Geçtiğimiz iki yılda oluşan ekonomik belirsizlik ortamı, yatırımcıların ve şirketlerin bir adım geri çekilmesine sebep olmuştur.
KPMG Football Benchmarkt ekibinin yapmış olduğu araştırmaya göre Futbol Kulüplerinin Stadyum isim sponsorluğunda dünyada en çok kazanan 5 kulübün 2’si Türkiye’den çıkmıştır.
Türkiye’deki Futbol Kulüpleri ve Spor A.Ş.’ler halen profesyonel futbol liglerinden yapmış oldukları anlaşmalar ile Stdyum İsim haklarını kullanımlarına sahip olmaktadırlar.
Bunlara örnek olarak 3 büyük futbol kulübünün Stadyum İsim haklarını örnek vermek mümkün olup bu şirketlerle stadyum isim sponsorluğu imzalanmıştır.
· NEF İnşaat – Galatasaray Spor Kulübü
· Ülker - Fenerbahçe Spor Kulübü
· Vodafone – Beşiktaş Spor Kulübü
Reklam ve sponsorluk harcamaları vergi mevzuatı çerçevesinde değerlendirilirken çoğu zamanda şirketlerce birbirine karıştırılabilmektedir.
Bu çerçevede, Futbol sektöründe ve Spor Ekonomisi olarak da gündemde olan söz konusu şirketler tarafından spor kulüpleriyle yapılan Stat Sponsorluk İsim hakkı anlaşmalarına istinaden konunun vergisel değerlendirmesine ve özellikli hususlara bir göz atalım.
Şirketlerce Gerçekleştirilen Reklam ve Sponsorluk Anlaşmaları
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği’nde reklam; bir ürün, marka veya hizmetin çeşitli iletişim olanaklarını kullanarak ticari yönden tanıtılmasını sağlayan gerçek veya sanal ortamdaki yazı, resim, amblem ve benzeri şekiller olarak tanımlanmıştır.
Sponsorluk ise; gerçek veya tüzel kişilerce, dolaylı olarak ticari fayda sağlamak ya da sosyal sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla iletişim olanakları karşılığında ayni ve/veya nakdi destekte bulunulması olarak tanımlanmıştır.
Sponsorluk harcamaları, ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olmayan veya ilişkisi ölçülemeyen, sosyal amacı öne çıkan harcamalar olup, ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olan reklam harcamalarından farklılık arz etmektedir ve sponsorluk harcamaları reklam harcamalarına kıyasla düşük olduğunu söylemek mümkündür.
Sponsorluk uygulamasına ilişkin usul ve esaslar, 16/6/2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliğinde
düzenlenmiştir. Buna göre, gerçek ve tüzel kişiler, federasyonlara, gençlik ve spor kulüplerine veya sporculara, spor tesisleri ve faaliyetlerine ilişkin olarak anılan Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar dahilinde sponsor olabileceklerdir.
..." açıklamalarına yer verilmiştir.
Diğer taraftan sponsorluk uygulamasına ilişkin usul ve esaslar 16/06/2004 tarih ve 25494
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliğindedüzenlenmiş olup, "Tanımlar" başlıklı 4 üncü maddesinde sponsorluk "Bu yönetmelik kapsamındaki alanlara gerçek veya tüzel kişilerce, dolaylı olarak ticari fayda sağlamak ya da sosyal sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla iletişim olanakları karşılığında ayni ve/veya nakdi destekte bulunulmasını ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır.
Dolayısıyla, Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine
göre federasyonlara, gençlik ve spor kulüplerine veya sporculara, spor tesisleri ile faaliyetlerine
ilişkin olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Sponsorluk Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esasları dahilinde yapılan sponsorluk harcamaları kurum kazancından indirim konusu
yapılabilecektir.
Konuya ilişkin öncelikle stadyum isim hakkına ilişkin sözleşme kapsamında ödenecek bedelin kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için ilgili faaliyetin reklam mı yoksa sponsorluk mu olduğunun tespit edilmesi önem arz etmektedir.
Yapılan bir harcamanın reklam mı yoksa sponsorluk harcaması mı olduğu, ticari ve mali karın doğru tespiti bakımından önemlidir. Çünkü her iki harcamanın sonuçları muhasebesel kayıt ve vergisel hesaplamalar açısından farklılık göstermektedir.
Bu kapsamda, aşağıda öncelikle sponsorluk ve reklam harcamalarına ilişkin açıklamalara yer verip sonrasında düzenlenecek sözleşme kapsamında yapılacak ödemenin gider olarak dikkate alınabilmesine ilişkin açıklamalara yer verelim.
· Reklam - Sponsorluk Harcamaları
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-b maddesi uyarınca, 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si kurumlar vergisi matrahının tespitinde, beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Sponsorluk harcamalarına ilişkin detaylı açıklamalara ise 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 10. Bölümünde yer verilmiştir.
Sponsorluk harcamalarında kurum imajının oluşturulması amaçlanmakta ancak reklam harcamalarında ise bir ürün ya da hizmetin tanıtımı amaçlanmaktadır. Sponsorluk harcamalarında firmanın dışındaki ürün ve/veya faaliyet ön planda iken reklam harcamasında tamamen firmanın ürünü veya hizmeti ön plandadır.
Ayrıca reklam harcamalarında karşılıklı kar elde etme durumu söz konusudur. Örnek vermek gerekirse; sponsorluk harcamalarında sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla spor malzemesi bedelleri, resmi spor organizasyonları için saha veya salon kira bedelleri vb. gibi harcamalar yer almaktadır.
Reklam harcamaları ise sporcuların spor giysilerinin üzerine yazılı amblem, marka, isim ve benzeri işaretler konulması gibi doğrudan kurumun tanıtımını amaçlayan harcamalar bulunmaktadır.
Sponsorluk harcamaları, ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olmayan veya ilişkisi ölçülemeyen, sosyal amacı öne çıkan harcamalar olup, ticari kazancın elde edilmesi ile doğrudan ilişkili olan reklam harcamalarından farklılık arz etmektedir.
Sponsor olan kurumun adının anılması koşuluyla,
· Resmi spor organizasyonları için yapılan saha, salon veya tesis kira bedelleri,
· Sporcuların iaşe, seyahat ve ikamet giderleri,
· Spor malzemesi bedeli,
· Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün uygun göreceği spor tesisleri için yapılan ayni ve nakdi harcamalar,
· Sporcuların transfer edilmesini sağlayacak bonservis bedelleri,
· Spor müsabakaları sonucuna göre sporculara veya spor adamlarına prim mahiyetinde ayni ve nakdi ödemeler
gibi harcamalar sponsorluk harcaması olarak değerlendirilecektir.
Spor sahalarına, sporcuların veya diğer ilgililerin spor giysilerinin ya da spor araç ve gereçlerinin üzerine yazılı veya elektronik sinyaller yardımıyla sanal olarak kurumun tanıtımının yapılmasını sağlayacak amblem, marka, isim ve benzeri işaretler konulması gibi doğrudan ticari fayda sağlayan ve kurumun tanıtımını amaçlayan harcamalar ise reklam harcaması olarak değerlendirilecektir.
Ayrıca, sponsorluk faaliyetinin yanında reklam ve tanıtım amacını da içeren işlemler nedeniyle yapılan harcamaların, sözleşmede belirtilmek ve emsaline uygun olmak şartıyla, reklam ve sponsorluk harcamaları olarak ayrıştırılabilmesi mümkündür.
Örneğin, bir kurumun, bir kulübe bonservis bedelini karşılayarak transfer ettiği bir sporcuyu aynı zamanda şirketin veya ürünlerinin tanıtımına yönelik reklamlarda kullanması halinde, reklam faaliyetine ilişkin harcamalar, bonservis bedelinden sözleşmede belirtilmek ve emsallerine uygun olmak şartıyla ayrıştırılabilecek ve reklam gideri olarak dikkate alınacaktır.
İsim hakkının Sponsorluk Harcaması Olup Olmadığı Hakkında Ankara Vergi Dairesi Başkanlığınca verilmiş özelgesinde aşağıda yer alan açıklamalara yer verilmiştir.
“İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi numaralı mükellefi olduğunuz, bankanız ile ... arasında 2011 tarihinde "... Sponsorluk Sözleşmesi" imzalandığı, sözleşmenin isminde sponsorluk ifadesi yer alsa da esasen bankanız ile ... Federasyonu arasında bir sözleşme imzalanmadığı ve söz konusu sözleşmenin bankanızın ticari açıdan tanıtım ve reklamının yapılmasına yönelik bir sözleşme olduğu ve 2010/2011 döneminde ... ismi hakkı sponsorluğunun bankanızca kullanımının alındığı belirtilerek sözleşme bedeli olan 5.000.000,00 ABD Doları harcamanın reklam harcaması mı yoksa sponsorluk harcaması mı olacağı hususunda görüş bildirilmesi istenmektedir.
…..
Dolayısıyla, Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre federasyonlara, gençlik ve spor kulüplerine veya sporculara, spor tesisleri ile faaliyetlerine ilişkin olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Sponsorluk Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esasları dahilinde yapılan sponsorluk harcamaları kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve ekinde alınan "... İsim Hakkı Sponsorluğu Sözleşmesi" nin incelenmesi neticesinde; ... ile bankanız arasında 2011 tarihinde imzalanan söz konusu sözleşme ile 2010/2011 yılı ... sezonunda yayın hakları ...'de bulunan Türkiye Kupası isim hakkı sponsorluğunun bankanıza verildiği, anılan sözleşmenin 3 üncü maddesinde sözleşmenin konusunun açıklandığı, 2010/2011 dönemi için isim kullanım hakkının bankanıza verilmesi sonucunda Türkiye Kupası yayınlarında "... Türkiye Kupası" isminin kullanıldığı ve ...'de 2010/2011 dönemi için yayımlanan bütün Türkiye Kupası maçlarında yayın sırasında bankanızın sesli veya sessiz çeşitli logolarının yayınlanacağı, reklam ve tanıtımının yapılacağı, ayrıca ... tarafından yayınlanacak çeşitli programlara bankanızın sponsor olacağı ve sözleşme gereği yapılacak yükümlülüklerin karşılığı olarak 5.000.000,00 ABD Doları tutarında ödemenin yapılacağı anlaşılmaktadır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, ... ile yapmış olduğunuz anlaşma gereğince doğrudan ticari fayda sağlayan ve bankanızın tanıtımını amaçlayan harcamaların sponsorluk harcaması olarak değerlendirilmesi mümkün olmamakla birlikte, anılan harcamaların kurum kazancınızın tespitinde reklam gideri olarak dikkate alınması mümkündür.”
- SPONSORLUK HARCAMALARININ BELGELENDİRİLMESİ
Sponsorluğa konu hizmet ve işle ilgili yüklenilen sponsorluk bedeli, sponsor tarafından bizzat harcanabileceği gibi bu bedel sponsorluğu alanın hesabına da doğrudan yatırılabilir.
Sponsorluğu alan tarafından gelir kaydedilen bu tutara ilişkin harcamalar için sponsorluğu alanın tabi olduğu mevzuat hükümleri uygulanacaktır.
Sponsorluk hizmetini alan kişi, kurum ve kuruluşlara sponsorlarca nakdi bir destekte bulunulması ve bu desteğin de hizmeti alanlar adına açılmış bir banka hesabına yatırılmış olunması durumunda, sponsorlara yatırılan tutarlar için bankalar tarafından verilecek makbuz veya dekontun yapılan bağışın tevsik edici belgesi olarak kabul edilmesi gerekir. Ancak, banka dekontu veya makbuzda paranın “sponsorluk amacıyla” yatırıldığına dair bir ifadeye yer verilmesi şarttır.
Söz konusu nakdi desteğin; sponsorluk hizmeti alanlara nakden elden teslim edilmiş olması halinde ise hizmeti alan kişi, kurum ve kuruluşlarca düzenlenecek alındı makbuzu, bağışa ilişkin tevsik edici belge olarak kabul edilebilecektir.
· Şirketler ile Futbol Kulüpleri arasında yapılan Stat İsim Hakkının Değerlendirilmesi ve Reklam Harcamaları
Yukarıda yer verdiğimiz yasal mevzuat uyarınca şirketlerin spor kulüpleriyle yapmış oldukları stadyum isim hakkı sözleşmelerinin detaylı olarak incelenmesi gerekmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-b maddesi uyarınca, 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamaları bu kapsamda değerlendirilebilir.
Ancak yukarıdaki şartları taşımayıp, yapılan stadyum isim hakkı anlaşmalarının doğrudan ticari fayda sağlayan ve şirketin isim hakkının tanıtımını amaçlayan bir harcama olması durumunda bunun bir sponsorluk harcaması olarak değerlendirilmesi mümkün olmamakla birlikte, anılan harcamaların şirketin kurum kazancının tespitinde reklam gideri olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
Aynı şekilde imzalanacak sözleşmede isim hakkı kapsamında şirketin görsel ve yazılı olarak tanıtımının yapılma durumu varsa bu durumda yapılacak sözlşemenin esasen bir “Reklam Hizmetleri Sözleşmesi” olarak değerlendirilmesi gerektiğini ve Şirketler ile Spor Kulüpleri arasında ilgili sözleşme kapsamında ödenecek bedellerin reklam gideri olarak kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabileceğini belirtelim.
KPMG | Bora Yargıç
