İşyerinde fazla çalışma yapan personellerin Fazla mesai hesaplamaları ve Resmi tatillerde çalışmaları gibi durumlarda resmi tatil mesai hesaplamalarının nasıl yapıldığıyla ilgili kimi zaman uygulayıcılar hesaplamalarda zorluk çektiğini belirtmektedirler. Bu yazımızda fazla mesai ve Resmi tatil çalışmalarındaki ücretlendirmenin nasıl olacağıyla ilgili somut örnekler üzerinden bilgi vereceğim. 4857 Sayılı İş Kanununun 63. maddesi fazla mesai hesaplamasının yasal dayanağıdır.
Öncelikle İş Kanunu kapsamında haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğunu bilmemiz gerekiyor. Lakin haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği işyerleri de olabiliyor.
Haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlenen işçiler için fazla mesai ücreti hesaplanırken fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma adı altında iki farklı hesaplama yöntemi karşımıza çıkıyor.
Fazla Sürelerle Çalışma; Bu çalışma türü haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlenen işçiler için geçerlidir ve bu işçinin haftalık fazla çalışması söz konusu olduğu zaman 45 saate kadar yaptığı fazla mesai, fazla sürelerle mesai kapsamına girer ve mesai hesaplaması saatlik ücretinin %25 artırılmasıyla bulunur.
Örnek: Haftada 40 saat çalışan işçi, o hafta 52 saat çalışmışsa, 40-45:5 saat için saatlik ücreti %25 zamlı, 45-52:7 saat için saatlik ücreti %50 zamlı olarak ödenmelidir.
Fazla Çalışma Mesaisi: Haftalık çalışma süresinin 45 saat olarak belirlendiği işyerleri içinde, haftalık 45 saatin üstünde yapılan her bir saat fazla mesai için saatlik ücretin %50 artırılmasıyla fazla mesai ücreti hesaplanacaktır. Bu fazla mesai için Haftalık 45 saati dolduran işçi hafta sonu tatilinde bile mesaiye çağırılsa o gün için çalıştığı saatlik ücreti %50 zamlı olarak ödenmelidir. Zira kimi işverenler çalıştırdıkları işçileri Cumartesi günüyle haftalık 45 saatini tamamlıyor, pazar günü hafta tatilinde de bu işçiye tatil gününde ihtiyacı olup çalıştırabiliyor. Böyle bir durumda cumartesi günüyle 45 saatini tamamlayan işçi, Pazar günü hafta tatilinde çalıştırılırsa Hafta tatili ücretine ek olarak birde 45 saat üstü çalışması olduğu için Pazar günkü çalışmasından dolayı işçinin saatlik ücretini %50 artırarak mesai ödemesi yapması gerekir. Kısacası Pazar günü için 1+1,5:2,5 yevmiye ücrete hak kazanmış olacaktır.
Resmi Tatil mesaisi: Kanunda Resmi tatil olarak belirtilen günlerde çalışmayan işçiler o günün yevmiyesini çalışmasa bile almakta iken, Resmi tatilde işçinin çalışması gibi bir durumda 1+1:2 günlük yevmiyeye hak kazanmış olmaktadır.
Toplu İş Sözleşmesi uygulanan işyerlerinde ise uygulama daha farklıdır;
İşyerinde Toplu İş Sözleşmesi uygulanması halinde ise kanundaki uygulamaya ek olarak işçilere hem resmi tatil mesailerinde hem de fazla çalışmalarında ek ödemelerin Toplu İş sözleşmesi maddelerine göre farklı olarak uygulanabileceğini de belirtmek isterim.
Taner ÖZDEMİR
