<p style="text-align: justify;"><em>Ancak içeriği henüz açıklanmadı. Bu yüzden kamuoyuna yansıyan farklı çözüm önerileri bulunuyor.</em></p> <p style="text-align: justify;"><strong>GENİŞ KİTLEYİ MEMNUN ETMELİ</strong></p> <p style="text-align: justify;">Hizmet akdiyle bir işverene bağlı olarak çalışanlardan 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların emekli olacağı tarih; sosyal güvenlik reformu adı altında bu tarihte yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile sigorta başlangıç tarihlerine bağlı olarak 2 ile 18 yıl arasında uzatıldı. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) olarak adlandırılan bu grup yıllardan beri mağduriyetlerinin giderilmesi için kamuoyu oluşturmaya çalışıyor. Bunun sonucu olarak, EYT yasa tasarısının Aralık 2022’de tamamlanarak TBMM’ye getirileceğiyle ilgili açıklamalar yapıldı. Tasarı henüz kamuoyuyla paylaşılmadı. Ancak tek formülün olduğunu biliyoruz. Bu formülün de geniş bir kesimi memnun etmesi önemli.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>EYT’Lİ BAĞKUR’LULAR</strong></p> <p style="text-align: justify;">Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan esnaf, sanatkar, tüccar, sanayici ve serbest meslek erbabı, kolektif şirket ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, limitet şirket ortakları, anonim şirketlerin yönetim kurulu başkan ve üyelerinin sosyal güvenliği, sosyal güvelik reformlarının uygulamaya konmasından önce toplumda kısaca ‘Bağkur’ olarak adlandırılan ‘1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’ ile sağlanmaktaydı. Yapılan sosyal güvenlik reformları ile değişik sigortalılık statüleri arasında norm ve standart birliği sağlanması amaçlanırken Bağkur’lular arasında bile farklı emeklilik şartlarına tabi olma gibi bir durum ve çok sayıda EYT’li ortaya çıkarttı. Emeklilik tarihinde 17 yıla varan artışlar oluştu.</p> <p style="text-align: justify;"><strong>8 EYLÜL 1999’DAN ÖNCE BAĞKUR’DAN EMEKLİLİK ŞARTLARI</strong></p> <p style="text-align: justify;">8 Eylül 1999’dan önce Bağkur’lu olanlar;</p> <ul> <li style="text-align: justify;">Kadın Bağkur’lu 20 tam yıl (7200 gün) prim ödeme,</li> <li style="text-align: justify;">Erkek Bağkur’lu 25 tam yıl(9000 gün) prim ödeme şartlarıyla yaş haddi aranmadan emekli olabiliyorlardı.</li> <li style="text-align: justify;">Ayrıca yaş haddinden emekli olmak için de;</li> <li style="text-align: justify;">Kadın Bağkur’lu 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 50 yaşını doldurma,</li> <li style="text-align: justify;">Erkek Bağkur’lu 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 55 yaşını doldurma şartlarını sağlayarak emekli olabiliyorlardı.</li> </ul> <p style="text-align: justify;"><strong>8 EYLÜL 1999-30 NİSAN 2008 ARASINDA BAĞKUR’LU OLANLARIN EMEKLİLİK ŞARTLARI</strong></p> <p style="text-align: justify;">8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı işsizlik sigortası kanunu ile Bağkur kanununda yapılan değişiklikle Bağkur’lulara prim ödeme şartının yanında yaş şartı da getirilerek, emekli olma şartları oldukça ağırlaştırıldı. İlk defa 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında Bağkur’lu olanlar emekli olmak için;</p> <ul> <li style="text-align: justify;">Kadın Bağkur’lu 25 tam yıl (9000 gün) prim ödeme ve 58 yaşını doldurma,</li> <li style="text-align: justify;">Erkek Bağkur’lu 25 tam yıl (9000 gün) prim ödeme ve 60 yaşını doldurma şartlarına tabi tutuldu.</li> <li style="text-align: justify;">Yaş haddinde emekli olmak için de;</li> <li style="text-align: justify;">Kadın Bağkur’lu 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 60 yaşı doldurma,</li> <li style="text-align: justify;">Erkek Bağkur’lu 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 62 yaşını doldurma şartlarına tabi tutulmaya başlandı. 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla Bağkur’lu olanların yeni emeklilik şartlarına uyumu kademeli geçişle sağlandı. Kademeler belirlenirken, 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla olan prim gün sayısı dikkate alındı. Primi az olan yeni şartlardan fazla, primi çok olan az etkilendi.</li> </ul> <p style="text-align: justify;"><strong>ÇÖZÜM ÖNERİSİ</strong></p> <p style="text-align: justify;">Kendi nam ve hesabına bağımsız olarak çalışan Bağkur’lulardan 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, ‘sosyal güvenlik reformu’ adı altında bu tarihte yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile emekli olacağı tarih, 1 Haziran 2002 itibarıyla olan prim ödeme gün sayısına bağlı olarak 2 ile 17 yıl arasında uzadı. Peki Bağkur’lu EYT mağdurları için nasıl bir düzenleme yapılmalı?</p> <p style="text-align: justify;"><strong>ÖNCEKİ ŞARTLAR UYGULANABİLİR</strong></p> <p style="text-align: justify;">Şayet EYT’lilerin mağduriyetinin giderilmesi isteniyorsa, 8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile getirilen ve bu tarihte Bağkur’lu olanların emeklilik tarihini 17 yıla kadar uzatan düzenlemelerin uygulamasından vazgeçilerek, 8 Eylül 1999’dan önce Bağkur’lu olanların eski kanun hükümlerine göre emekli olmasına imkan sağlanmalı. Yani 8 Eylül 1999’dan önce Bağkur’lu olanların yürürlükten kaldırılan 1479 sayılı sayılı kanun hükümleri olan;</p> <ul> <li style="text-align: justify;">Kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün prim ödeyip,</li> <li style="text-align: justify;">15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme, kadın 50, erkek 55 yaşını doldurma şartlarıyla emekliliklerine imkan sağlanmalı. Zaten Bağkur’lu EYT’lilerin istediği de bu. Yaş haddi aranmadan eski kanunun aradığı şartları sağlayanların emekli olmalarına imkan sağlanarak mağduriyetlerinin giderilmesini istiyorlar.</li> </ul> <p style="text-align: justify;"><strong>ESKİ KANUN HÜKÜMLERİ</strong></p> <p style="text-align: justify;">Şayet EYT’lilerin mağduriyetinin giderilmesi isteniyorsa, yapılması gereken 8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile bu tarihte sigortalı olanların emeklilik tarihini 18 yıla kadar uzatan düzenlemelerin uygulamasından vazgeçilerek, söz konusu sigortalıların eski kanun hükümlerine göre emekli olmasına imkan sağlanmalı. Yani bir işverene bağlı olarak çalışan ve 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların (SSK’lıların) yürürlükten kaldırılan 506 sayılı kanun hükümleri olan;</p> <ul> <li style="text-align: justify;">Kadın 20 yıl, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme,</li> <li style="text-align: justify;">15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve kadın 50, erkek ise 55 yaşını doldurma şartlarıyla,</li> <li style="text-align: justify;">5000 gün prim ödeme ve kadın 50, erkek ise 55 yaşını doldurma şartlarını sağlayanların emekli olmalarına imkan sağlanmalı. Zaten sigortalı çalışan EYT’lilerin istediği de budur. Yaş haddi aranmadan eski kanunun aradığı şartları sağlayanların emekli edilmelerine imkan sağlanarak mağduriyetlerinin giderilmesini istiyorlar.</li> </ul> <p style="text-align: justify;"><strong>YAŞ DIŞINDAKİ ŞARTLARI SAĞLAYANLAR…</strong></p> <p style="text-align: justify;">Şayet 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar eski kanun hükümlerince emekli edilemiyorsa, hiç değilse, kademeli geçişte aranan şartlardan sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp aranan yaşın dolmasını bekleyenleri emekli eden bir yasa çıkartılabilir. Burada kanunun yürürlüğe gireceği tarih itibariyle emekli olmak için aranan kademeli geçiş tablosundaki sigortalılık süresi, prim ödeme şartlarını sağlayıp aranan yaşın dolmasını bekleyenler hemen emekli edilir. Süre ve prim şartını sağlayamayanların da ileride bu şartları sağlayacakları tarihte emekli olmalarına imkan sağlanabilir.</p> <p style="text-align: justify;">Posta | Ekrem SARISU</p>