<p style="text-align: justify;">Anonim şirketler ile kooperatiflerin dava, icra takibi veya avukatlık işi olmasa dahi sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu bulunuyor. Şaşırmayın, bu yeni bir şey değil, 8 Şubat 2008’den bu yana böyle bir zorunluluk söz konusu <strong>(1136 sayılı Kanun, Mad.35).</strong></p> <p style="text-align: justify;">Geçtiğimiz hafta cumartesi günü Resmi Gazete’de yayınlanan <strong>Yeni Avukatlık Ücret Tarifesi</strong> ile, bulundurulması zorunlu sözleşmeli avukatlara ödenecek ücretler <strong>anonim şirketlerde</strong> <strong>aylık 4.255 TL’den 8.300 TL’ye,</strong> <strong>kooperatiflerde</strong> ise <strong>aylık 2.840 TL’den 5.500 TL’ye yükseltildi</strong> <strong>(3 Eylül 2022 tarihli ve 31942 sayılı Resmi Gazete).</strong></p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Kimler sözleşmeli avukat bulundurmak zorunda?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Sözleşmeli avukat bulundurma ile ilgili zorunluluk, Avukatlık Kanunu’nda yer alıyor. Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin üçüncü fıkrasına göre;</p> <p style="text-align: justify;">- Esas sermayesi 250 bin TL ve daha fazla olan anonim şirketler,</p> <p style="text-align: justify;">- Üye sayısı 100 veya daha fazla olan yapı kooperatifleri, </p> <p style="text-align: justify;">sözleşmeli avukat bulundurmak zorundalar.</p> <p style="text-align: justify;">Bu kriterlerin altında kalan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerinin sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu bulunmuyor.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğundan kastedilen husus tam olarak ne?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Avukat bulundurma zorunluluğu, esas itibariyle sözleşmeli olarak bir avukatla anlaşılması anlamına geliyor. Bu, aylık danışmanlık bazında avukatlık sözleşmesi düzenlenen sözleşmeli bir avukatın bulunması veya iş sözleşmesi kapsamında sigortalı olarak o şirkette bir avukatın çalıştırılması şeklinde gerçekleşebilir. Her iki durumda da, avukat bulundurma zorunluluğuna yönelik şart gerçekleşmiş kabul ediliyor.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>250 bin TL rakamı neyi ifade ediyor?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesinde öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundalar.</p> <p style="text-align: justify;">Kanunda ifade edilen esas sermayenin 5 katından kasıt, Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesinde öngörülen 50 bin TL asgari sermayenin 5 katı olan 250 bin TL’dir. Yine sermaye artırımı yoluyla sermayesini 250 bin TL ve bu tutarın üzerine çıkaran anonim şirketlerin de avukat bulundurma zorunluluğu bulunuyor.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Avukatı olmayan şirkete ve kooperatife ceza var!</strong></p> <p style="text-align: justify;"><strong>“Kaç lira cezası var?”</strong> diye soranlar için hemen açıklayalım;</p> <p style="text-align: justify;">Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna aykırı davranan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerine, Cumhuriyet Savcısı tarafından avukat tayin etmedikleri her ay için asgari ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idari para cezası veriliyor <strong>(1136 sayılı Kanun, Mad.35). </strong>Yani, sözleşmeli avukat bulundurmak zorunda olan ancak buna uymayan anonim şirketler ve kooperatiflere, her ay için idari para cezası kesiliyor. Bu kapsamda çok sayıda şirkete idari para cezası kesilmiş bulunuyor.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>2022 yılı için avukat bulundurmamanın aylık cezası;</strong></p> <p style="text-align: justify;">- İlk altı aylık dönem (Ocak – Haziran) için aylık <strong>10.008 TL (</strong>5.004 TL x 2)<strong>,</strong></p> <p style="text-align: justify;">- İkinci altı aylık dönem için (Temmuz – Aralık) aylık <strong>12.942 TL (</strong>6.471 TL x 2).</p> <p style="text-align: justify;">- Sözleşmeli avukat yıl boyu bulundurulmadıysa toplamda <strong>137.700 TL.</strong></p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Zorunluluğa uymayanlar nasıl tespit ediliyor?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Baro Başkanlıkları tarafından bulundukları illerde bulunan ve sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu olan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerine <strong>“Avukatlık Sözleşmesini”</strong> ibraz etmeleri için bir yazı gönderiliyor. Bu yazıya istinaden sözleşme ve dayanak belgeler sunulmadığı takdirde Baro Başkanlıkları tarafından o ilin Cumhuriyet Başsavcılığı’na şirket ve kooperatif hakkında suç duyurusunda bulunuluyor. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılacak soruşturmada sözleşme, avukata ait serbest meslek makbuzu, makbuzlara ilişkin ödeme dekontunun ibraz edilmesi gerekiyor. Sadece avukatlık sözleşmesi yapılması yeterli görülmüyor.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Limited şirketler için böyle bir zorunluluk var mı?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Avukatlık Kanunu’ndaki düzenleme yalnızca anonim şirketler ile kooperatifler yönünden zorunluluk getiriyor. Dolayısıyla, Türkiye’de faaliyet gösteren limited şirketlerin veya adi şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu bulunmuyor. Zorunlu olmaması avukat bulundurulmasına engel değil. Bize göre, herhangi bir hak kaybı vb. durumlarla karşılaşılmaması bakımından bir avukattan devamlı veya ihtiyaç duyuldukça hukuki destek alınmasında fayda var.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Cezalardan yöneticiler sorumlu mu?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Avukat tayin edilmesi ile ilgili zorunluluk, onbinlerce anonim şirketi ve kooperatifi yakından ilgilendiriyor. Bu zorunluluk Kooperatifler Kanunu ya da Türk Ticaret Kanunu’nda değil de, Avukatlık Kanunu’nda yer aldığı için çok kişi tarafından bilinmiyor olabilir. Ancak kanunları bilmemek, mazeret değil! Dikkat etmekte fayda var.</p> <p style="text-align: justify;">Bu zorunluluğa uyulmaması halinde Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesine göre <strong>“asgari ücretin iki aylık brüt tutarı” </strong>kadar olan idari para cezası, ilgili anonim şirket ya da kooperatife kesiliyor. Bu şirketlerde pek sorun olmuyor, ödenen cezalar genellikle yöneticilere yansıtılmıyor. Ancak, Kooperatifler Kanunu’nun 62. maddesinde; yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarının, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumlu olacakları belirtildiği için, kooperatiflerde ödenen cezanın, dava açılmak suretiyle yöneticilere yansıtılması mümkün bulunuyor.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>İş dünyası 250 bin TL tutarının artırılmasını istiyor!</strong></p> <p style="text-align: justify;">İş dünyası; anonim şirketlerin tamamına yakın kısmının söz konusu 250 bin TL tutarının 2012 yılından bu yana zaman içerisinde güncellenmemesi nedeniyle sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu kapsamına girmesi ve bu uygulamanın dava, icra takibi veya avukatlık işi olmayan anonim şirketlere finans yükü getirmesi nedeniyle, söz konusu tutarın günün değişen koşullarına göre artırılmasını, söz konusu tutarın en az 1 milyon TL olmasını istiyor.</p> <p style="text-align: justify;">Son bir aydır gelen telefon ve mesajların büyük bir kısmı maalesef bu konuyla ilgili!</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>Peki, söz konusu tutar artırılabilir mi?</strong></p> <p style="text-align: justify;">Evet, söz konusu tutar iki şekilde artırılabilir:</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Birincisi, </strong>söz konusu tutar Cumhurbaşkanı Kararı ile artırılabilir.</p> <p style="text-align: justify;">Nasıl mı? Türk Ticaret Kanunu’nun 332. Maddesinin 1. Fıkrasında, <strong><em>tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesinin yüzbin Türk Lirasından aşağı olamayacağı, bu en az sermaye tutarının Cumhurbaşkanınca artırılabileceği</em></strong> hükme bağlanmış bulunuyor. Çıkarılacak bir Cumhurbaşkanı Kararı ile, en az sermaye tutarı artırılabilir. Örneğin, en az sermaye tutarının 200 bin TL’ye çıkartılması halinde, avukat bulundurma zorunluluğuna ilişkin tutar da 1 milyon TL olmaktadır.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>İkincisi ise,</strong> eğer en az sermaye tutarı artırılmak istenilmiyorsa, bu defa Avukatlık Kanunu’nun 35. Maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan <strong>“beş katı” </strong>ibaresi, yapılacak bir yasal değişiklikle <strong>“20 katı” </strong>şeklinde değiştirilebilir.</p> <p style="text-align: justify;">Ne dersiniz?</p> <p style="text-align: justify;">Dünya | Abdullah TOLU</p>