Ne kadar maaş almış olurlarsa olsun beyanname vermiyorlardı. Vergi hesaplama-vergi ödeme gibi ödevlerini, işverenleri aylık ücret bordroları üzerinden yerine getiriyorlardı. İlk defa; geçen yıl mart ayında beyanname vermişti tek işverenden maaş alan (600 bin lirayı aşan ücret geliri olan) çalışanlar. Bu yıl mart ayı sonuna kadar da; (2021 yılı boyunca) 650 bin lirayı aşan ücret geliri elde eden çalışanlar (tek işverenden bu gelirlerini elde etmiş olsalar da) yine beyanname vermek zorundalar.
Beyanname verecek yüksek ücretli çalışanlar için ilk başta ‘külfet’ gibi görünen bu yükümlülük, aslında bir ‘nimet’. Çünkü ‘beyanname vermek’ deyince akla hep ‘vergi ödemek’ gelir. Ama vergi ödemek bir yana, devletten vergi iadesi alma imkânına kavuşuyor beyanname verecek çalışanlar. Vergi iadesi almak için çalışanların, (kendilerinin ve eş-çocuklarının) özel hastane faturalarını, özel okul faturalarını, özel sağlık-hayat sigorta belgelerini beyannamelerine yazmaları yeterli.
İNTERNETTEN BEYANNAME
Gelir vergisi beyannamesine bordro değerlerinin yazılmasına başlanılmadan önce tabi ki ücret bordrolarının 12 aylık verilerinin, işverenlerden (ilgili departmanlardan) edinilmesi gerekiyor. Sonrasında beyannamenin ücrete ve masraflara ilişkin bölümleri doldurulduktan sonra nihayet en alt satırlarında Maliye’den ne kadar iade alınacağı görülebilecektir. Beyannameler elden veya posta yoluyla vergi dairesine verilebiliyor. Ayrıca internetten de beyanname verme imkânı var. İnternetten beyanname vermeyi tercih edecek çalışanlar için beyanname doldurmanın aşamalarını yarınki yazımızda adım adım ele alıyoruz.
İADE NASIL HESAPLANIYOR
Eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilecek gelirin yüzde 10’u ile sınırlı. Hayat sigorta primlerinin yarısı vergi hesabında dikkate alınabiliyor. Özel sağlık sigortası primlerininse tamamı indirim konusu yapılabiliyor. Her durumda indirim yapılabilecek prim tutarları; ücretin yüzde 15’ni ve asgari ücretin yıllık tutarını (2021 için; 42 bin 930 lirayı) geçemiyor.
Eğitim ve sağlık faturaları beyannameye girildikten sonra; bordrolarda yıl içi hesaplanan vergi tutarlarına göre beyannamede daha düşük bir vergi hesaplanacaktır. Yıl içi bordrolarda hesaplanan vergi ile, eğitim ve sağlık masraflarını girdikten sonra hesaplanan vergi arasındaki fark, çalışana iade edilecek. Yıl içi bordrolarda yer alan ‘Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler’ (daha yüksek) ile beyanname doldurduktan sonra oluşan ‘Hesaplanan Gelir Vergisi’ (daha düşük) arasındaki fark çalışana iade edilecek.
İade edilecek vergi için Maliye’ye başvurunun nasıl yapılabileceğini ayrı bir yazıda ele alacağız.
İKİ İŞVERENDEN ÜCRET ALANLAR
Birden fazla işverenden ücret alıp, 2021 yılı içinde elde ettiği toplam ücret tutarı 650 bin lirayı geçenler de beyanname vermek zorunda. 2021 yılı içinde birden fazla işverenden ücret almış çalışanlar; herhangi bir ücreti seçerek (hariç tutarak) diğer ücretlerin toplamının 53 bin lirayı aşıp aşmadığını kontrol edecek ve eğer aştığı görülürse, hariç tutulan ücret de dâhil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamının beyanı gerekiyor.
YARIN: Çalışanlar internetten nasıl beyanname dolduracak?
Hürriyet | Ahmet Karabıyık
