Uluslararası izolasyonlar altında hayatta kalma savaşı veren KKTC’nin en büyük gelir kaynakları eğitim ve turizm. Ancak ekonominin bu iki büyük çarkı da bugünlerde sıkıntılı.
Türkiye, Afrika ve dünyanın diğer kesimlerinden pek çok öğrencinin tercih ettiği KKTC üniversitelerinde öğrenci sayısı giderek azalıyor. KKTC’de koalisyon hükümeti ortaklarından Yeniden Doğuş Partisi Genel Başkanı, Bayındırlık ve İskan Bakanı Erkan Arıklı’ya göre, öğrenci sayısındaki azalmanın en büyük nedeni Türkiye’de çok sayıda özel üniversite açılması. “Türkiye’de üniversite sayısı 200’ün üzerine çıktı.
Bunlarla rekabet edebilmek zor. Üstelik 3. Ülke uyruklular da artık Rumlar’ın anti propagandasına kapılıp, artık pek gelmiyorlar” diyen Arıklı, KKTC’nin beklenen turist sayısına erişimde de güçlük yaşadığını açıkladı. Arıklı, bu durumu da KKTC’nin kendi havayolu şirketi olmamasına ve Ada’ya ulaşımın giderek daha pahalı hale gelmesine bağladı.
Casinocular: “En yüksek vergi bizde…”
KKTC’nin son dönemde cinayetler, kara para ve mafyalaşma ile anılmaya başlayan imajı nedeniyle de, Ada’nın kuzeyinde faaliyet gösteren toplam 33 casinonun işletmecisi dertli.
KKTC Casino İşletmecileri Birliği Asbaşkanı Ayhan Sarıçiçek, ülkede en büyük istihdamı sağlayan sektör olmalarına, yüksek oranda vergi ödemelerine, çıkarılan yasalarla sıkı denetim altında faaliyet göstermelerine rağmen, casinoların bu olumsuz imajla birlikte anılmalarının haksızlık olduğunu ifade etti. “Hane ekiyle biten kelimelere yüklenen olumsuz anlam” nedeniyle, casinoların “kumarhane” olarak anılmasını istemediklerini de vurgulayan Sarıçiçek, “casino bir eğlence biçimidir ve sıkı denetim altındadır. Casino açma ve işletme koşulları da bellidir.
Casinolardaki tüm çalışanlar, kapıdaki valeden en üst düzey yöneticiye kadar suç kaydı olmayan kişilerden seçilir. Personelden her yıl yeniden sabıka kaydı istenir. İngiltere’de bile sadece kritik yöneticiler, kasa ve muhasebeye bakanlardan istenen sabıka kaydı, KKTC’de tüm personelden istenir” diye konuştu.
Dünyada Casino faaliyeti içinde olan işletmeler arasında “en ağır vergiyi” KKTC’deki casinoların verdiğini de kaydeden Sarıçiçek, masa ve makine başına stopaj, brüt gelirden vergi ve kurumlar vergisi olmak üzere üç çeşit vergi ödediklerini anlattı. Sarıçiçek, casinolar hakkındaki olumsuz algı konusunda da, “1 milyon 200 geceleme yaptıran bir sektörden neden utanasınız. KKTC inanç, ekolojik ya da dini turizm yapacaktı da buna casinolar mı engel oldu: Aksine, casinolar sayesinde gurur duyulacak bir şey yapıldı. Ambargo altındaki bir ülkenin ekonomisi canlandı” dedi.
Casinolar üzerinden kara para aklandığına ilişkin iddiaların ise “sadece algı meselesi” olduğunu söyleyen Sarıçiçek, “kara para kumarhanede nasıl aklanır, kimse bilmiyor” diye konuştu.
Aman dikkat; internetteki casinolar sahte
Sarıçiçek’in vatandaşlara bir uyarısı da, internette KKTC’deki çeşitli otel ya da casinoların adları kullanılarak işletilen sanal casinolar konusunda oldu. KKTC’deki hiçbir casinonun internet üzerinde casino işletmeciliği yapmadığını*vurgulayan Sarıçiçek, buna rağmen isimleri kullanılarak sanal dünyada dolandırıcılık yapan çok sayıda site olduğunu söyledi.
Sanal casino meselesinde geçen hafta KKTC’de de küçük çaplı bir kriz yaşandı; Bakanlar Kurulu kararıyla spor yasası üzerinden ve Resmi Gazete’de de yayınlanan tüzükteki bir madde, KKTC yasalarına göre yasak olan internet casinolarının önünü açıyordu. Ancak hem muhalefetin, hem casino işletmecilerinin, hem de Türkiye’nin müdahalesi ile tüzüğün o maddesi işletilmeden, sadece birkaç gün içinde iptal edildi.
KKTC Bayındırlık ve İskan Bakanı Arıklı da sözkonusu o maddenin geçme ve ardından iptal edilme sürecini şu sözlerle anlattı; “Bakanlar Kurulu’nda o tüzük görüşülürken bize o madde kameralarla ilgili diye anlatıldı. Ancak baktık ki o düzenleme sanal kumarhanenin önünü açıyor. Yanlış anlaşılmadan kaynaklı bir olaydı. Biz KKTC olarak bu tip yasaları hep Türkiye’yle, özellikle de MASAK’la istişare ile ele alıyoruz. Türkiye’nin gri listeden çıkması ve bir daha dahil olmaması bizim için de çok önemli. Yaşanan o olay, sadece teknik bir hatadan ibarettir, nitekim o madde hiç işletilmeden de iptal edilmiştir.”
Zeynep Gürcanlı-Ekonomim
