Bu yazı, bağımsız denetim konusunda doğru bilinen yanlış ya da yaygın yanlış fikirlerden başlıcası finansal tabloların hazırlanmasının denetçinin sorumluluğunda olmasına açıklık getirmek amacıyla yazılmıştır. 

Finansal tabloların hazırlanması denetimi yapılan şirketin sorumluluğundadır! Büyük, kurumsal şirketlerin mali işler departmanları, şirketin VUK esaslı finansal tablolarını, düzeltme, sınıflandırma, taşıma kayıtlarıyla TFRS esaslı Finansal tablolara dönüştürür.  Ancak bağımsız denetime tabi ve yeterli mali işler departmanı olmayan diğer şirketlerin VUK Finansal tablolardan TFRS finansal tablolara dönüşümünü sağlayan bağımsız denetim şirketleridir. 

Neden “TFRS esaslı Finansal tablolara dönüşüm ve TFRS esaslı muhasebe kayıtları” mali müşavirler için yeni bir çalışma alanı olmasın? Zaten bağımsız denetime tabi şirketlerin sorumluluğundaki bu işlemleri mali müşavirlerinin yapması, meslek mensubunun gelişiminde sürdürülebilir faydalar sağlayacak ve inanılmaz mesleki değer kazandıracaktır.  

Bilindiği üzere TR’deki genel uygulamada bağımsız denetim şirketi mali tablolarınızı alır ve düzeltme, sınıflandırma, taşıma kayıtlarıyla VUK ile uyumlu finansal tablolarınızı TFRS ile uyumlu Finansal tablolara dönüştürür. Bağımsız denetim şirketlerinin iş ilanlarını incelerseniz iş tanımı içerisinde bu kayıtların yapılması ve TFRS esaslı finansal tabloların oluşturulması geçmektedir. Ancak bu görev asla denetçinin ya da denetim şirketinin sorumluluğunda değildir tamamen müşterinin yani denetimi yapılan şirketin sorumluluğundadır. 

Artık Mevzuata Uyulmalı Ve Şirketler TFRS Esaslı Finansal Tablolarının Hazırlanmasına Dair Sorumluluğunu Yerine Getirmeli ! 

Bağımsız denetim şirketi sorumluluğunda asla olmaması gereken “Finansal Tabloların Hazırlanması” işleminin mevzuatın (Bağımsız Denetim Yönetmeliği) 10.yılında, artık mevzuata uyulması ve bu işlemlerin müşteri şirketler tarafından yapılması gereklidir. 

Bağımsız denetim şirketlerinin mevzuata uymayı ilke edinmesi gerekli ve bu işlemlerin artık bağımsız denetim şirketleri tarafından değil müşteri şirketler tarafından yapılması gerekli. Bu şekilde VUK hükümleri gereğince defterlerini tutan meslek mensupları için de yeni bir iş alanı  açılacağına, yaratılacağına inanıyorum. 

Finansal Tabloların Hazırlanmasına Dair Sorumluluğun Standartlarda İncelenmesi 

BDS 210, “Bağımsız Denetim Sözleşmesinin Şartları Üzerinde Anlaşmaya Varılması”,standartını inceleyerek denetçinin sorumluluklarını ve şirketin sorumluluklarını ayırt edebiliriz. Tüm standartı okuyamam ancak bir bakış açısı kazanmam gerekir diyenler için standartın ekindeki bağımsız denetim sözleşmesini incelemelerini tavsiye ederim. Yazıyı uzatmamak amaçlı standart adreslerini vereceğim ancak paragrafları tam olarak yazıya aktaramayacağım. 

Yönetimin Finansal Tabloların Hazırlanmasına Dair Sorumluluğu 

Denetçi, yönetimin sorumluluklarını anladığına ve üstlendiğine dair mutabakatını almalıdır. Standartta bahsedilen yönetimin sorumlulukları içerisinde “Gerekli hâllerde finansal tabloların gerçeğe uygun sunumu dâhil olmak üzere, finansal tabloların geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanması sorumluluğu” yer almaktadır. (BDS210; 6(b) paragrafı) 

Denetçinin Finansal Tabloların Hazırlanmasına Dair Sorumluğu 

Standartta geçen “denetim kavramı; Finansal tabloların hazırlanmasına veya buna yönelik iç kontrole ilişkin sorumluluğun, denetçinin görevleri kapsamında yer almamasını gerektirir. diyerek Sözleşmelerde finansal tabloların hazırlanmasının denetçinin sorumluluğunda yer almaması gerektiğine dikkat çekmiştir. (BDS210; A11.paragrafı) 

Denetim Sözleşmesinde Müşterinin Finansal Tabloların Hazırlanmasına Dair Sorumluluğu 

Bağımsız denetimde, müşterinin “Finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak hazırlanması ve gerçeğe uygun sunum sorumluluğu” vardır. Denetim, müşterinin bu sorumluluğu anladığı ve üstlendiği ön kabulüne dayalı olarak yürütülür. Bu husus bağımsız denetim sözleşmesinde ”Müşterinin Sorumlulukları” bölümünde belirtilmelidir. 

Özetle; 

Standartta sorumluluklar açıkça belirtilmiştir. Şirketin TFRS esaslı finansal tabloları hazırlama sorumluluğu açıkça müşteri şirkete yani bağımsız denetimi yapılan şirkete aittir. Bağımsız denetim şirketleri TFRS esaslı finansal tabloların hazırlanması işlemlerini bir tarafa bırakmalı ve şirketin muhasebe sorumluları tarafından bu işlemler yerine getirilmelidir. Böylece mesleki değer artmalı ve meslek mensuplarına yeni iş alanı açılmalıdır.

Meltem Aköz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir