildirime konu edilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">iii- Trust ve benzeri teşekküllerde;</p> <p style="text-align: justify;">Kurucular, mütevelli, yönetici, denetçi veya faydalanıcı sıfatını haiz olanlar ya da bu teşekküller üzerinde nüfuz sahibi olanlar gerçek faydalanıcı olarak kabul edilerek bildirime konu edilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Doğrudan ve dolaylı kontrol ne anlama gelir<br /> Bir gerçek kişi, tüzel kişiliği olan veya olmayan teşekkülü doğrudan ya da dolaylı bir şekilde nihai olarak kontrolünde bulundurabilir. Bir teşebbüste doğrudan ya da dolaylı olarak yüzde yirmi beşten fazla hissesi olmadığı halde farklı araçlarla nihai kontrole sahip kişiler de teşebbüsün yüzde yirmi beşi aşan hisse sahipleri ile birlikte gerçek faydalanıcı olarak kabul edilecektir. Örneğin; yönetim ya da denetim kurulu üyelerinin çoğunluğunu atama, görevden alma, şirket adına verilen kararlarda sözleşme ya da aile bağları gibi farklı yollarla önemli ölçüde söz sahibi olan kişi veya kişilerin tüzel kişiliği olan veya olmayan teşekkülü nihai olarak kontrol altında bulundurduğu kabul edilir. Bu durumda, Gerçek Faydalanıcı Bildirim Formu’nun ilgili bölümlerinde buna ilişkin gerekli açıklamalar yapılacaktır.</p> <p style="text-align: justify;">Örnek 1: A şirketinin %80 hissesine sahip olan bir B şirketinin %40 oranında hissedarı olan Y kişisi, A şirketinde %80 x %40 = %32 oranında dolaylı olarak pay sahipliği olması sebebiyle A şirketinin gerçek faydalanıcılarından birisi kabul edilecek ve bildirilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">Örnek 2: Şirketin kurucusu Z kişisi şirkette paylarını çocuklarına devretmiş; fakat yönetim kurulu başkanı olarak şirkette görev almaya devam etmektedir. Z kişisi, yönetimde yer alan kişilerin çoğunluğunu atama veya görevden alma konusunda yetkilidir. Bu durumda Z kişisi şirketin gerçek faydalanıcılarından birisi kabul edilecek ve bildirilecektir.</p> <p style="text-align: justify;">En üst düzey icra yetkisine sahip kişiler kimlerdir<br /> "En üst düzey icra yetkisi”ne sahip kişiler ifadesi ile; tüzel kişiliğin ticari faaliyetini temelden etkileyen stratejik kararlar alabilme yetkisine sahip gerçek kişi veya kişiler ile, günlük veya olağan işleri yürüten, yönetim kurulu başkanı, genel müdür, mali işler direktörü gibi üst düzey bir yönetim pozisyonu aracılığıyla icra kontrolünü elinde bulunduran gerçek kişi veya kişiler anlaşılmalıdır.</p> <p style="text-align: justify;">B- Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edildiğinde bildirim yükümlülüğü</p> <p style="text-align: justify;">10/12/2007 tarihli ve 2007/13012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik”te 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un uygulanmasında yükümlü sayılan;</p> <p style="text-align: justify;">a) Bankalar,<br /> b) Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,<br /> c) Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,<br /> ç) Finansman ve faktoring şirketleri,</p> <p style="text-align: justify;">d) Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri,<br /> e) Ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşları,<br /> f) Yatırım ortaklıkları,<br /> g) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri,<br /> ğ) Finansal kiralama şirketleri,</p> <p style="text-align: justify;">h) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar,<br /> ı) Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasına ilişkin saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketi,</p> <p style="text-align: justify;">i) Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ile kargo şirketleri,<br /> j) Varlık yönetim şirketleri,<br /> k) Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,<br /> l) Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,<br /> m) Kıymetli madenler aracı kuruluşları,<br /> n) Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,<br /> o) İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,<br /> ö) Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar,</p> <p style="text-align: justify;">p) Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler,<br /> r) Spor kulüpleri,<br /> s) Noterler,<br /> ş) Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35’inci maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere; taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,</p> <p style="text-align: justify;">t) Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler,<br /> u) Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları,<br /> ü) Kripto varlık hizmet sağlayıcılar,</p> <p style="text-align: justify;">v) Tasarruf finansman şirketleri,<br /> ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edildiğinde müşterileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin gerçek faydalanıcı bilgisini başkanlığa bildirmek zorundadır.</p> <p style="text-align: justify;">Merkezi yurtdışında bulunan yükümlünün şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edildiğinde müşterileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin gerçek faydalanıcı bilgisini Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.</p> <p style="text-align: justify;">Dünya | Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK</p>