<p style="text-align: justify;">Esnaf ve sanatkar, vergi mükellefi olduğu tarihten itibaren Bağkur’lu olmak zorunda. Vergiden muaf olanların da, esnaf ve sanatkarlar (oda) siciline veya kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıt tarihinden itibaren Bağkur’lu olması gerekiyor. Daha doğrusu esnaf, yasaya göre; bu tarihlerden itibaren Bağkur’lu sayılıyor. Ancak geçmişte vergi mükellefi veya meslek odasına veya esnaf siciline kayıtlı olduğu halde bugün Bağkur’lu yapılmayan çok sayıda esnaf ve sanatkar mevcut.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>SOSYAL GÜVENLİKLERİ YOK</strong></p> <p style="text-align: justify;">Sigorta kaydı yapılmadığından mağdur olan esnaf ve sanatkarlar yıllardır emekli olmayı ve eksik primlerini tamamlamayı bekliyor. Mağduriyet geriye dönük kayıt ve tescil yaptırılamamasından ileri geliyor. Bunun da nedeni çıkarılan bir yasanın geriye dönük Bağkur tescil ve kaydının önüne geçmiş olması.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>İKİ KRİTİK TARİH VAR</strong></p> <p style="text-align: justify;"><strong>4 EKİM 2000’E DİKKAT!</strong></p> <p style="text-align: justify;">Esnafın geriye dönük kaydını engelleyen iki tarih söz konusu. Süresi içinde Bağkur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların geriye dönük tescil ve kayıtlarını önleyen ilk yasa 2 Ağustos 2003’te yürürlüğe girdi. 4 Ekim 2000’den önce esnaf ve sanatkar olduğu halde, 4 Ekim 2000’de Bağkur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigorta hak ve yükümlülüğünün 4 Ekim 2000’den itibaren başlatılması hüküm altına alındı.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>İKİNCİ MİLAT 2008’DE</strong></p> <p style="text-align: justify;">1 Ekim 2008’de yürürlüğe konan sosyal güvenlik reformu ile Bağkur’a kaydını yaptırmayan esnaf ve sanatkarın sigortalılık hak ve yükümlülüğünün 1 Ekim 2008’den başlatılması hüküm altına alındı. Ancak; 4 Ekim 2000 ile 1 Ekim 2008 arasındaki sürelerin kazanılması için de bir hak verildi.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>EMEKLİLİĞİ UZATTI</strong></p> <p style="text-align: justify;">Asıl sorun, 1 Ekim 2008’den önceki dönemle ilgili. 1 Mayıs 1983’te Gelir Vergisi mükellefi olarak kasaplığa başlayan ve bugüne kadar Bağkur’a kayıt ve tescil yaptırmayan 1964 doğumlu Ali Bey, bugün başvuru yaptığında sigorta hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008’den başlatılıyor. Ali Bey’in sigortası vergi mükellefi olduğu 1 Mayıs 1983’te başlasaydı çoktan emekli olacaktı. Şimdi, 5400 gün primle 2024’te 60 yaşını dolduracağı tarihte emekli olması mümkün. Bağkur’un 1 Ekim 2008’den önce başlatılmaması, esnafın sosyal güvenlik hakkını elinden alarak mağduriyetine yol açıyor.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>EMSAL KARARLAR DA VAR</strong></p> <p style="text-align: justify;">Yargıtay, açılan bir davada, 2000’den önceki dönemlerin sigortalılığa sayılması yönünde bir karar verdi (Esas: 2009/21-10, Karar: 2009/52). Karar ile 1985-2000 arasında oda, sicil ve vergi kaydı olan ve Bağkur kayıt ve tescil talebi reddedilen kişinin Bağkur tescili sağlandı. Bu durum yüz binlerce Bağkur’luyu umutlandırdı.</p> <p style="text-align: justify;">Ancak bu karar Anayasa Mahkemesi’nin konuya ilişkin bir iptal kararı üzerine yasal düzenlemenin geç yapılmadığından kaynaklanan kısa süreli yasal boşluk süresince geçerliydi. Bir başka deyişle 8 Ağustos 2001 ile 2 Ağustos 2003 tarihleri arası Bağkur tescil talebinde bulunan ama talepleri reddedilenleri kapsıyordu. Karar Bağkur’a kayıt ve tescil yaptırmayanların tamamını kapsayan emsal bir karar değil. Mağdur Bağkur’lular ancak yasal düzenleme ile geçmişten Bağkur tescillerine imkan sağlanarak sigortalılık sürelerine (primlerine) kavuşabilir.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>DEVLETİN KAYBI OLMAZ</strong></p> <p style="text-align: justify;">Esnaf ve sanatkarlardan süresi içinde Bağkur kaydını yaptırmayanlardan isteyenlere vergi mükellefiyetinin başladığı tarih itibarıyla Bağkur kaydının yapılmasına imkan verilmesi, hak kaybını önleyecektir. Üstelik geriye dönük kayıt ve tescil yaptıran esnaf tüm prim borcunu gecikme zammıyla birlikte ödeyerek emekli olacağından burada SGK ve Hazine’nin kaybı da en aza inecek.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>SİGORTA PRİMİNE DESTEK VERİLSİN</strong></p> <p style="text-align: justify;">Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de esnaf ve sanatkarın taleplerini şöyle dile getirdi:</p> <ul> <li style="text-align: justify;">Esnaf ve sanatkarın emekli olması için ödemesi gereken prim sayısı 7 bin 200 güne inmeli.</li> <li style="text-align: justify;">60 günden fazla prim borcu bulunan esnaf ve sanatkarlarımızın sağlık hizmetlerinden yararlanmalarına ilişkin yapılan süre uzatmaları kalıcı hale getirilmeli.</li> <li style="text-align: justify;">Esnaf ve sanatkarlarımızın da hastalık ve ayakta tedavi süresinde geçici iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için düzenleme yapılmalı.</li> <li style="text-align: justify;">2000 yılından önce vergi mükellefiyet süreleri bulunanların daha önce SGK’ya sigortalılığı tescil edilmiş olması şartı aranmadan; bu sürelerin sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi sağlanmalı.</li> <li style="text-align: justify;">Esnaf ve sanatkarlarımızın Bağkur sigorta primini mevcut haliyle bile zor öderken asgari ücretteki artışa bağlı olarak yükselen Bağkur primleri ödenemez hale gelmiştir. Esnaf ve sanatkarlarımızın ödedikleri primlere devlet desteği sağlanmalı.</li> <li style="text-align: justify;">Emeklilik için prim ödeme gün sayısını ve sigortalılık süresini doldurup yaşı bekleyen esnaf ve sanatkarlarımızın prim ödemeye devam etme şartı isteğe bağlı hale getirilsin veya ödenen primler emekli aylığını artıracak şekilde değerlendirilsin.</li> </ul> <p style="text-align: justify;">Posta | Ekrem SARISU</p>