<p style="text-align: justify;">İşsizlik maaşı işsizlik sigortasından sağlanan en önemli yardım. Ancak işsizlik sigortasında yalnızca işsizlik maaşı yok. Bunun dışında belki de en önemli yardım işsizlik maaşı alan kişi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi.</p> <p style="text-align: justify;">Bu sayede işsizler maaş aldıkları süre boyunca sağlık hizmetlerinden prim ödemeksizin yararlanabiliyorlar.</p> <p style="text-align: justify;">İşsizlik parası almaya başlayan kişinin genel sağlık sigortası primleri İŞKUR tarafından ödenir. Örneğin 10 ay boyunca işsizlik parası alan kişi 10 ay boyunca İŞKUR tarafından ödenen genel sağlık sigortası primleri sayesinde sağlık hizmeti alabilir. Diğer yandan işsizlik parası alan kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler, yani eşi ve yaş sınırını geçmeyen çocukları bu süre boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Dolayısıyla işsizlik parası alan kişinin bu süre boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanması için herhangi bir işlem yapması gerekmez.</p> <p style="text-align: justify;"><br /> <strong>İşe girip çıkmak...</strong></p> <p style="text-align: justify;">İşsizlik parası almaktayken yeni bir işe giren kişi, işsizlik parası almaya hak kazandığı sürenin kalan kısmını, yeniden işsizlik sigortasından maaş almayı hak etmeden işsiz kaldığında almaya devam edebilir.</p> <p style="text-align: justify;">Örneğin 2022 yılının Şubat ayında işsiz kalan ve 10 ay işsizlik parası almaya hak kazanmış ve şubat – mart ayları için maaş almış kişi nisan ayında işe girerse işsizlik parası kesilir. Bu kişi yeni girdiği işten mayıs ayında ayrılır ise kalan 8 aylık işsizlik maaşı alma hakkından yararlanabilir. Yeni işinden nasıl ayrıldığı da bu noktada önemli değildir.</p> <p style="text-align: justify;">İşçi istifa da etse kalan süre kadar işsizlik parası almaya devam edebilir. Yeni işinde en az 1080 gün çalışır ve işsizlik parası hakkederek işten ayrılırsa bu durumda 8 değil, 10 ay işsizlik parası alabilir.<br /> </p> <p style="text-align: justify;"><strong>Dikkat! ‘Kanunu dolanan’ ileride borçlu çıkar...</strong></p> <p style="text-align: justify;">İşsizlik sigortasından yararlanmak için işten kendi isteği ile ayrılmamış olmak şartı var. Yani istifa eden veya pek çok kurumsal şirketin son dönemlerde izlediği bir yöntem olan karşılıklı anlaşma ile (ikale) iş sözleşmesini fesheden işçiler işsizlik sigortasından yararlanamıyor.</p> <p style="text-align: justify;">Kurumsal şirketler son dönemde çalışanlarına işten çıkış paketleri hazırlayarak ikale sözleşmesi ile iş ilişkisini sonlandırıyorlar. Bu şekilde işten ayrılan işçinin de işsizlik sigortasından yararlanma hakkı bulunmuyor.</p> <p style="text-align: justify;">İkale imzalayan çalışanlar için bazı durumlarda işverenlerin kanunu dolaşarak işçiyi işsizlik sigortasından yararlandıracak şekilde bir işten çıkış koduyla işten çıkarttığı görülüyor.</p> <p style="text-align: justify;">Eğer bu durum ortaya çıkartılır ve işçinin haksız yere işsizlik maaşı aldığı ortaya konulursa, işçiye haksız ödenen işsizlik maaşları faiziyle geri istenecektir. Bu durum eğer işverenden kaynaklı olarak gerçekleşmişse bu durumda işverenden tutarlar istenecektir.<br /> </p> <p style="text-align: justify;"><strong>Gençlere yönelik yeni bir düzenleme gerekiyor</strong></p> <p style="text-align: justify;">Türkiye’de işsizlik sigortasından daha fazla kişinin yararlanabilmesi için atılması gereken bir önemli bir adım işgücü piyasasına ilk kez girecek olan gençlerimizin de belirli şartlar dahilinde işsizlik sigortasından yararlanabilmesinin sağlanmasıdır. Şu anki uygulamaya göre, işsizlik sigortası primi ödememiş kimseler işsizlik parası alamıyorlar. Yeni bir düzenleme getirilerek, mezun olmuş ve gelir seviyesi düşük olan kişilere belirli şartlar dahilinde işsizlik parası verilerek daha iyi iş aramaları sağlanabilir. Bu kişiler işe girdiklerinde belirli bir süre daha fazla prim ödeyerek, ya da işsizlik sigortası fonunda ilk işsiz kaldıkları dönemde yararlandırılmayarak kendileri için harcanan bedelin belirli bir kısmını geri ödeyebilirler. Bu şekilde işsizlik sigortası amacına uygun olarak kullanılmış olacaktır.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>Nasıl başvuruluyor?</strong></p> <p style="text-align: justify;">İşsizlik parası almak isteyen kişilerin İŞKUR’a başvuru yapması gerekir. Bu başvurunun internet üzerinden yapılması da mümkündür. Dolayısıyla işsiz kalan kişi İŞKUR’a hiç gitmeden de işsizlik parasına başvurabilir. E – Devlet üzerinden İŞKUR sistemine erişilebileceği gibi www.iskur.gov.tr adresinden de işsizlik parasına başvuru yapılabilir.</p> <p style="text-align: justify;">İnternet üzerinden yapılan başvuru sonrasında gerekli kontroller yapıldıktan sonra kişi işsizlik parasını hak etmişse kendisine işsizlik parası verilmeye başlanır.<br /> </p> <p style="text-align: justify;"><strong>Süre kaçırırsanız...</strong></p> <p style="text-align: justify;">İşsizlik sigortasına başvuru yapmak için iş sözleşmesinin feshinden itibaren 30 günlük süreyi geçirmemek gerekiyor. Bu süre içerisinde yapılan başvurular İŞKUR tarafından inceleniyor ve gerekli hizmetler için işlemler başlatılıyor. Yani işsiz kalan kişi adına iş arayan kaydı yapılıyor, işsize iş ve meslek danışmanı ataması gerçekleştiriliyor, işe yerleştirme faaliyetleri için mesleki eğitim planlamasına başlanıyor.</p> <p style="text-align: justify;">Ancak 30 günlük süre geçirilirse, işsizin işsizlik parası alacağı süre üzerinden geç kalınan günler düşülüyor. Örneğin işsiz kalan kişi son üç yıl içinde 600 sigortalı olarak çalışmış ve işsizlik sigortası primi ödemiş ise 180 gün işsizlik parası alabiliyor. Ancak aynı kişi iş sözleşmesinin feshinden 60 gün sonra İŞKUR’a başvuru yapmış ise 180 gün yerine 150 gün işsizlik parası alabilecek.</p> <p style="text-align: justify;">Yani başvuruda geç kaldığı her gün, işsizlik ödeneği alabileceği süreden düşülecek. Bu nedenle işsizlerin işsizlik sigortası başvurularını İŞKUR’a 30 günlük süre içerisinde yapmalarında fayda var. Aksi taktirde işsizlik parası alabilecekleri günleri kısaltmış olacaklardır.</p> <p style="text-align: justify;">Milliyet | Cem KILIÇ</p>